TikTok, YouTube, Instagram và Snapchat đang bị một số học khu đệ đơn kiện vì cho rằng các mạng xã hội này góp phần gây ra khủng hoảng sức khỏe tâm thần ở thiếu niên.
Hồi Tháng Giêng, sau vụ kiện của Học khu Seattle khiến làn sóng kiện tụng lan rộng trong những tuần gần đây tại các học khu ở California, Pennsylvania, New Jersey và Florida. Các luật sư cho biết nhiều học khu khác cũng đang lên kế hoạch làm điều tương tự. Theo VOA.
Giữa Tháng Ba, giới chức quận hạt San Mateo, nơi có 23 học khu, đệ đơn khiếu nại dài 107 trang lên tòa án liên bang, cáo buộc các tập đoàn mạng xã hội sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tạo ra các nền tảng gây nghiện, được cho là có hại tới giới trẻ. Các nghiên cứu đã chỉ ra những tác động bất lợi của việc dành quá nhiều thời gian trên trên mạng xã hội. Tổng thống Biden đưa ra lời chỉ trích các công ty truyền thông xã hội vì gây ảnh hưởng tiêu cực đến giới trẻ và yêu cầu các công ty này phải chịu trách nhiệm, theo ABC 7.
Cùng lúc, Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Josh Hawley đồng tình với tổng thống và giới thiệu dự luật chặn trẻ em dưới 16 tuổi truy cập mạng xã hội.
Theo đơn kiện của Học khu San Mateo do Giám đốc Học khu, bà Nancy Magee gửi Tòa án Liên bang, cho biết: “Các nền tảng truyền thông xã hội này có thể được sử dụng để làm hại lẫn nhau hoặc tạo ra sự tàn phá hoặc gây gián đoạn hoặc làm hư học sinh vì các danh tính khác nhau hoặc cách họ nhìn hoặc phát âm” và cho rằng các mạng xã hội này gây tác động xấu cho học sinh của mình.
“Chúng ta đang nói về trẻ em,” Ann Marie Murphy từ công ty luật Cotchett, Pitre & McCarthy, đại diện học khu, cho biết. “Bộ não của các em đang phát triển và những gì xảy ra với chúng khi chúng còn là những đứa trẻ sẽ theo các em suốt cuộc đời.” Theo vụ kiện, học khu đang phải chi một số tiền lớn để giải quyết và khắc phục tác hại do các nền tảng truyền thông xã hội như YouTube, Snapchat và TikTok gây ra.
Các công ty truyền thông xã hội cho biết họ đã đưa ra các biện pháp bảo vệ dành cho những người trẻ tuổi và nhắc nhở thời gian sử dụng thiết bị trên thiết bị của họ. Nhưng bên kiện nói như thế là không đủ. “Tôi không chắc chúng tôi sẽ thuyết phục được những người trẻ không sử dụng mạng xã hội hay giáo dục đầy đủ cho họ về tác hại có thể đến từ mạng xã hội, nhưng còn các bậc cha mẹ, cộng đồng nữa, chúng ta cũng cần phải thực hiện đồng bộ,” Magee nói.
Số liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) cho thấy tỷ lệ học sinh trung học phổ thông ở Mỹ mắc các chứng trầm cảm và có ý định tự tử đang gia tăng. Theo CDC, sự phổ biến ngày càng tăng của các mạng xã hội “đi đôi” với tình trạng suy giảm sức khỏe tâm thần ở thiếu niên. Cơ quan này trích dẫn nhận xét của Tổng thống Joe Biden, rằng các mạng xã hội đang “thực hiện thí nghiệm trên con em người dân để kiếm lợi nhuận”.
Trước đó, Học khu Seattle dẫn nhiều nghiên cứu, cáo buộc các công ty “khai thác sự kích thích thần kinh giống như cờ bạc và chất kích thích để lôi kéo người dùng”. Theo Viện nghiên cứu Tâm thần Trẻ em và Thiếu niên Mỹ (AACAP), 90% học sinh 13-17 tuổi sử dụng mạng xã hội.
Còn theo báo cáo năm 2022 của ngân hàng đầu tư Piper Sanler, nhiều em kiểm tra Snapchat 30 lần/ngày. Trong khi đó, kết quả khảo sát từ Trung tâm Nghiên cứu Pew ở Washington cũng trong năm 2022, gần 20% thiếu niên sử dụng YouTube “hầu như liên tục”. Seattle cũng ghi nhận ngày càng thiếu niên nói rằng “không thể dừng hoặc kiểm soát lo âu, đến mức ngừng các thú vui từng yêu thích” và “nghĩ đến việc tự tử”.
Giới chức quận hạt Bucks, tiểu bang Pennsylvania, cũng đệ đơn kiện hồi tuần trước với lý do không phải vì họ phản đối mạng xã hội, mà vì thuật toán thúc đẩy hành vi “tiếp tục xem, tiếp tục cuộn”, gây hại sức khỏe tâm thần cho trẻ em. Viên chức Bucks Bob Harvie nói: “Không khác gì cách các công ty thuốc lá sử dụng để thao túng nồng độ nicotine, nhằm khiến người dùng tiếp tục hút thuốc, vì thế ưu tiên hàng đầu là thay đổi hành vi của các công ty này và đền bù thiệt hại để tài trợ cho công tác ngăn ngừa, giáo dục và xử lý các vấn đề liên quan.”
Các công ty mạng xã hội không bình luận trực tiếp về loạt vụ kiện, nhưng tuyên bố sẽ có các biện pháp bảo vệ người dùng trẻ tuổi và ưu tiên sự an toàn của thiếu niên. TikTok nhắc đến các tính năng giới hạn độ tuổi, giới hạn tin nhắn và phát trực tiếp, cũng như thiết lập tài khoản riêng tư làm mặc định dành cho thiếu niên.
TikTok có tính năng Family Pairing, giúp phụ huynh kiểm soát nội dung, quyền riêng tư và thời gian sử dụng, đồng thời có nguồn lực chuyên gia, gồm các đường dây trợ giúp ngừa tự tử, rối loạn ăn uống, có thể truy cập trực tiếp từ ứng dụng.
Phát ngôn viên Jose Castaneda của YouTube cho biết ứng dụng cho phép phụ huynh đặt lời nhắc, giới hạn thời gian sử dụng và chặn một số nội dung nhất định. Đối với người dùng dưới 18 tuổi, Youtube cũng phát các thông báo mặc định về giờ đi ngủ và khuyến khích người dùng tạm nghỉ sử dụng ứng dụng.
Còn Meta, công ty sở hữu Instagram, nói họ có hơn 30 công cụ hỗ trợ thiếu niên và phụ huynh, trong đó có công nghệ xác minh độ tuổi, thường xuyên nhắc người dùng tạm nghỉ dùng ứng dụng và tính năng cho phép phụ huynh giới hạn thời gian sử dụng.
Richard Weissbourd, nhà tâm lý học, giảng viên tại Trường sau đại học về Giáo dục Harvard, nhận định lập luận trong các vụ kiện có thể hợp lý, nhưng phụ huynh và người thân của các thiếu niên cần nói chuyện nhiều hơn với các em về lợi ích và mặt trái của các nền tảng.
Weissbourd chỉ ra một vấn đề là phụ huynh cũng dành nhiều thời gian sử dụng các thiết bị điện tử. Ông cho biết nhiều thiếu niên chia sẻ rằng muốn tâm sự hoặc xin lời khuyên từ bố mẹ, nhưng họ cũng không rời điện thoại thông minh hoặc máy tính.
Marisol Garcia, Chuyên viên trị liệu tại Viện Nghiên cứu Gia đình thuộc Đại học Northwestern, cho biết, bà không ngạc nhiên trước làn sóng kiện tụng của các học khu. “Các học khu đang làm điều họ cho là tốt cho sức khỏe thể chất và tinh thần của học sinh,” bà nói. “Không thật sự rõ ràng mạng xã hội có tác động lâu dài đến khả năng chú ý, kỹ năng xã hội, sức khỏe tâm thần hay không, nhưng những động thái pháp lý, hy vọng có thể mang đến những điều tích cực.”
