Thanh niên Nhật Bản muốn được trả lương gấp đôi? Hãy ra nước ngoài làm việc! Tiền lương tại Nhật Bản ngày càng thua một số quốc gia giàu có khác khi đồng yen giảm giá, khiến nhiều lao động Nhật chọn ra làm việc ở nước ngoài.
Từ câu chuyện của Hayashi
Wall Street Journal thuật, khi Mana Hayashi, 26 tuổi, chuyên gia dinh dưỡng có giấy phép hành nghề, chuyển từ Nhật đến Úc vào Tháng Mười năm ngoái, cô biết đây sẽ là một cuộc phiêu lưu. Nhưng điều gây bất ngờ cho cô là số tiền cô kiếm được tại xứ người. Hayashi ký hợp đồng làm việc bán thời gian tại một quán bar Nhật Bản, một nhà hàng sushi và một quán cà phê với thu nhập khoảng $2,800 mỗi tháng, gấp đôi số tiền kiếm được khi còn làm việc tại một bệnh viện ở Nhật Bản.
Cô nói: “Theo kinh nghiệm của tôi, lương trả cho những người lao động thiết yếu ở Nhật Bản hiện rất thấp. Tôi đã làm việc tại bệnh viện khoảng hai năm nhưng chỉ được tăng lương rất ít. Đó là chuyện bình thường ở một đất nước mà tiền lương gần như không thay đổi trong suốt ba thập niên qua”.
Từ lâu, Nhật Bản là nơi thu hút người lao động từ các quốc gia đang phát triển như Việt Nam khao khát mức lương cao. Hiện Nhật vẫn còn cần nhiều lao động nhập cư. Nhưng khi đồng yen xuống giá đến mức thấp nhất trong ba thập niên và nền kinh tế trì trệ, ngày càng có nhiều người trẻ Nhật thấy có lợi hơn khi đi theo hướng ngược lại: Ra nước ngoài làm việc.
Ngay cả sau khi lương được tăng vào Tháng Mười tới, mức lương tối thiểu ở Tokyo chỉ tương đương $7.65 một giờ so với $15 ở thành phố New York. Năm 2021, thu nhập trung bình của hộ gia đình ở Nhật Bản (năm gần đây nhất có dữ liệu) tương đương khoảng $29,000 (theo tỷ giá hối đoái hiện tại) so với $70,784 ở Mỹ (theo thống kê của chính phủ ở hai nước). Một hộ gia đình người Mỹ gốc Á điển hình kiếm được hơn $100,000, nhiều hơn gấp ba lần số tiền mà một gia đình Nhật Bản điển hình kiếm được.
Với lạm phát ở mức khoảng 3%, tiền lương tại Nhật Bản nếu được điều chỉnh theo giá tăng đã bị giảm trong 15 tháng liên tiếp. Trong khi tại Mỹ, mức lương trung bình mỗi giờ được điều chỉnh theo lạm phát đã tăng 1.1% trong Tháng Bảy so với cùng kỳ năm ngoái. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi ngày càng có nhiều người Nhật trẻ hỏi có cách nào kiếm được nhiều tiền.
Re-abroad, một công ty ở Tokyo chuyên tư vấn cho những ai muốn học tập và làm việc ở nước ngoài, cho biết số người xin tư vấn trong Tháng Bảy đã tăng gấp ba lần so với năm 2022. Theo dữ liệu của chính phủ Úc, số công dân Nhật đến Úc bằng visa làm việc trong các kỳ nghỉ và số người trẻ Nhật xin cấp giấy phép làm việc tạm thời, đã tăng gần gấp ba, lên 14,398 người trong tài khoá kết thúc vào ngày 30 Tháng Sáu. Trang web tìm kiếm việc làm Indeed nhận thấy ngày càng nhiều người Nhật tìm việc làm ở nước ngoài. Yusuke Aoki, nhà kinh tế tại Indeed nhận định: “Xu hướng này còn kéo dài. Các công ty Nhật Bản vốn thích tuyển dụng sinh viên mới tốt nghiệp để ‘làm việc trọn đời’ nay đã cởi mở hơn. Điều đó có nghĩa là giới trẻ Nhật Bản sẽ dễ dàng bỏ việc để ra nước ngoài tìm cơ hội”. Rõ ràng, tiền lương thấp là một vấn đề lớn trong việc thu hút lao động.
Những tín hiệu xấu cho nền kinh tế lớn thứ ba thế giới
Với dân số ngày càng giảm, Nhật Bản muốn có thêm lao động từ những nơi như Việt Nam và khu vực Nam Á. Tuy nhiên khả năng thu hút lao động của Nhật Bản hiện đã thua các quốc gia đang “săn” lao động nước ngoài khác như Hàn Quốc.
Hayashi tâm sự: “Tôi từng mơ ước được sống ở nước ngoài nhưng không có đủ tiền. Sau khi nghe một người bạn nói có thể kiếm được nhiều tiền hơn ở đó, tôi quyết định thử một phen. Quyết định này hoá ra là đúng. Sau chưa đầy một năm, tài khoản ngân hàng của tôi ở Úc bắt đầu vượt quá tài khoản ngân hàng của tôi ở Nhật Bản”. Hayashi tiết kiệm gần một nửa thu nhập để có tiền học cách chăm sóc trẻ em ở Úc và dự tính sẽ ở lại đây nếu xin được thị thực dài hạn. Gần đây cô đã giảm bớt hai công việc bán thời gian để tập trung vào việc học. “Khoản thu nhập còn lại vẫn nhiều hơn ở Nhật Bản” – cô nói.
Makoto Nachi, 24 tuổi sau khi tốt nghiệp đại học kiếm được công việc bán cầu dao và bộ chuyển đổi tại một công ty điện tử Nhật Bản. Năm ngoái anh quyết định chuyển đến Úc, một phần vì muốn thử sống ở nước ngoài, một phần nghe nói có thể kiếm được nhiều tiền hơn. Làm việc tại một nhà hàng teriyaki, anh cho biết khi visa Úc hết hạn anh đã tăng được gấp đôi thu nhập và tiết kiệm được hơn $10,000.
Trong thời đại làm việc từ xa, một lựa chọn khác của một số người là kiếm thu nhập từ nước ngoài ngay tại Nhật Bản. Một phụ nữ 42 tuổi ở Osaka sau khi nghỉ việc tại chi nhánh ngân hàng nước ngoài ở Nhật Bản vì muốn có thêm thời gian chăm sóc hai cô con gái nhỏ cho biết chị đã nhận được hợp đồng làm việc cho một công ty công nghệ Hoa Kỳ trong lĩnh vực phát triển công cụ tìm kiếm và nhận dạng giọng nói. “Nhờ mức lương trả bằng đồng đôla, tôi kiếm được nhiều tiền hơn so với khi còn làm ngân hàng. Nếu tình hình cứ như hiện nay, tôi tin rằng nền kinh tế Nhật Bản sẽ đi vào suy thoái. Vì vậy, tôi muốn giảm thiểu rủi ro bằng cách kiếm các loại tiền khác ổn định hơn”.
