Cục Quản lý An toàn Giao thông Xa lộ Quốc gia Hoa Kỳ (NHTSA) đã chính thức tiến hành điều tra sơ bộ đối với một số xe điện VinFast sản xuất tại Việt Nam vào ngày 12 Tháng Chín. Nguyên nhân xuất phát từ các báo cáo về sự cố Hệ thống hỗ trợ giữ làn đường (Lane Keeping Assist System) hoạt động không đúng cách trên các mẫu xe này.
Cuộc điều tra được tiến hành dựa trên 14 bản trình báo từ người lái xe VinFast đời 2023 và 2024. Theo đó, hệ thống hỗ trợ giữ làn đường “gặp khó khăn trong việc nhận diện làn đường, cung cấp thông tin sai lệch để điều khiển vô lăng, và gây khó khăn cho người lái trong việc giành lại quyền kiểm soát xe”, như NHTSA đã nêu trong thông báo của mình.
Văn phòng Điều tra Khiếm khuyết của NHTSA cho biết cuộc điều tra sơ bộ này sẽ tập trung vào việc đánh giá phạm vi, tần suất và mức độ nghiêm trọng của vấn đề. Mục tiêu là xác định xem liệu có tồn tại bất kỳ khiếm khuyết nào về an toàn trên các xe được báo cáo hay không.
Về phía VinFast, công ty đã xác nhận việc nắm được thông tin về cuộc điều tra. Trong một tuyên bố, VinFast khẳng định sẽ “hợp tác toàn diện với NHTSA trong suốt quá trình điều tra… Chúng tôi rất nghiêm túc đối với mọi lo ngại về an toàn và sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ tình hình”, và thể hiện sự tin tưởng vào các tiêu chuẩn an toàn mà mình đang áp dụng.
Đáng chú ý, mẫu xe SUV điện VinFast VF8, bắt đầu được bán tại Hoa Kỳ vào năm 2023 với phiên bản City Edition, lại chưa trải qua bất kỳ bài kiểm tra nào của NHTSA cho đến hiện nay. Mẫu xe này được Tata Technology (Ấn Độ) phát triển hoàn toàn theo hình thức chìa khóa trao tay, thông tin này đã được chính công ty tiết lộ trong hồ sơ IPO tại Ấn Độ.
Gần đây, mẫu SUV AWD 2024 của VinFast VF8 đã được NHTSA xếp hạng an toàn 4 sao. Tuy nhiên, bài kiểm tra va chạm trực diện chỉ đạt 2 sao và xe cũng không vượt qua bài kiểm tra Cảnh báo Va chạm Phía trước (Forward Collision Warning).
Trên trang web của NHTSA, bên cạnh lỗi hệ thống hỗ trợ giữ làn đường, VinFast VF8 năm 2023 còn ghi nhận một loạt lỗi khác với số lượng kỷ lục đối với một mẫu xe bán tại Mỹ. Cụ thể, các lỗi bao gồm: túi khí (1 trường hợp), hệ thống ngăn ngừa lùi xe va chạm (1 trường hợp), hệ thống điện (6 trường hợp), động cơ (3 trường hợp), hệ thống tránh va chạm phía trước (9 trường hợp), hệ thống cảnh báo chệch làn đường (12 trường hợp), hệ thống truyền động (1 trường hợp), hệ thống phanh chính (1 trường hợp), hệ thống lái (8 trường hợp), kết cấu xe (1 trường hợp), hệ thống treo (1 trường hợp), hệ thống kiểm soát tốc độ (2 trường hợp), và 1 trường hợp mất điện khi đang di chuyển trên đường cao tốc.
Ngoài ra, VinFast VF8 cũng đã phải trải qua 2 lần triệu hồi (recall). Lần triệu hồi đầu tiên diễn ra do lỗi màn hình điều khiển mất tín hiệu (màn hình trắng). Mặc dù báo cáo cảnh báo của NHTSA ghi nhận 18 trường hợp gặp lỗi này, hãng xe của tỷ phú Phạm Nhật Vượng lại tuyên bố trong thông cáo báo chí rằng “VinFast không có ý kiến báo cáo trường hợp cụ thể nào về sự cố. Công ty đang phát ra thông báo thu hồi này với tinh thần cẩn thận”.
Lần triệu hồi thứ hai là do VinFast đã sử dụng túi khí dành cho quá trình thử nghiệm, thay vì túi khí đạt chuẩn thương mại, trên các xe được bán ra thị trường.
Trước đó, vào ngày 24 Tháng Tư, NHTSA đã mở cuộc điều tra về một vụ tai nạn liên quan đến VinFast VF8 tại Pleasanton, California, khiến 4 người thiệt mạng. Một khiếu nại được gửi đến cơ quan này vào ngày 29 Tháng Tư cho rằng hệ thống lái có thể là nguyên nhân dẫn đến vụ tai nạn thương tâm này, cướp đi sinh mạng của một cặp vợ chồng và hai con nhỏ (13 và 9 tuổi).
Một điểm đáng lưu ý nữa là theo Báo cáo của NHTSA, có khoảng 3.118 chiếc VinFast VF8 tại Mỹ đang nằm trong diện điều tra. Tuy nhiên, theo báo cáo doanh số của Kelly Blue Book (KBB), VinFast đã bán được tới 5.281 chiếc xe tại thị trường Mỹ, bao gồm 3.129 chiếc trong năm 2023 và 2.152 chiếc trong nửa đầu năm 2024.
Cho đến nay, VinFast vẫn chưa từng công bố chính thức số lượng xe bán ra tại thị trường nước ngoài, bao gồm cả Mỹ và Canada. Trên báo cáo tài chính năm 2023 của VinFast, hãng chỉ công bố doanh thu tại Mỹ và Canada lần lượt là 159 tỷ đồng và 578 tỷ đồng. Báo cáo kiểm toán có độ tin cậy cao bởi được thực hiện bởi Công ty kiểm toán hàng đầu thế giới Ernst & Young, với các tiêu chí rõ ràng trong việc ghi nhận doanh thu.
Nếu dựa trên số liệu này và mức giá $53.000 cho một chiếc VinFast VF8 City Edition Plus 2023 mới, thì doanh số của VinFast tại Mỹ năm 2023 đã lên tới gần $166 triệu, tương đương hơn 4.000 tỷ đồng, vượt xa con số 737 tỷ đồng mà báo cáo kiểm toán của hãng xe công bố cho cả năm 2023. Có thể thấy rằng, doanh thu hãng xe công bố tại Mỹ và Canada thấp hơn rất nhiều so với các số liệu doanh số bán xe tại Mỹ của VinFast được thu thập một cách không chính thức từ KBB.
Trước đây, số liệu doanh số bán xe VinFast tại Mỹ được truyền thông Việt Nam và quốc tế (như Forbes Asia, VnExpress) sử dụng là từ hãng nghiên cứu thị trường Marklines có trụ sở chính tại Nhật Bản. Theo hãng thống kê, trong 9 tháng đầu năm 2023 VinFast đã bán được 2.003 chiếc VF8 tại thị trường Mỹ. Đáng chú ý, Marklines từng khẳng định rằng số liệu họ thống kê được cung cấp trực tiếp bởi VinFast. Tuy nhiên, vào tháng 10 năm 2023, Marklines bất ngờ xóa bỏ và ngừng thống kê doanh số xe VinFast tại Mỹ mà không đưa ra bất kỳ lời giải thích nào.
KBB là một công ty định giá và nghiên cứu ô tô có trụ sở tại Irvine, California, thuộc sở hữu của Cox Automotive (Cox Enterprises). Báo cáo doanh số xe hơi của KBB tại Mỹ thường được tổng hợp từ nhiều nguồn, bao gồm thông báo của hãng xe trong báo cáo tài chính, dữ liệu thu thập từ các đại lý và các công ty nghiên cứu thị trường khác. Do đó, KBB cũng đã nhiều lần đưa ra các báo cáo số liệu doanh số không chính xác. Mặc dù vậy, nhưng báo cáo doanh số của KBB, bao gồm cả số liệu về xe VinFast, vẫn thường được nhiều tờ báo và trang tin tức Việt Nam trích dẫn.
