Cách nay 50 năm, giới trẻ Sài Gòn tuy “nhiễm nặng” pop-rock Anh, Mỹ nhưng không vì thế mà họ bỏ qua nhạc Pháp khi có bài hay. Một trong những bài ca Pháp cuốn hút năm 1973 là “La Maladie d’amour”, trích từ album cùng tên của Michel Sardou.
“Elle court, elle court, la maladie d’amour/Dans le cœur des enfants de 7 à 77 ans/Elle chante, elle chante, la rivière insolente/Qui unit dans son lit/Les cheveux blonds, les cheveux gris”.
Nghệ sĩ Pháp Michel Sardou – con của một ca sĩ kiêm chủ nhà hàng ca nhạc và một nữ diễn viên – đã có nhiều đĩa trước đó (hợp tác với Michel Fugain từ năm 1965) nhưng chỉ khi tung ra bài “Bệnh tình yêu chạy rần trong tim của bọn trẻ từ 7 đến 77 tuổi, hát ca ngổ ngáo và nối kết chung giường kẻ tóc vàng lẫn kẻ tóc xám” thì mới được giới trẻ Sài Gòn yêu mến. Với rất nhiều thành công, Michel Sardou là nam danh ca Pháp nổi tiếng chỉ sau Johnny Hallyday.
Dòng đời trôi nhanh đến Hè 2023, khi đã 83 tuổi, Michal Sardou bỗng tỏa sáng, trở thành đề tài thời sự rần rần bên Pháp, Bỉ, Hà Lan… Chẳng phải vì ông có đĩa nhạc mới bổ sung vào kho tàng hơn 350 bài ca ghi âm suốt năm thập niên trong sự nghiệp mà nhờ… hai câu phát biểu của một đàn em nữ đáng tuổi cháu chắt.
Trả lời một cuộc phỏng vấn nhanh của một đài phát thanh Bỉ, nữ nhạc sĩ kiêm ca sĩ Pháp Juliette Armanet 39 tuổi, chuyên hát nhạc pop nhắc nhớ đến thời yé-yé và disco năm xưa, nói rằng cô “kinh tởm bài Les Lacs du Connemara” và “thứ nhạc hủ lậu” của Michel Sardou!
Juliette Armanet, tác giả album Petite Amie đoạt giải Victoires de La Musique 2018, đã kích động làn sóng phản đối dữ dội. Juliette quên rằng Michel Sardou là một tượng đài văn hóa nghệ thuật Pháp; và khi chê bai bài Les Lacs du Connemara, cô đã vô tình nhắm đến Jacques Revaux – vị nhạc sĩ nổi tiếng, tác giả ca khúc trên, đồng thời là người điều hành Sacem, công ty thu tiền và trả tiền tác quyền cho tất cả nhạc sĩ, ca sĩ Pháp.
Còn nữa, nếu không có Jacques Revaux thì đã không có tuyệt tác Comme d’habitude. Ca khúc này lần được trình bày bởi Claude Francois và sau đó chuyển thành bài ca tiếng Anh không thể nào quên My Way từng khiến hàng triệu cô gái thổn thức con tim khi nghe chàng Frank Sinatra “rên rỉ”… Ca khúc Comme d’habitude thậm chí trở thành một phần của nhạc sử Pháp. Cùng với bài La Mer của Charles Trenet, Comme d’habitude của Jacques Revaux đã như con thuyền không bến, mãi bồng bềnh từ biển xanh này qua đại dương bao la khác. Nó đã hát và được nghe khắp thế giới từ mấy chục năm qua.
Cô nàng Juliette Armanet cũng quên rằng vì ca khúc Les Deux Écoles (Hai trường học) của Michel Sardou mà hồi năm 1984, Tổng thống Pháp Francois Mitterand đã phải dẹp chương trình tái sáp nhập trường tư thục vào hệ thống giáo dục công lập. Thời điểm đó, vụ này là một vấn đề thời sự lớn, dẫn đến làn sóng biểu tình dữ dội và cá nhân Michel Sardou cũng tham gia cùng với con trai mình. Tuy nhiên, sau này, chính Tổng thống Francois Mitterand chứ không ai khác đã trao huân chương cao quý nhất của Nhà nước Pháp, Légion d’honneur, cho Michel Sardou. Chưa hết, người đẹp Juliette cũng quên rằng từ khi báo Journal du Dimanche lập ra Top 50 nghệ sĩ đương đại nổi tiếng nhất Pháp từ năm 1988 đến nay, danh sách này luôn có tên Michel Sardou.
Phản ứng của Michel Sardou (chào đời ngày 26 Tháng Một 1947) thế nào khi nghe tin đàn em chưa một lần giáp mặt, Juliette, chê bai mình? Có lẽ ông chỉ nhún vai, hờ hững phủi đi như phủi giọt nước biển mà sóng hất vấy vào người ông. Chuyện nhỏ! Từ khi đi hát và sáng tác đến giờ, ông đã quen chấp nhận một cách bình thản những phản ứng có khi thái quá của dư luận cánh tả lẫn cánh hữu. Trong khi đó, ông luôn đi cùng thời cuộc. Những vấn đề thời sự xã hội và thế giới ông đều có tiếng nói, thể hiện qua những bài ca, chẳng hạn vấn đề nữ quyền ở các nước Hồi giáo (bài Musulmanes, đoạt giải Âm Nhạc của năm); chế độ độc thân của linh mục (bài Le Curé); chế độ thực dân (bài Le temps des Colonies) hay đề tài án tử hình (bài Je Suis Pour).
Ông cũng không ngại nhắc đến công sức, tiền của, máu và nước mắt mà người Mỹ đổ ra cứu châu Âu thời Đệ nhị Thế chiến (bài Les Ricains); tỏ bày sự tôn trọng nhà lãnh đạo hành pháp (Monsieur le Président de France) nhưng cũng dùng lời ca tiếng hát để chỉ trích quyết định của Tổng thống Valéry Giscard D’Estaing khi ông cho bán chiếc tàu thủy SS France năm 1975 (bài Le France) vốn được xem là một biểu tượng của nước Pháp.
Có gì mà nghệ sĩ Michel Sardou không trải qua!? Ông từng hợp tác với những nghệ sĩ nổi tiếng mà ngoài bạn đời Jacques Revaux ra còn có Pierre Delanoé; từng hát với nam danh ca Ý Toto Cutugno và diva Canada Céline Dion. Trong sự nghiệp ca hát 50 năm, Michel Sardou – nghệ sĩ Pháp được biết đến nhiều nhất trong cộng đồng quốc gia Pháp ngữ – để lại một di sản gồm 25 album studio, 18 album live, hơn 350 ca khúc (tiếng Pháp, Tây Ban Nha, Anh và Ý), cộng chung tiêu thụ được trên 100 triệu bản.
