Tôi và mấy anh chị em họ chuẩn bị ngồi vào bàn tiệc dành cho đám con nít thì dì tôi nhìn ra cửa và nói lớn, “Ông Bảy tới kìa. Dọn cho ổng một mâm đi.”
Đám con cậu dì tôi đẩy ghế chạy vụt ra sân. Tôi cũng đứng lên theo đuôi tụi nó. Tôi đứng trên hiên nhà nhìn ra ngõ. Một bóng người mò mẫm bước lên cái sân gạch nhà cậu tôi. Đó là một ông già ốm nên trông có vẻ cao, tóc húi cua, một tay mang bị và một tay cầm cây gậy khua khua về phía trước. Cặp mắt ông nhướng lên giống như để thấy cho rõ hơn nhưng đôi mắt chẳng mở lớn thêm được một chút nào. Mấy đứa con nhỏ của cậu dì tôi vơ lấy que củi khõ khõ xuống sân gạch. “Đi qua phía ni nề ông Bảy.” “Không, không, hướng ni. Chỗ nớ có bụi cây… Phía bên ni nề, bên nớ có đống củi …” Đám con nít í ới chỉ dẫn, khõ những cây củi xuống mặt gạch làm náo loạn cả một góc sân.
Dì Ba rẽ đám con nít ra và la lớn, “Tụi bây hư quá! Đi vô nhà ngồi vô bàn đi.” Dì với tay ra cầm cây gậy của ông già và nói, “Ông Bảy đi theo tui nghe.” Đám con nít vừa bước lui vô nhà vừa ngoái lại xem ông già quờ quạng theo dì tôi tiến vào hiên nhà. Dì nói, “Ông Bảy ngồi đây nghe. Để tui đi lấy đồ ăn cho ông Bảy.” Tôi hỏi mấy đứa em họ, “Ông Bảy là ai rứa?” “Ông già mù đi xin ăn. Ổng không thấy đường mà đi đâu cũng tới hết.” Tôi lại nghe các dì và mợ nói chuyện trong bếp, “Đời ông Bảy rứa mà sướng nghe. Ngày mô cũng có đồ ăn ngon.”
Dì Ba bưng ra một mâm cơm mỗi thứ một ít với đầy đủ các món ăn như đã bày trên cái bàn cho đám con nít tụi tôi. Dì nói với ông già, “Đây. Ông Bảy ăn đi. Còn hai cái bánh ú ni với cục xôi tui bỏ vô giỏ đem về ăn tối nghe.” “Cảm ơn cô.” Ông già thều thào đáp lại. “Cô cho tui xin ly nước.” Dì Ba hỏi, “Ông uống nước lá mùng 5 không?” Tôi thấy hình như ông cười, “Nước chi cũng được cô ơi.”
Xin nói thêm về lá mùng 5. Mỗi năm vào giữa trưa ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch tức là Tết Đoan Ngọ, người dân quê tôi ra nổng hay lên rừng chặt những bụi cây có lá, chặt khúc dài bằng nửa lóng tay. Sau đó đem phơi khô rồi để dành nấu với nước uống thế trà. Người dân quê ngoại tôi nói rằng hái lá cây gì vào ngày Tết Đoan ngọ khi phơi khô xong cũng đều thơm giống như nước chè xanh. Tôi chưa từng thử nước lá của những ngày khác nhưng đã nếm thử nước lá mùng năm. Quả là thơm thật. Chẳng biết vì lá mùng 5 thơm hay tại vùng đất quê ngoại tôi làm cho nước lá thơm như vậy.
Trở lại mâm cơm của ông Bảy dưới mái hiên trên thềm gạch nhà cậu tôi. Từ trong bàn ăn của đám con nít, tôi nghiêng đầu nhìn qua vai của chị họ ráng xem thử ông già ăn uống như thế nào. Tay ông lần mò trên cái mâm, tìm đến tô mì bưng lên chậm rãi ăn. Trông ông không có vẻ của một người ăn xin bị đói bụng mấy ngày. Dầu đôi tay lọng cọng lùa những sợi mì vào miệng làm những cọng rau vươn vãi trên mặt trên cằm, nhưng ông có vẻ như đang thưởng thức một bữa ăn ngon. Mà bữa ăn ngon thật!
Sau năm 75, cái gì cũng thiếu, bữa cơm nhà nào cũng đầy khoai lang khô cõng một vài hột cơm. Thịt cá thì chỉ có trong bữa giỗ chạp như ngày hôm đó. Nhưng mẹ tôi và các dì rất khéo. Chỉ có một ít thịt mỡ heo và một con gà cộng với rau củ quả trong vườn, mẹ, mợ và các dì làm được những bữa giỗ thật thịnh soạn cho mấy chục người ăn.
Sau bữa ăn, tôi hỏi mẹ, “Cậu mời ông Bảy hả mẹ?” Mẹ đáp, “Không ai mời biểu chi hết nhưng đám giỗ ở đâu ông Bảy cũng tới xin ăn. Nên nhà mô thấy ổng vô là cũng làm cho ổng một mâm.” Tôi hỏi tiếp, “Răng mà ổng biết nhà mình có giỗ mà tới?” Mẹ trả lời, “Ổng nhớ hết ngày giỗ của những người trong làng. Mà nếu ổng quên thì có người nhắc. Hoặc là khi ổng đi đường ổng nghe người ta nói thì tìm tới.”
Rồi mẹ kể thêm là ông Bảy Lấm không vợ, không con, bị làng mắt từ lúc sinh ra. Khi cha mẹ ông qua đời, ông ở trong căn nhà đó và hàng ngày đi vòng quanh xã tìm đến những nhà có giỗ để xin ăn. Thì ra dì tôi nói cũng đúng. Ông Bảy không phải ăn cơm độn khoai như bao nhà thời đó. Với mấy trăm nóc nhà trong xã, dường như ông được ăn cỗ mỗi ngày.
Một ngày kia, ông Bảy Lấm qua đời. Người trong làng gom góp làm ma chay và chôn cất ông trong một miếng đất của làng cùng với bao nhiêu nấm mộ khác.
Một ngày nọ, người trong làng thấy có người đến xây mộ cho ông Bảy Lấm. Kẻ đi qua, người đi lại, liếc nhìn ngạc nhiên không biết tại sao có người tốt đến vậy. Khi bia mộ đã xây gần xong, một người trong xóm không nén được tò mò đã đến gần hỏi người xây mộ. Người xây mộ trả lời, “Dạ con đi làm ăn xa. Chừ cũng hơi kha khá nên về xây mộ cho ba con.” “Cậu là con ông Bảy Lấm hả?” “Dạ không phải.” “Rứa răng cậu xây mộ cho ông Bảy Lấm?” Thì ra, người đó đã nhầm mộ ba mình và mộ ông Bảy Lấm. Nhưng xây đã gần xong nên cho xây hoàn tất luôn phần mộ cho ông Bảy. Thật đời ông Bảy Lấm sướng quá. Lúc sống, ngày nào cũng được ăn cỗ. Lúc chết có người xây mộ. Và có lẽ ông cũng không ngờ rằng cuộc đời và tên của ông được đăng trên một tờ báo ở tuốt Saigon … của nước Mỹ.
Dù là Saigon của Việt Nam hay Saigon ở Mỹ, cũng đều có nhiều người muốn đặt chân tới những miền đất ấy. Và biết đâu, bài viết này được chu du vòng quanh thế giới tới những nơi có người Việt sinh sống. Biết đâu được, mộ ông Bảy Lấm ở xã Tam Thành, Tam Kỳ, Quảng Nam trong những ngày xuân này sẽ có nhiều người đến viếng. Biết đâu!
Đây là một câu chuyện có thật ở quê ngoại tôi xã Tam Thành, Tam Kỳ, Quảng Nam, Việt Nam. Ai có tấm hình mộ ông Bảy Lấm thì gởi cho mọi người xem với nhé.
“Vậy, chớ lo lắng chi về ngày mai; vì ngày mai sẽ lo về việc ngày mai. Sự khó nhọc ngày nào đủ cho ngày ấy.” Ma-Thi-Ơ 6:34
