“Oppenheimer” của Christopher Nolan đã chấm dứt “cơn hạn hán” kéo dài nhiều năm đối với các phim bom tấn kinh phí lớn (khi những phim thành công thương mại thường ít khi hoặc không thể được ban giám khảo AMPAS ghé mắt đến). Tại lễ công bố Oscar lần thứ 96 (ngày 10 Tháng Ba 2024), “Oppenheimer” đã chiến thắng vang dội với bảy giải, trong đó có giải Phim hay nhất.
Theo BoxOfficeMojo, doanh thu phòng vé toàn cầu của “Oppenheimer” đạt $957 triệu, trở thành bộ phim có doanh thu toàn cầu lớn nhất giành được giải cao nhất của Viện hàn lâm khoa học nghệ thuật điện ảnh Hoa Kỳ (AMPAS) sau 20 năm, kể từ The Lord of the Rings: The Return of the King tại Oscar 2004 (phần cuối cùng trong bộ ba phim The Lord of the Rings của Peter Jackson đã thu về $1.15 tỷ trên toàn thế giới).
Ngoài giải cao nhất (Phim xuất sắc nhất), “Oppenheimer” còn mang lại giải Đạo diễn xuất sắc nhất cho Christopher Nolan; giải Nam diễn viên chính xuất sắc nhất cho Cillian Murphy; Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất cho Robert Downey Jr…
Oscar có xu hướng được lấn át bởi dòng phim nghệ thuật có kinh phí thấp, với chi phí sản xuất lẫn doanh thu phòng vé khiêm tốn, thấp hơn nhiều so với những phim bom tấn như “Oppenheimer”. Phim giành giải Phim hay nhất Oscar 2023, “Everything Everywhere All at Once”, chỉ mang về $143 triệu, tính toàn cầu. “CODA”, bộ phim giành chiến thắng vào năm trước đó, chỉ được phát hành rạp rất hạn chế trước khi được đưa lên ứng dụng streaming Apple TV+. Trong số những tác phẩm đoạt giải Phim hay nhất trong thập niên qua, chỉ có hai phim – “Parasite” của Hàn Quốc năm 2019 và “Green Book” năm 2018 – kiếm được hơn $200 triệu toàn cầu.
Với thành công “Oppenheimer”, Christopher Nolan 53 tuổi không chỉ là đạo diễn thành công về mặt nghệ thuật mà còn là đạo diễn kiếm được nhiều tiền nhất Hollywood. Tạp chí Forbes ước tính ông kiếm được 15% trong “tổng doanh thu đầu tiên” (“first-dollar gross”) của “Oppenheimer”, nghĩa là ông được trả một phần trên mỗi đồng mà bộ phim kiếm được, ngay cả trước khi hãng phim thu hồi chi phí. Từ doanh thu phòng vé, doanh số video gia đình và doanh thu từ việc cấp phép cho dịch vụ phát trực tuyến đầu tiên, Christopher Nolan có thể kiếm được khoảng $72 triệu trước thuế. Tổng doanh thu sẽ tiếp tục tăng khi bộ phim được bán lại cho các nhà phát trực tuyến và tiền bản quyền bán được trong nhiều năm tới.
Mỗi phim do Christopher Nolan sản xuất, kể từ lần đầu tiên hợp tác với Warner Bros. cho dự án “Insomnia” năm 2002, đều thu về ít nhất $100 triệu, và sáu trong bảy bộ phim gần đây nhất của ông – đáng chú ý nhất là hai phim “Dark Knight” cuối cùng – đã thu về hơn $500 triệu (bộ phim thứ bảy, “TeneT”, được phát hành trong thời điểm đại dịch vẫn thu về con số ấn tượng $350 triệu). Christopher Nolan trở thành một trong những đạo diễn quyền lực nhất Hollywood.
Khi chuẩn bị bán dự án tiếp theo (“Oppenheimer”) vào Tháng Chín 2021, các giám đốc điều hành của Paramount, Sony, Universal và Apple đã được mời đến văn phòng Christopher Nolan ở Hollywood Hills để đọc kịch bản. Lập tức các hãng phim tranh nhau giành dự án “Oppenheimer”; và Nolan có đủ lợi thế để yêu cầu một số điều kiện tiên quyết cho các đối tác tiềm năng, trong đó có ngân sách sản xuất $100 triệu, $100 triệu cho tiếp thị; ngoài ra, còn có điều kiện toàn quyền kiểm soát sáng tạo, yêu cầu thời hạn mở rộng cho việc chiếu rạp, khoảng thời gian tạm ngừng mà hãng phim tuyệt đối không được phát hành bất kỳ phim gì trong những tuần trước và sau bộ phim của Christopher Nolan; và cuối cùng là điều kiện được hưởng 20% tổng doanh thu đầu tiên (first-dollar gross).
Cần nhấn mạnh, không phải đạo diễn hoặc diễn viên nào cũng có thể được hãng phim đồng ý với thỏa thuận chia chác “first-dollar gross”. Việc được thỏa mãn yêu cầu này là bằng chứng của thế mạnh tuyệt đối nhất đối với giới làm phim Hollywood. Trong giới diễn viên, gần như không có bất kỳ người nào có thể đề cập “first-dollar gross” với hãng sản xuất, trừ một số ít ngôi sao thượng thặng như Tom Cruise (người kiếm được khoảng 12.5% tổng doanh thu cho bộ phim Mission: Impossible mới nhất). Ngay cả đối với các nhà làm phim có uy tín nhất nhì Hollywood, thỏa thuận chia chác “first-dollar gross” cũng chỉ dành cho những gương mặt sừng sỏ cỡ Steven Spielberg, James Cameron và Peter Jackson.
Trở lại với dự án “Oppenheimer”. Sau khi nghe Christopher Nolan trình bày, người đứng đầu xưởng phim của Universal, Donna Langley, đã đồng ý với các điều kiện của Nolan và duyệt việc sản xuất “Oppenheimer”. Các nguồn tin nói với tờ Forbes rằng thỏa thuận của Nolan với Universal bao gồm 15% tổng doanh thu, chứ không phải như 20% được đưa ra lúc ban đầu. “Oppenheimer” được sản xuất vào đầu năm 2022 và ngày phát hành được ấn định vào Tháng Bảy 2023. Đây là bộ phim đầu tiên của đạo diễn Christopher Nolan không phải do Warner Bros. Pictures phát hành kể từ phim “Memeto” năm 2000. Cũng có thể để phá đám Christopher Nolan lẫn hãng Universal, Warner Bros. Pictures đã chơi xỏ lá khi phát hành bộ phim bom tấn “Barbie” của họ vào cùng ngày với “Oppenheimer” (ngày 21 Tháng Bảy 2023).
Trong chương trình “Actors on Actors” trên Variety, Margot Robbie (nữ diễn viên chính trong “Barbie”) thuật rằng nhà sản xuất Chuck Roven của “Oppenheimer” đã gọi cho cô, yêu cầu Warner Bros. dời ngày phát hành “Barbie” để không trùng ngày với “Oppenheimer”. Tuy nhiên, búp bê “Barbie” không ngại đối đầu và dám chơi lớn với khoa học gia chế bom nguyên tử “Oppenheime”. Margot Robbie trả lời: “Chúng tôi sẽ không dời lịch phát hành (“Barbie”). Nếu sợ phải đối đầu với chúng tôi thì mấy người nên dời lịch (“Oppenheimer”) của mình đi.” Và thế là báo chí Mỹ đặt ra từ “Barbenheimer” để nói về cuộc đụng độ cùng ngày của “Barbie” và “Oppenheimer”. Cả hai đều thắng lớn về doanh thu. “Oppenheimer” đạt được hơn $950 triệu, trong khi “Barbie” thu được hơn $1.4 tỷ.
Với thành công vang dội của “Oppenheimer” về mặt thương mại lẫn phê bình, cuộc chiến giành dự án tiếp theo của Christopher Nolan hứa hẹn khốc liệt hơn. Năm 2023, tờ Variety đưa tin rằng Warner Bros. – không muốn để Universal phỗng tay trên như trong dự án “Oppenheimer” – đã gửi cho Christopher Nolan một tấm séc tiền bản quyền trị giá bảy con số, không kèm theo điều kiện nào, như một khoản ứng trước. “Chúng tôi hy vọng sẽ giành lại được Nolan,” đồng giám đốc điều hành của Warner Bros., Michael De Luca, nói với Variety. Nhiều người trong giới tin rằng, bây giờ, Christopher Nolan muốn bất kỳ điều kiện gì, hãng phim nào cũng phải chìu theo.
__________________
7 Oscar của “Oppenheimer”
Best Picture: Emma Thomas, Charles Roven và Christopher Nolan, Producers
Best Directing: Christopher Nolan
Best Actor in a Leading Role: Cillian Murphy
Best Actor in a Supporting Role: Robert Downey Jr.
Best Cinematography: Hoyte van Hoytema
Best Original Score: Ludwig Göransson
Best Film Editing: Jennifer Lame
______________________
