Các công nhân lớn tuổi có thể làm việc chăm chỉ và hiệu suất cao hơn giới trẻ? Nhiều giới chủ công ty đang biến suy nghĩ này thành hiện thực.
Một số công ty đang tuyển dụng người cao tuổi với kỳ vọng “tuổi tác đi kèm với đạo đức công việc” và năng suất sẽ cao hơn. Doanh nhân Kip Conforti đang tuyển người cho một vị trí bán thời gian tại một trong hai trạm vận chuyển hàng hóa mà ông làm chủ ở tiểu bang Pennsylvania. Nhưng thay vì giao công việc này cho một học sinh tốt nghiệp trung học hay đại học giống như hai thập niên qua, ứng cử viên hàng đầu của ông là một lão niên ở độ tuổi… 70.
Conforti giải thích: “Tôi đã quá mệt mỏi với các nhân viên trẻ tuổi thường xuyên đi làm muộn, chờ hết giờ làm và bỏ nhiều thời gian lướt mạng xã hội hơn là chăm sóc khách hàng!”. Thật ra, khoảng một năm trước, Kip Conforti đã bắt đầu thử thay đổi ưu tiên tuyển dụng: Chọn những người có nhiều khả năng làm việc hơn là cắm đầu vào chiếc iPhone mới nhất. “Quá trình huấn luyện người già sẽ lâu hơn một chút, nhưng một khi họ đã hiểu rõ công việc của mình thì Chúa ơi, họ thật là cần mẫn và có trách nhiệm. Họ vào ca lúc 9 giờ nhưng có mặt lúc 8g50. Một đạo đức làm việc tuyệt vời! Đó là phong cách làm việc mà chúng ta cần trong thời kỳ kinh tế khó khăn”.
Wall Street Journal cho biết, thị trường lao động cho thấy nhu cầu tuyển dụng người lớn tuổi tại các công ty ngày càng tăng. Một số doanh nghiệp còn xem “tuổi tác là một tài sản” khi nhắm đến người cao tuổi. Nhận thức về sự khác biệt giữa các thế hệ không phải lúc nào cũng đúng với thực tế, nhưng trong một cuộc khảo sát của Wall Street Journal-NORC về các giá trị của người Mỹ vào tháng trước, ba phần tư số người từ 65 tuổi trở lên cho biết làm việc chăm chỉ là rất quan trọng đối với họ so với 61% ở giới trẻ từ 18 đến 29 tuổi.
Theo dữ liệu liên bang, những người từ 55 tuổi trở lên là phân khúc phát triển nhanh nhất của lực lượng lao động Mỹ. Những thay đổi về nhân khẩu học (sống lâu hơn và sinh ít con hơn) giúp giải thích xu hướng này. Ngoài ra, một số người ở độ tuổi hưu không có lựa chọn nào khác ngoài tiếp tục làm việc do lạm phát và thị trường chứng khoán suy yếu ăn vào tích luỹ của họ.
Kể từ năm 2012, AARP (American Association of Retired Persons – tổ chức có hơn 38 triệu thành viên tập trung vào các vấn đề ảnh hưởng đến những người trên 50 tuổi) đã yêu cầu các công ty ký cam kết cho người lao động trên 50 tuổi có cơ hội được tuyển dụng công bằng. Số công ty ký cam kết trong năm ngoái đã tăng 122% so với 2021, với hơn 2,500 doanh nghiệp tham gia, gồm cả các “ông lớn” như Bank of America Corp, Microsoft Corp. và H&R Block Inc.
Heather Tinsley-Fix, cố vấn cấp cao về cam kết của nhà tuyển dụng tại AARP, nhận định: “Việc thuê người lao động có kinh nghiệm là hoàn toàn hợp lý. Ngày càng có nhiều công ty nhận ra sự cần thiết phải có người cao tuổi nếu muốn thể hiện sự đa dạng, công bằng và hòa nhập trong tuyển dụng”. Công ty KinderCare Learning Centers Inc điều hành hơn 1,500 cơ sở chăm sóc trẻ em đã ký cam kết vào Tháng Tám năm ngoái để mở rộng các nỗ lực tuyển dụng người cao tuổi trong bối cảnh thiếu hụt trầm trọng nhân viên chăm sóc trẻ em.
Travis Trautman, Giám đốc cấp cao về thu hút nhân tài của công ty, cho biết trong chưa đầy một năm sau, kết quả đã chứng tỏ hướng đi của KinderCare là đúng. “Những người cao tuổi sẵn sàng làm việc vào ca đầu hoặc ca muộn trong ngày, cả trong bữa trưa và giờ nghỉ giải lao. Họ luôn có mặt khi cần thiết. Giá trị và lợi ích của họ là rất lớn”. Bà Laurel McDowell 69 tuổi, đã nghỉ hưu vừa vào lại công ty cũ của mình tâm sự:
“Năm 2021, công ty cung cấp nhân sự toàn cầu ManpowerGroup Inc của tôi đã khởi động chương trình tuyển dụng mới có tên ‘Những người lao động chín chắn’ sau khi nghe khách hàng bày tỏ lo ngại về tình trạng thiếu lao động. Những người lao động lớn tuổi rất phù hợp với các doanh nghiệp tập trung vào việc giữ chân nhân viên. Các nhân viên trẻ không hẳn nhảy việc thường xuyên hơn người già nhưng mọi người đều có xu hướng thích sự ổn định, ngại bay nhảy khi già đi. Ngoài ra, tuyển người già không tốn kém bằng tuyển người trẻ”.
Một số người tạm hoãn nghỉ hưu nói họ lấy cảm hứng từ các vận động viên, như tiền vệ bóng bầu dục Tom Brady và nữ vô địch bóng chuyền bãi biển Olympic Kerri Walsh Jennings, những người đã trở lại, thậm chí xuất sắc vượt qua thời kỳ đỉnh cao của mình. Walsh Jennings, 44 tuổi, đặt mục tiêu tham dự Thế vận hội lần thứ sáu vào năm tới, sau khi ngồi ngoài biên năm 2020. “Điều quan trọng là hãy để hiệu suất tự trả lời – chị nói – Tôi nhìn vào những vận động viên trẻ tuyệt vời, đầy nhiệt huyết và tự hỏi: Mình có thể làm được như họ không và trả lời là được. Tôi vẫn thuộc về môn thể thao này”.
Dù phân biệt tuổi tác vẫn là rào cản đối với một số người lao động cao niên, nhưng các khiếu nại về phân biệt đối xử theo tuổi tác gửi đến Ủy ban Cơ hội Việc làm Bình đẳng (Equal Employment Opportunity Commission-EEOC) đã giảm 45% trong năm 2021 so với 2011. Giảm một phần là do các khiếu nại khó chứng minh và các luật sư thường miễn cưỡng nhận lời. Johnny C. Taylor Jr., giám đốc điều hành Hiệp hội Quản lý Nguồn nhân lực (Society for Human Resource Management) nhận định: “Sự suy giảm khiếu kiện có nghĩa là nạn phân biệt tuổi tác trong tuyển dụng không còn nhiều”.
Nói chung, người già có kinh nghiệm lao động vẫn đang có sức hút mạnh mẽ đối với các nhà tuyển dụng. Với nền kinh tế đang chậm lại, các công ty cần ít người hơn và cần những người sẵn sàng làm việc chăm chỉ hơn. Thay vì cố gắng thuyết phục thế hệ trẻ thay đổi nhận thức để tăng hiệu suất, một số công ty đang tự hỏi: Tại sao chúng ta lại bỏ công sức vào việc này trong khi có thể thuê những người đã hiểu rõ ý nghĩa của làm việc chăm chỉ?”
