Tại sao phụ nữ lại bị ảnh hưởng bởi chứng trầm cảm và lo âu nhiều hơn, trong khi bệnh tự kỷ và rối loạn tăng động giảm chú ý (Attention Deficit Hyperactivity Disorder – ADHD) lại phổ biến hơn ở nam giới?
Khám phá mới cho thấy, ngoài những kỳ vọng của xã hội, các triệu chứng bị bỏ qua và chẩn đoán sai, có một lời giải thích về mặt thần kinh cho những khác biệt này.
Những phát hiện này hỗ trợ cho sự phát triển các biện pháp can thiệp dành riêng cho giới tính để có các liệu pháp sức khỏe tâm thần hiệu quả hơn trong tương lai và cải thiện sự hiểu biết của con người về các cơ chế sinh học gây ra các tình trạng này.
Trong lịch sử, nam giới chiếm tỷ lệ quá cao trong cả nghiên cứu trên người và động vật, có nghĩa là sự hiểu biết của chúng ta về sự khác biệt về giới tính trong cấu trúc não vẫn còn hạn chế.
Ryan D’Arcy, giáo sư tại Trung Tâm Sức Khỏe Não Bộ thuộc University of British Columbia, Canada, người nghiên cứu sự khác biệt về giới tính trong cấu trúc não, nói với Newsweek: “Hình ảnh não về mặt lịch sử đã thu gọn phần lớn phụ nữ và phụ nam vào cùng một mẫu, bất chấp bằng chứng lâu dài cho thấy có sự khác biệt về cấu trúc trong não nữ giới và nam giới. Điều quan trọng là phải hiểu rõ các kết quả cụ thể đối với cả hai giới tính để có kiến thức tổng quát cũng như các biện pháp can thiệp và điều trị sức khỏe/y tế được tối ưu hóa.”
Phân tích trước đây đã chỉ ra rằng phụ nữ có nguy cơ mắc chứng lo âu và rối loạn tâm trạng cao gần gấp đôi trong suốt cuộc đời, trong khi đàn ông có nguy cơ được chẩn đoán mắc chứng tự kỷ cao gấp ba lần và khả năng được chẩn đoán mắc ADHD cao gấp đôi. Nữ giới cũng có xu hướng gặp nhiều tác dụng phụ hơn khi dùng thuốc như thuốc chống trầm cảm và thuốc chống loạn thần.
Các nghiên cứu trên động vật cho thấy một số khác biệt này có lẽ là do sự không tương đồng trong cấu trúc vi mô não, mô tả sự sắp xếp, đặc điểm và nồng độ của các tế bào khác nhau trong não.
Để khám phá sự biến đổi này ở người, các nhà nghiên cứu từ New Zealand và Hoa Kỳ đã phân tích dữ liệu quét não MRI từ hơn 1,000 thanh niên và xác định sự lệch lạc đáng kể trong cấu trúc tế bào vi mô ở các vùng não, được biết là có ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần, cảm xúc, việc ra quyết định và xử lý trí nhớ của chúng ta.
Cơ sở sinh hóa của những khác biệt này chưa hoàn toàn rõ ràng, nhưng các mô hình động vật đã chỉ ra rằng các hormone giới tính như estrogen và testosterone đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của não, đặc biệt là ở các lĩnh vực liên quan đến xử lý cảm xúc.
D’Arcy, người không tham gia vào nghiên cứu này, cho biết: “Các yếu tố sinh học như nhiễm sắc thể và hormone chắc chắn là những điều cần cân nhắc, cũng như các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến việc tổ chức mạng lưới não.”
Cần nhiều nghiên cứu hơn để xác nhận những phát hiện này, nhưng nghiên cứu nói trên cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc loại bỏ cách tiếp cận một kích cỡ phù hợp với tất cả đối với sức khỏe tâm thần.
Nghiên cứu đầy đủ hiện có trên tạp chí PNAS.
