Không ai mà không biết khi nói đến họ Dương, một dòng họ nổi tiếng ở vùng Kinh Bắc. Người trong dòng họ nếu không là quan lại, chức quyền chốn công đường thì cũng thuộc giới thương gia giàu có, nổi danh khắp tỉnh thành trong nước…
Dương Công Hoá là con trai út thuộc chi chính của dòng họ, tác người phong nhã, xinh đẹp như Phan An, Tống Ngọc tái sinh. Mới chạm tuổi đôi mươi mà đã giật xong bằng cử nhân nổi tiếng văn hay chữ tốt, xuất khẩu thành thi. Đặc biệt Hoá có tuyệt tài về vẽ truyền thần và nặn tượng. Tài của Hoá không phải chỉ ở cái giống như thật mà còn mang theo được cái phong thái buồn vui,giận ghét của chủ đề.
Song thân Hoá già cả bị bệnh mà mất để lại một gia sản kếch xù cho các con. Hoá sống với gia đình người anh cả trong một dinh cơ hoành tráng nhất đế kinh. Anh chị thương yêu Hoá như trứng mỏng, đi đâu cũng quần là áo lượt lên xe xuống ngựa, kẻ hầu người hạ. Đúng là một công tử nho nhã, phong lưu từng làm cho bao nhiêu cô gái chốn kinh thành xây mộng mong được dịp nâng khăn sửa túi.
Dù biết mình được nhiều thiếu nữ thương yêu. liếc mắt đưa tình, nhưng Hoá vẫn chưa bao giờ ngả nghiêng vì nhan sắc, thú vui của Hoá vẫn là hội tụ bè bạn ngâm thơ, vịnh phú. Gặp những buổi đẹp trời nắng ấm Hoá thường khăn gói làm những cuộc du hành đây đó, trước là tìm hứng thú thơ văn, hội họa, sau là tìm cái sảng khoái hoà mình với vẻ đẹp thiên nhiên, trời đất. Anh chị của thương Hoá là út, gia thế lại quá dư thừa nên chẳng ai muốn gò bó hay khuyên răn Hóa phải vào khuôn thước để tranh dành danh lợi với đời.
Một hôm vào mùa xuân, tiết Thanh Minh, Hoá cùng với dăm ba người bạn hòa nhập vào dòng người, phần lớn là trai thanh, gái lịch ở vùng ngoại đô. Không biết vì ham chơi thế nào mà Hoá lạc mất nhóm bạn, đang lúc lang thang không biết làm gì, Hóa nhìn thấy một cô gái tuyệt đẹp, mặt hoa da phấn, tuổi khoảng đôi tám, quần áo toàn bằng hàng tơ lụa thượng hạng, dáng điệu quý phái, miệng cười vui ra vẻ rất thích thú với đám đông.
Hoá nhìn người đẹp như ngây như dại lẽo đẽo theo sau như kẻ mất hồn, thỉnh thoảng đến gần làm ra vẻ như vô tình mà đụng chạm vào giai nhân. Ban đầu cô gái không chú ý, tưởng rằng hành động của Hoá chỉ là sự vô tình của khách vui chơi, nhưng rồi cũng biết là Hoá cố ý chọc ghẹo mình. Cô gái quay lại giương mắt nhìn Hoá rồi nói với con hầu:
-Người đâu mà như ăn cướp! Tiểu Yến, mi thay ta tát cho tên vô lại này vài cái!
Con hầu, nhìn rõ sự kiện, nhưng thấy vẻ tuấn tú, sang trọng của Hoá cho rằng không là kẻ vô giáo dục nên cũng có cảm tình mà nắm nhẹ tay Hoá mỉm cười, thân thiện mà nói:
-Công tử nếu vì mê đắm nhan sắc của tiểu thư ta mà muốn tán tỉnh, thì công tử hãy mở miệng ra mà nói chứ cứ lẽo đẽo, im lặng theo sau thì tiểu thư của ta làm sao mà biết lòng công tử được?
Con bé thấy Hoá vẫn còn ngơ ngơ, ngẩn ngẩn, nó đưa bàn tay vỗ nhẹ vào trán Hoá mà nói to:
-Không lẽ công tử mắc bệnh câm hay sao?
Hoá bừng tỉnh, mặt đỏ gay nhưng cũng cố chấn tỉnh lắp bắp mà nói với giai nhân:
-Nương tử xin rộng lòng mà đừng giận cái vô duyên của kẻ tình si này, chỉ vì sắc đẹp của nàng đã làm ta mê say đến nỗi ngẩn ngơ đó mà thôi.
Nói xong, chẳng cần biết thái độ của giai nhân ra sao, Hoá làm liều ôm ngay lấy người đẹp hít lấy hít để, bàn tay cũng chẳng yên, sờ mó khắp thân mình cô gái. Giai nhân có tí ngượng với khách qua đường nhưng hình như cũng có phần nào thích thú. Nhất là nhìn thấy khuôn mặt trái xoan điển trai của kẻ vì nhan sắc mình mà ngơ ngẩn. Nàng đưa tay đẩy ra cho có lệ, mỉm cười mà nói:
-Ơ hay cái anh chàng tú tài mặt trắng này, có buông người ta ra không nào! Muốn gì thì phải nói chứ làm như kẻ điên khùng sờ mó như vậy sao ? Bản mặt, nhìn bề ngoài có vẻ là người thông thạo đạo đức thánh hiền lắm, nhưng sao lại làm như kẻ vũ phu vậy, vô giáo dục thế nhỉ?
Nghe giọng nói đùa cợt của cô gái, Hóa không những không bỏ ra mà còn ôm ghì mỹ nhân vào thân mình mạnh hơn nữa, cười cợt mà nói rằng:
-Nàng cho rằng cứ ai hiểu chữ nghĩa thánh hiền là không biết yêu mê sắc đẹp hay sao? Nếu thế ta chẳng dại gì làm thánh nhân để phải khổ sở với căn bệnh tương tư vì sắc đẹp của nàng đâu.
Con bé hầu Tiểu Yến hình như nhìn rõ mọi việc, nó nắm tay Hoá lắc mạnh, sát miệng vào tai Hoá mà nói:
-Thì công tử cứ bỏ ra, rồi nói những câu hoa mỹ cho cô nương của ta vui lòng thì muốn gì mà chẳng được?
Nghe con hầu nói, Hoá chợt tỉnh, mặt đỏ như gấc chín, vội vàng bỏ ngay người đẹp ra, ngượng ngùng, cúi đầu mà thưa rằng:
-Xin nàng hãy tha lỗi, thật ra ta chỉ vì yêu nàng quá mức mà có hành động khiếm nhã như thế mà thôi.
Cô gái cảm động nghe lời chân tình của Hoá, nhưng làm ra vẻ e lệ, kín đáo liếc mắt đưa tình, nhỏ nhẹ mà thưa rằng:
-Nào thiếp có là kẻ vô tình, ngu muội đâu để không hiểu được tình yêu của chàng dành cho thiếp mà dám trách mắng chàng sao?
Hóa sung sướng như mở cờ trong bụng, lấy hết sự trầm tĩnh mà thưa với giai nhân:
-Danh tự của ta là Công Hoá, họ Dương, chính quán người Kinh Bắc. Hôm nay vì ham vui hội hè mà lạc mất bè bạn, tưởng rằng buồn bã vì cô đơn nhưng may mắn ngẫu nhiên gặp được nàng, đó không phải là duyên lành cho ta và nàng hay sao? Xin nàng đừng ngại ngần mà ruồng rẫy mối tình của kẻ tình si, làm mất đi sự hoá duyên kỳ ngộ mà thất thố với trời xanh.
Cô gái không dấu được vẻ vui mừng khi nghe được câu tán tỉnh ướt át của chàng công tử vốn nòi thơ văn, đưa ngón tay búp măng trắng mềm như tuyết mới rơi, nhấn vào trán của Hoá, miệng nở nụ cười mà thỏ thẻ:
-Chẳng biết trong thị trường chàng có giật được thám hoa, bảng nhãn không, nhưng cái tài tán gái của chàng thì đúng là trần gian hiếm có.
Chẳng chờ cho Hoá giải bầy, cô gái tiếp:
-Thiếp họ Tề tên tự Uỷ Vân, nguyên là người Nam Hải vì tránh binh đao mà gia đình phải tha phương đến đây, đã mấy mươi năm rồi. Hôm nay cũng chỉ ngẫu nhiên qua đây, quen biết được chàng chẳng phải là hân hạnh cho thiếp lắm ru?
Nói xong, Ủy Vân ra hiệu cho con bé hầu cúi đầu có ý muốn từ giã, Hoá vội vàng nắm bàn tay người đẹp, với giọng tha thiết mà nói:
-Nàng nỡ khắt khe mà ruồng rẫy ta như thế sao? Không cho ta một lời hứa tái ngộ để ta phải chết dần chết mòn vì thương nhớ nàng hay sao?
Hình như lời nói nặng tình và khuôn mặt đẫm nước mắt của Hoá đã làm cô gái cảm động, nhẹ nhàng rút bàn tay ra khỏi tay của Hoá, trước khi cùng với con Tiểu Yến lẫn vào đám đông , quay mặt mà nói với Hoá:
-Đã đến lúc thiếp phải xa chàng rồi, chẳng biết mai hậu ra sao, có duyên nào để gặp lại chàng không, nhưng dù sao thiếp cũng không quên được tình của chàng dành cho thiếp. Bất cứ khi nào có dịp, thiếp nguyện sẽ vì tình của đôi ta mà tự tìm đến với chàng ngay,xin chàng cảm thương mà đừng trách mắng khi thiếp không thể dùng lời nói mà giải thích với chàng được.
Chẳng làm gì hơn, Hoá đứng chết như trời trồng nhìn Ủy Vân nắm tay con bé hầu biến mất trong đám đông.
Tan hội trở về nhà Hoá như người mất hồn, bỏ cả ăn ngủ, đóng cửa từ khách, quên lãng thơ văn, giá vẽ, suốt ngày thở ngắn than dài, cứ ngồi trong thư phòng nhìn ra ngoài đường mong đợi người đẹp nhớ lời hứa hẹn mà đến thăm.
Thấm thoát đã hơn hai tuần trăng mà bóng giai nhân vẫn mịt mù, vô vọng. Anh chị Hoá thấy đứa em trai phong lưu, mỹ nam tử ngày nào xuống sắc thê thảm, đầu tóc, râu ria lờm xờm, quần áo luộm thuộm dơ bẩn, chẳng còn nét công tử sang trọng quý phái trước đây nữa, không nói chuyện với ai chỉ im lặng thở dài ra vẻ buồn bã lắm. Mọi người nghĩ Hoá bị ma nhập, quỷ ám, kín đáo mời thầy cúng, thầy bùa đến làm phép cúng tế nhưng căn bệnh buồn chán, bỏ ăn của Hoá cũng chẳng có gì biến chuyển.
***
Một hôm trời mùa hè nắng ấm, ngồi trong thư phòng nhìn ra ngoài vườn, để mắt dõi theo đàn bướm bay lượn tìm hoa hút nhụy, Hoá chợt nghĩ con bướm mà nó còn phải bay đi tìm hoa, không lẽ mình lại ngu xuẩn ngồi nhà để chờ đợi cho đến ngày ốm o, gầy gò mà chết hay sao? Tại sao mình không làm một cuộc du hành, biết đâu lại chẳng có dịp may mà tìm thấy người đẹp, giả dụ có chết ở dọc đường cũng là cái chết đẹp đẽ lãng mạn của kẻ tình si vẫn còn hơn nằm nhà mà chết ở xó giường hay sao? Nói là làm, Hóa vẽ một bức chân dung của Ủy Vân, thu gom một số vật dụng cần thiết với một ít tiền rồi không nói với ai, lẳng lặng ôm khăn gói rời nhà ra đi. Lúc thi lang thang nơi phố thị chốn đông người qua lại, khi thì vượt suối, trèo đèo trong những khu rừng hoang vắng… Đến đâu, gặp ai Hoá cũng đưa bức họa hình người đẹp ra hỏi thăm. Tốn kém đã nhiều, qua mấy tuần trăng mà người đẹp vẫn như tìm kim đáy biển, Hoá thì càng ngày càng thiểu não, lem luốc như một tên khất cái thiếu ăn.
Một hôm Hoá đang thất thểu đi dọc theo dòng suối chảy quanh một ngọn núi, chợt có tiếng hát của nữ nhân vọng lại cùng với tiếng khuấy động dòng nước, lấy làm lạ giữa chốn hoang sơ như thế này sao có người vui thú tìm đến đây để hát hò, tắm suối? Cảm thấy sờ sợ, Hoá cho rằng nếu chẳng là tiên nữ thì cũng là ma quỷ hiện hình, Hoá nhẹ nhàng đến nấp sau lùm cây bên cạnh suối, một cô gái trần truồng như nhộng, đẹp tựa tiên nga giáng thế. Nhìn kỹ hơn, Hoá không tin vào thị nhãn của mình, đưa tay dụi mắt nhiều lần mới chắc là thật, đúng là Ủy Vân người đẹp trong mộng của mình đang mê mẩn hát hò, vui đùa với dòng suối.
Mừng vui đến độ muốn hét lên, nhưng Hoá cố chấn tỉnh, im lặng cởi hết quần áo mình rồi tồng ngồng nhảy xuống dòng suối đưa tay ôm chặt lấy người đẹp hôn lấy hôn để một lúc rồi mới ngừng hôn mà nói:
-Lần này, nàng có chạy lên đàng trời cũng không thoát tay ta!
Ủy Vân ban đầu không nhận ra Hoá, vừa sợ, vừa la:
-Bỏ ta ra ngay, con quỷ dâm dục! Giữa thanh thiên bạch nhật mà ngươi dám làm cái trò khả ố như vậy sao? ta chưa bao giờ quen biết con quỷ dã nhân như ngươi, mau bỏ ta ra!
Hoá vuốt lại mái tóc, đưa mặt sát vào mặt Ủy Vân, cười ầm lên mà nói:
-Ủy Vân nàng ơi, chính nàng cũng không nhìn ra ta sao? Nàng có biết chỉ vì tương tư nàng mà Dương Công Hoá đã ra nông nỗi này không?
Ngỡ ngàng nhìn Hoá, không dấu được cảm động Uỷ Vân nói:
-Công Hoá chàng đó sao? Chỉ vì yêu thiếp mà chàng khổ như thế ư? Hãy tha thứ cho thiếp, thiếp sẽ vì chàng mà làm tất cả để chuộc lại những lỗi lầm của thiếp.
Trong khi Hoá vừa hôn vừa đưa tay vuốt ve khắp thân thể nõn nà của người đẹp, Ủy Vân âu yếm đẩy nhẹ tình nhân ra mà nói:
-Tệ xá của thiếp không xa, xin chàng hãy dời gót đến chơi, thiếp sẽ vì chàng mà chiều chuộng tất cả, không sướng hơn là cứ trần truồng dưới suối lạnh này hay sao?
Nghe cũng có lý, nhất là nơi suối rừng hoang dã này dù người đẹp có muốn chạy cũng không được, Hoá sung sướng như ăn mày vớ được vàng, cứ tồng ngồng mà bế Ủy Vân lên bờ mặc quần áo.
Hoá không ngờ ở giữa rừng mà có một căn nhà không to lớn lắm, nhưng rất khang trang, mái đỏ tường gỗ như mới xây. Trước căn nhà là một khu vườn trồng đầy hoa, đủ màu sắc, những đàn bướm tung tăng lượn lờ qua lại. Phòng khách của căn nhà, rất thoáng khoát, vật dụng đều bằng gỗ màu vecni sẫm màu. Trên tường nhà treo nhiều tranh vẽ và một số thư hoạ nội dung là những câu thơ của người xưa. Một tủ sách đứng cạnh vách hướng ra ngoài cửa chính trên đó xếp ngay ngắn phần nhiều là sách về triết học và thiên nhiên. Giữa phòng khách, một bộ ghế cổ bằng gỗ quý dành cho việc tiếp khách đã lên nước nâu đen … Tất cả trong nhà đều sạch bóng không có một hạt bụi. Chỉ nhìn thoáng qua sự ngăn nắp, sạch sẽ và sản vật trang trí, Hoá đoán chủ nhân căn nhà không những giàu có mà còn là người thuộc giới nho gia có nhã thú văn nghệ.
Trong lúc Hoá còn ngơ ngác chiêm ngưỡng nội thất của căn nhà thì Ủy Vân từ phòng trong bưng ra một mâm đồ ăn cùng với bình rượu, đặt xuống chiếc bàn khách, nhìn Hoá mỉm cười mà nói:
-Chàng không biết đói sao? Muốn gì sau sẽ tính, hãy ngồi xuống uống với thiếp vài chén rượu cho nóng người đã chứ?
Nhìn Ủy Vân bưng mâm đồ ăn ra tiếp mình, Hoá chợt nhớ đến con bé hầu Tiểu Yến mà hỏi rằng:
-Không lẽ nàng ở đây một mình sao? Con bé hầu Tiểu Yến đâu rồi?
Uỷ Vân cười mà đáp:
-Thiếp ở một mình không tốt cho chàng sao? Gia đình thiếp đã sống ở đây, nhưng vì hoàn cảnh nên mỗi người một nơi. Thiếp và con Tiểu Yến là người còn lại nhưng mấy hôm trước nó cũng rời thiếp mà đi rồi. Hôm nay vì duyên kỳ ngộ đưa chàng đến đây, chẳng biết chàng có vì nỗi cô quạnh của thiếp mà dám sống với thiếp chăng?
Nghe người đẹp thổ lộ, Hoá mừng như vớ được vàng, chẳng ngại ngần ôm lấy người đẹp đè ra chiếc ghế dài, đòi làm chuyện mây mưa. Uỷ Vân đưa tay đẩy cho có lệ mà nói:
-Dù rắc rối thế nào, thiếp sẽ vì tình của chàng mà chịu đựng tất cả để chúng ta bên nhau nhưng thiếp cũng ,mong chàng đừng vì cách trở mà ruồng rẫy thiếp nhe.
Đáp:
-Xin nàng đừng lo nghĩ mà mất đi niềm hoan lạc của chúng ta, dù có phải chết nhiều lần ta cũng chẳng phụ nàng. Nàng có biết ta đã vì yêu si nàng mà đã thân tàn ma dại như thế này không?
Sống với Ủy Vân được hơn một tháng mặn nồng như nghĩa vợ chồng, nhờ sự chăm sóc của người đẹp, Hoá đã đã trở lại hình dung đẹp đẽ, phong lưu của chàng công tử ngày trước. Một hôm ngồi bên cạnh Ủy Vân đọc sách nhìn ra bên ngoài cửa sổ, thấy lá cây rừng đã đổi sắc vàng, tiết trời đã chớm sang thu, Hoá chợt nhớ đến ngày giỗ của mẫu thân, tính nhẩm mà biết mình đã vì tình yêu mà xa nhà biền biệt gần nửa năm trời, muốn về thăm nhà, cũng là dịp báo cho anh chị biết tin lành rồi làm lễ thành hôn cho hợp lễ giáo, nho phong. Ôm Ủy Vân vào lòng, âu yếm Hoá nói:
-Cuối thu là ngày giỗ kỵ của mẫu thân ta, có lẽ ta phải xa nàng ít ngày để về nhà cùng với anh chị ta lo chuyện hiếu đễ, xong việc ta sẽ trở lại đây ngay với nàng rồi sẽ cùng nàng tính việc cưới hỏi cho hợp nghĩa phu thê, nàng thấy sao?
Nghe Hoá nói xong, Ủy Vân tỏ vẻ buồn rầu, ôm lấy Hoá, thảm thiết mà thưa rằng:
-Chẳng lẽ đã đến ngày thiếp phải xa chàng rồi ư? Âu cũng là số trời định!
Đáp:
-Ta có phải là kẻ thất tín, vô tình đâu, sao nàng lại gán cho ta lời bạc bẽo như thế? Ta chỉ về thăm nhà lo việc cúng giỗ cho mẫu thân ta, có gì mà nàng quá lo xa như vậy?
Ủy Vân đưa tay vuốt nước mắt, buồn bã thở dài mà nói:
-Chẳng biết ngày chàng trở lại còn gặp thiếp được nữa hay không, nhưng chuyện hiếu đễ chàng cũng chẳng nên vì thiếp mà lỗi đạo làm con. Chàng cứ bình thản mà đi, thiếp nguyện sẽ chờ chàng ở đây.
Hôm sau trước khi tiễn Hoá lên đường , Ủy Vân đưa cho Hoá một bịch khá lớn, trịnh trọng mà nói rằng:
-Đây là bịch hàng mã, xin chàng thay thiếp mà dâng cúng cho linh hồn mẫu thân, thiếp mong món quà nhỏ bé này sẽ làm vừa lòng mẫu thân chàng nơi âm giới.
Hoá trở về nhà đã làm mọi người trong gia đình anh chị ngạc nhiên, mừng rỡ, ai ai cũng xúm vào hỏi han chuyện gì đã xảy ra cho Hóa trong nửa năm vừa qua. Hoá chỉ cười im lặng hay tìm cách đánh trống lảng mà không trả lời. Ngày giỗ mẫu thân Hóa mang túi hàng mã của Ủy Vân ra bầy trên bàn thờ, mọi người trầm trồ khen ngợi, dù là hàng âm phủ nhưng đầy đủ mọi thứ, nào là quần áo, tiền bạc, nữa trang, ngân phiếu… bằng giấy nhưng xem ra rất tinh xảo không dễ tìm mua ở thị trường. Có một điều rất kỳ lạ, sau khi cúng giỗ xong, lúc đem túi hàng mã đi đốt, không biết tại sao, chưa kịp mồi lửa đốt thì thì nó biến mất! Giỗ mẫu thân xong, Hoá dằn lưng một số tiền rồi từ giã ra đi, anh chị của Hoá thắc mắc, hỏi han nhưng không trả lời mà cho mọi người biết nếu sớm thì vài ba tháng, lâu thì năm sau Hoá sẽ về với vợ để ra mắt gia đình.
Trở lại khu rừng, đúng nơi nhà của Ủy Vân nhưng hoàn toàn khác lạ, căn nhà mới xây còn nồng nặc mùi gỗ, mái ngói đỏ và cả thửa vườn hoa sặc sỡ với đàn bướm lượn hoàn toàn biến mất. Thay vào đó là một ngôi mộ đất to lớn che phủ bởi những đám cỏ dại xác xơ nổi hẳn trên khoảng đất hoang vu, trước mộ cắm một tấm bia ghi vỏn vẹn vài chữ: “Mộ táng chung của toàn gia họ Tề.”
Lúc này Hoá mới biết Ủy Vân là ma đã hiện về sống với mình như vợ chồng nhiều tháng vừa qua. Dù biết vậy, nhưng Hoá dựng một căn chòi nhỏ bên cạnh nấm mồ, hàng ngày than van, khóc lóc mong đánh động lòng kẻ đã chết hiện về sống với mình như ngày trước.
Thấm thoát đã mấy tháng trời trôi qua, Hoá vẫn không nguôi được nhớ thương mà quên ăn, quên ngủ, hàng ngày vẫn ôm ngôi mộ than khóc, mong chết để được gặp lại người thương. Vóc dáng của càng lúc càng tiều tụy, râu tóc lờm xờm lại lần nữa trở về với Hoá.
Một hôm, trời đã khuya, sau một lúc khóc than, mệt quá Hoá nửa tỉnh, nửa mê gục bên ngôi mộ. Bỗng như có ai nắm lấy vai mình mà lắc, ngước lên thấy Ủy Vân mắt ướt lệ, im lặng đang nhìn Hoá. Đưa tay tát vào má mình để chắc chắn không phải giấc mơ, Hoá ngồi bật dậy ôm lấy Vân mừng rỡ mà nói:
-Ủy Vân nàng trở lại với ta đó sao? Nàng có biết ta đang đau khổ muốn được chết vì thương nhớ nàng không ? Xin nàng đoái thương mà đừng bỏ ta lần nữa.
Đáp:
-Tình của chàng nào thiếp có ngu đâu mà không biết? Mỗi ngày trông thấy chàng mòn mỏi, âu sầu thiếp cũng đau lòng lắm, nhưng thiếp biết làm sao đây, bây giờ chàng đã biết thiếp không là người mà là ma của con gái họ Tề đây. Giữa chàng và thiếp âm dương cách trở làm sao hai ta có thể gần nhau được, mong chàng đừng vì thiếp mà đầy đọa chàng nữa.
Nghe thế, Hoá càng ôm chặt lấy Vân khóc lóc mà nói rằng:
-Ma có sao đâu,nàng đã sống với ta thời gian vừa qua không lẽ đó là mộng ảo hay sao ? Nếu cần ta chẳng ngại ngần chịu chết mà được theo nàng đến cõi âm.
Vân cảm động mà nói:
-Như chàng đã biết mấy chục năm trước gia đình thiếp vì lánh nạn binh đao mà trôi dạt đến đây, tưởng rằng đã tìm được chốn an thân. Nhưng hơn 2 năm về trước một nhóm cướp đột nhập vào nhà thiếp, chúng cướp tài vật, đốt nhà mà còn giết tất cả người trong gia đình thiếp. Quan quân đến thì đã muộn, đành gom tất cả xác của gia đình thiếp vào một lỗ huyệt, chôn vùi qua loa. Dưới suối vàng sau khi qua sự thẩm xét của Diêm Vương , song thân và anh chị em thiếp đã được đi đầu thai. Thiếp và con Tiểu Yến chưa tìm được chốn đầu thai hợp cách, cho nên trong tiết Thanh Minh vừa qua đã ham vui mà gặp chàng. Sau đó vài ngày Tiểu Yến đã tìm được chốn đầu thai, còn thiếp lại ngẫu nhiên tái ngộ với chàng trong dòng suối. Khi chàng từ giã để về nhà dự ngày kỵ của mẫu thân chàng được vài ngày, thiết bị quan nha cõi âm đến bắt phải đi đầu thai. Thấy chàng vì quá nặng tình mà đầy đọa thân, thiếp khóc than không muốn đi đầu thai, làm đơn lên Diêm Vương xin cho thiếp được gần chàng một thời gian nữa. Diêm Vương thương tình của thiếp nhưng có phần không tin, sai thiếp dẫn chàng đến cho Diêm Vương hỏi cớ sự. Xin chàng mau mau theo thiếp để không bị rắc rối.
Nói xong, Ủy Vân cầm tay Hoá dẫn đi mà dặn dò:
-Khi đến chầu Diêm Vương chàng phải khôn khéo, giữ lễ độ, chàng nên nhớ việc sống chết của chàng và sự đoàn tụ của chúng ta đều do khôn ngoan của chàng đó.
Trên đường đi Hóa tò mò hỏi:
-Cõi âm có khác gì với dương gian không?
Đáp:
-Mọi sự ở cõi âm gần giống như dương gian, người ta sau khi bị Lục Phán Quan theo lệnh Diêm vương bắt linh hồn về suối vàng, được đưa ngay vào một nơi giống như toà án trên nhân gian, gọi là “Khảo tội ty.“ Nơi đây sẽ xét xử sự xấu tốt của con người lúc sống ở dương gian, tùy theo tội nặng nhẹ mà đem ra cho các quỷ sứ hành tội ở Hoả ngục, khi thụ án xong, linh hồn được tự do sinh hoạt như trên dương gian để chờ đi đầu thai. Cõi âm cũng có trường ốc, văn phòng, cơ sở… như trên cõi dương. Việc phục dịch, hầu hạ các quan chức cũng như làm công việc an ninh, trị tội, canh gác linh hồn những kẻ độc ác khi chết đều do các quỷ sứ thi hành. Người ở cõi âm không có ý niệm thời gian, lúc chết ở tuổi nào, hình trạng ra sao khi xuống cõi âm đều bất biến, giữ mãi hình trạng đó cho đến khi đầu thai. Khi đầu thai là khởi đầu một kiếp người mới, phải trở về với dạng ấu thơ và quên hết những gì đã trải qua lúc còn ở cõi âm. Sau khi đầu thai con người mới có ý niệm về thời gian và có già trẻ. Chính vì vậy khi đầu thai không còn ai biết gì về tiền kiếp của mình cũng như của thân nhân dù là vợ chồng, con cái. Con người ở cõi âm dù có hình hài nhưng không là vật chất nên không có trọng lượng vì chỉ là linh hồn mà thôi.
Hoá ngắt lời tỏ vẻ nghi ngờ:
-Nàng có lầm lẫn không? Ta chẳng cảm thấy khác lạ gì khi gần nàng, ôm nàng trong vòng tay .
Đáp:
-Đấy chỉ là ảo giác của chàng mà thôi, hình hài thiếp hiện ra với chàng không phải nhờ nhãn quan mà trong ý niệm của chàng đó.
Hoá đang định hỏi thêm về chốn âm ty, thì đã đến gần chân một thành quách cũng có những chòi gác, bờ thành như ở dương gian. Trên đó những quỷ sứ đủ hình dạng khác nhau vác gươm dáo đi đi, lại lại, đứa thì mình người đầu chó. đứa thì lưng gù, mũi hếch răng nanh dài thò ra khỏi miệng…. Trên cổng thành treo một tấm bảng sơn màu đen, viết 3 chữ rất to màu đỏ như máu: “Diêm Vương Thành.”
Ngoài thành thì yên lắng, nhưng bên trong sinh hoạt có vẻ sầm uất hơn, trên đường phố cũng có những tiệm bán buôn, trường học, sĩ tử, thanh niên, thiếu nữ dập dìu đi lại mua sắm như trên dương giới. Thỉnh thoảng có những toán quỷ sứ khênh các cũi trong đó giam những người có tội. Thấy Hóa nhìn có vẻ thắc mắc, Vân giải thích:
-Những người kia cũng giống như thiếp, sau khi chết họ được một cơ quan “Khảo tội ty“ thẩm xét tội trạng nếu ai có tôi sẽ được đem vào hoả ngục cho quỷ sứ ở đó hành tội. Sau khi trả hết tội, họ được tự do, sinh hoạt như trên dương giới để đợi chờ đến phiên đi đầu thai kiếp khác. Còn lũ quỷ sứ đang khuân vác cũi giam tội nhân đó là họ đang mang tội nhân đến hỏa ngục để làm tội đó.
Vân đưa tay chỉ sang một khu vực có nhiều dãy nhà ngang dọc bên trái, nơi đó đang tấp nập người và quỷ sứ đi lại, mà giải thích rằng:
-Kia là khu trung tâm hành chánh của Diêm Vương Thành, trong đó có đầy đủ các văn phòng hành chánh, các khu công đường làm việc của các quan nơi âm ty. Xa xa là dãy nhà “Khảo tội ty.” Cuối khu vực gần chân dãy núi, có căn nhà rất lớn màu đen tuyền đó là “Hỏa Ngục“ nơi đó có đầy đủ những dụng cụ để làm tội những kẻ bất nhân, làm ác khi sống trên dương thế.
Đi một đoạn không xa, Vân chỉ vào một dinh thự lớn, hùng vĩ như một lâu đài, sơn màu đen, với những mái nhà hình thù quái lạ chen lấn chĩa lên trên. Nhìn bề ngoài lâu đài đã cảm thấy sợ hãi vì vẻ kỳ quái và âm u của nó toát ra ngoài. Đằng trước lâu đài có một lũ quỷ sứ hình thù dữ tợn ôm gươm dáo nghiêm trang đứng canh gác. Cổng vào là hai khối đá hình tháp xếp thành cổng. Trên hai khối đá đó đính vào những khuôn mặt nửa giống người, nửa giống thú vật nhe răng, máu chảy đỏ lòe, lem nhem trên khuôn mặt. Phía trên đỉnh hai khối tháp treo một tấm bảng viết ba chữ màu đen:“Diêm Vương Điện.”
Ủy Vân giải thích:
-Đây là chốn mà chúng ta phải đến. Thiếp mong chàng bình tĩnh và khôn khéo khi trả lời Diêm Vương. Tất cả hạnh phúc của chúng ta đều trông cậy vào chàng lắm đó.
Sau khi Ủy Vân nói vài câu với quỷ sứ gác điện, một quỷ khác đầu chuột chù, cặp răng nanh thò ra bên mép như cặp sừng nhỏ,thân hình mầu vàng to lớn như bò mộng đến dắt Hoá và Vân vào điện. Bước khỏi thềm tam cấp Hoá đã thấy một quái nhân, nửa người, nửa vượn, mặt đỏ như son, chiếc mũi nhọn và to phồng lên , phồng xuống theo nhịp thở, đã vậy còn cong xuống gần đụng môi trên. Quái nhân ngồi trên một chiếc ghế rất to như cái phản bọc gấm màu đen nâu, hai bên trái phải của quái nhân là hai vị phán quan to như người khổng lồ, mắt lồi ra như hai con ốc bươu, họ nhìn Hoá như muốn nuốt sống, ăn tươi. Chẳng cần nói Hóa cũng biết quái nhân ngồi trên ghế bành là Diêm Vương.
Hoá cùng Vân tiến đến gần, quỳ lạy vừa sợ, vừa run mà thưa rằng:
-Hạ nhân là Dương Công Hoá, người Kinh Bắc hiện đang sống trên dương gian xin ra mắt Đại Vương, mong Đại Vương chỉ bảo!
Diêm Vương hơi nhíu cặp mắt chim cú nhìn Công Hóa một tí rồi phán:
-Ta có nhận được đơn kêu nài của Tề nữ cho biết ngươi đã vì yêu thị mà không phân biệt Âm Dương ! Lại còn dám đầy đọa thân mình cho đến chết để được đoàn tụ với thị nơi âm cảnh phải không?
Đáp:
-Dạ, đúng như vậy! Vì tình yêu hạ nhân bằng lòng làm tất cả, kể cả hủy hoại kiếp sống trên dương giới của mình để được yêu và sống với người mình yêu thương, cúi xin Đại vương nhỏ lòng thương mà xét cho hạ nhân toại ý.
Diêm Vương đưa mắt nhìn Hoá, rồi lắc đầu nhẹ, nhưng có chút hoà nhã mà phán rằng:
-Tên học trò ngu dại si tình này nói mà không nghĩ. Ngươi tưởng cứ muốn chết là được sao? Con người ta đến số chết mới chết được, có phải ai muốn chết, muốn sống lúc nào là được đâu.Ta cho ngươi biết nếu số ngươi chưa chết, ta chưa sai phán quan đến bắt hồn người thì dù ngươi có đâm đầu vào hoà diệm sơn ngươi cũng chẳng thế nào chết được. Dù ta rất cảm động với tình yêu của ngươi, nhưng ta cũng chẳng thể làm được cái chuyện cho ngươi chết để cho ngươi và Tề nữ đoàn viên nơi suối vàng này được. Ngươi về hãy đi!
Vẫn không mất hy vọng, Hoá cố kèo nài:
-Thôi thì hạ nhân không thể chết, vì số chưa đến, vậy xin Đại Vương ban phước cho Ủy Vân sống, trở lại dương gian với hạ nhân, điều này chắc không khó gì với Đại Vương cả. Xin Đại Vương vì ngoại lệ mà cho hạ nhân một ân huệ.
Diêm Vương ra vẻ đăm chiêu khi nghe Hoá trình bày, ngẫm nghĩ tí chút, Diêm Vương phán:
-Thôi cũng được, ta cho Tề nữ nhập vào xác một cô gái nào đó đến số chết trên dương gian, như vậy ngươi sẽ gặp cô gái đó mà nên duyên vợ chồng, lý do là thể xác Tề nữ chết đã lâu và đã bị thoái mục rồi.
Nghe Diêm Vương giải quyết như vậy, Công Hoá có vẻ ngại ngần vì tưởng tượng ra những rắc rối, nhiêu khê! Nào là hình dung người con gái đó có xinh đẹp như Ủy Vân hay lại là xú cô nương thì làm sao mà yêu thương cho được? Hay bố mẹ cô ta là tên ăn cướp, giết người hay nghèo túng khố rách, áo ôm… thì không lẽ mình phải đâm đầu vào mà hứng chịu hay sao?
Có lẽ nhìn thấy nỗi lo ngại của Hoá, Diêm Vương phán:
-Thôi, ta cũng vì đồng cảm với kẻ lãng mạn, chung tình như ngươi mà cho ngươi một ân huệ, ngươi tự tìm kiếm lấy một người nào trên nhân gian đến số chết có hình dạng mà ngươi thích ta sẽ cho Tề nữ nhập vào mà sống với ngươi. Tuy nhiên , đơn giản hơn, nếu ngươi có tài điêu khắc, nắn tượng hay có tài hoa hội họa truyền thần… ngươi sẽ làm cho ta một tác phẩm giống như Tề nữ, người yêu của ngươi. Ta sẽ cho hồn của thị nhập vào tác phẩm của ngươi trở lại với dương thế sống với ngươi.
Nghe Diêm Vương nói đúng với tài năng, sở khiếu của mình, Hoá mừng rỡ và xin được họa truyền thần. Diêm Vương sai quỷ sứ mang bút và giấy vẽ cho Hoá.
Không một tí ngại ngần, rất mau chóng, Hoá vẽ hình Ủy Vân, quỳ dâng tận tay Diêm Vương. Diêm Vương xem bức truyền thần, ra vẻ rất ngạc nhiên, gật gù cái đầu đỏ chót ra chiều cảm phục tài năng hội hoạ của Hoá mà nói bâng quâng:
-Đúng là thiên tài! Không những rất giống mà còn có chiều đẹp hơn người thật nữa là khác!
Hoá chưa kịp cảm tạ lời khen, Diêm Vương phán tiếp:
-Đẹp đến nỗi, ta là thần giết người mà còn phải ngẩn ngơ, động lòng muốn yêu nữa là ai? Nhưng ta hỏi thật ngươi điều này, liệu giai nhân mà ngươi vẽ có là người đàn bà đức hạnh, nhu mì không? hay lại là loại đàn bà độc ác như Đắc Kỷ ngày xưa thì khốn đốn cho ngươi lắm đó!
Công Hoá thấy Diêm Vương có vẻ khoáng đạt, cởi mở không đáng sợ như hình dung nên mỉm cười mà thưa rằng:
-Thưa Đại Vương, nếu Đại Vương nhìn vào khuôn mặt bầu bĩnh hiền hậu, đôi mắt trong sáng thuần khiết chính trực của bức truyền thần mà hạ nhân vẽ thì chẳng thể nào là một người đàn bà trắc nết, ác độc, lăng loàn được. Đại vương đừng lo! Nàng đẹp mà còn là một giai nhân hiền thục nữa!
Diêm Vương nghe lời giải thích của Hoá, đưa mắt nhìn bức tranh kỹ lưỡng hơn. Ra chiều vừa ý, đồng tình với sự giải thích của Hoá rồi một tay cầm bức họa liệng vào Uỷ Vân đang quỳ dưới đất. Tay kia đẩy vào người Hoá té, đập đầu xuống nền gạch bên cạnh Ủy Vân! Hoá giật mình, hét lên vì đau đớn. Nhưng thoảng nghe có tiếng ai gọi tên mình:
-Công Hoá chàng mau tỉnh dậy đi thôi! Thiếp là Ủy Vân đây, nhờ chàng mà thiếp được trở về làm người, sống với chàng trên dương thế đấy!
Không lâu sau đó, đám cưới của Công Hoá và Ủy Vân đã được tổ chức rất rình rang ở Kinh Bắc. Khách mời không nhiều nhưng ai ai cũng phải ngẩn ngơ với sắc đẹp nghiêng nước, đổ thành của Ủy Vân. Công Hoá sau khi lấy vợ được vài năm cũng thu dọn xong bằng tiến sĩ, được triều đình cử làm quan án sát ở đế kinh. Ủy Vân ngoài vẻ đẹp còn là người vợ đức hạnh, đầy lòng nhân, giúp chồng giải quyết những vụ án khó khăn tránh oan ức cho người vô tội. Uỷ Vân cũng luôn luôn khuyên chồng gia giảm cho những phạm nhân vì hoàn cảnh gia đình khó khăn mà lỡ phạm tội hay biết lỗi lầm mà ăn năn hối cải.
Vợ chống Hóa sinh được ba người con, hai con trai lớn thông minh, đĩnh ngộ, mới tuổi ngoài đôi mươi mà đã xong Tiến sĩ rồi theo chân bố ra làm quan cũng nổi tiếng như là thanh liêm tài đức. Con gái út cũng xinh đẹp, hiền thục như mẹ sau lấy chồng làm quan chuyên lo về thư tịch, giúp chồng thu gom những tác phẩm có giá trị văn chương, bút tích cổ xưa làm giàu cho nền văn hoá nước nhà. Thật là một gia đình phúc đức!
