Trong cộng đồng người Việt tại Hoa Kỳ, rất nhiều người đã sang định cư hợp pháp qua diện bảo lãnh thân nhân – như cha mẹ bảo lãnh con cái đã trưởng thành, anh chị em ruột bảo lãnh nhau, hoặc con cái đã thành công bảo lãnh cha mẹ. Đây là một con đường hợp pháp, nhân đạo và mang lại cơ hội thay đổi cuộc sống cho hàng trăm nghìn người Việt.
Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ quyền lợi và vị trí pháp lý của mình sau khi định cư. Một trong những thắc mắc phổ biến, đặc biệt đối với những người mới sang hoặc chưa quen với hệ thống pháp luật Mỹ, đó là: “Nếu mâu thuẫn với người bảo lãnh, tôi có bị họ trả về Việt Nam không?”
Một câu hỏi tưởng chừng đơn giản, nhưng phía sau là rất nhiều nỗi lo, cảm giác lệ thuộc, và thậm chí là bị lạm dụng. Bài viết này nhằm làm rõ sự thật pháp lý, và quan trọng hơn, trấn an tinh thần những ai đang sống trong lo sợ không đáng có.
Câu trả lời là: “Không!” Người bảo lãnh không có quyền “trả” bạn về nước.
Người giữ thẻ xanh là thường trú nhân hợp pháp và độc lập.
Sau khi hoàn tất thủ tục bảo lãnh và được Sở Di trú Hoa Kỳ (USCIS) hoặc Lãnh sự quán Hoa Kỳ cấp thẻ xanh loại 10 năm, bạn trở thành một thường trú nhân hợp pháp (lawful permanent resident). Từ thời điểm đó, tình trạng cư trú của bạn không còn lệ thuộc vào người bảo lãnh nữa.
Không có điều khoản nào trong luật di trú Hoa Kỳ cho phép người bảo lãnh “thu hồi” hay “rút lại” quyền cư trú của bạn sau khi bạn đã được cấp thẻ xanh.
Là một thường trú nhân, bạn có các quyền sau:
-Sống, làm việc và học tập ở bất kỳ nơi nào trên toàn lãnh thổ Hoa Kỳ.
-Được pháp luật bảo vệ như bất kỳ cư dân hợp pháp nào khác.
-Được quyền bảo lãnh thân nhân theo một số diện phù hợp.
-Được tự do đi lại ra khỏi nước Mỹ (trong giới hạn thời gian cho phép).
-Được nộp đơn xin nhập quốc tịch Hoa Kỳ sau khi cư trú đủ thời gian và đáp ứng các điều kiện theo luật định.
Người bảo lãnh chỉ có trách nhiệm tài chính, không có quyền quyết định tương lai của bạn.
Trong quá trình bảo lãnh, người bảo lãnh phải ký mẫu I-864, Affidavit of Support – đây là một cam kết tài chính hợp pháp rằng họ sẽ hỗ trợ bạn nếu cần thiết, nhằm bảo đảm bạn không trở thành gánh nặng cho các chương trình trợ cấp công cộng của chính phủ Hoa Kỳ.
Tuy nhiên, điều quan trọng cần hiểu rõ: cam kết tài chính này không mang ý nghĩa ràng buộc quyền lực cá nhân. Nó không trao cho người bảo lãnh bất kỳ quyền pháp lý nào để điều khiển, kiểm soát, hay trục xuất bạn.
Kể từ khi bạn được cấp thẻ xanh, người bảo lãnh không còn khả năng can thiệp vào tình trạng di trú của bạn, trừ khi bạn tự vi phạm nghiêm trọng pháp luật di trú hoặc hình sự.
Trường hợp nào bạn có thể bị mất thẻ xanh?
Thẻ xanh không phải là tuyệt đối – như mọi quyền lợi pháp lý, nó cũng có giới hạn. Tuy nhiên, bạn chỉ có thể mất quyền thường trú trong những trường hợp sau, và cần nhấn mạnh rằng không trường hợp nào do người bảo lãnh quyết định:
Vi phạm pháp luật hình sự nghiêm trọng: Nếu bạn bị kết án vì một tội phạm nghiêm trọng (như bạo hành, ma túy, trộm cắp nặng, gian lận…), bạn có thể bị trục xuất theo phán quyết của tòa di trú.
Rời khỏi Mỹ quá lâu: Nếu bạn ở ngoài Hoa Kỳ quá 6 tháng mà không xin phép hoặc vượt quá 1 năm mà không có thẻ re-entry permit, Sở Di trú có thể xem bạn đã “từ bỏ” tình trạng thường trú.
Tự nguyện từ bỏ thẻ xanh: Trường hợp bạn chủ động ký đơn I-407 để từ bỏ tình trạng thường trú (thường xảy ra khi quay về sống lâu dài ở quốc gia khác, không còn ý định cư trú ở Mỹ).
Ngoài những lý do trên, không ai – kể cả người bảo lãnh – có quyền buộc bạn phải rời khỏi nước Mỹ.
Đừng để bị đe dọa hoặc kiểm soát vì thiếu hiểu biết
Trong thực tế, nhiều người – đặc biệt là phụ nữ hoặc người lớn tuổi mới định cư – đã và đang trở thành nạn nhân của sự đe dọa, kiểm soát tinh thần hoặc lạm dụng từ chính người bảo lãnh. Lý do đơn giản là họ không biết mình có quyền gì, và vì sợ bị “trả về nước”, họ chấp nhận im lặng và sống lệ thuộc.
Nếu bạn đang sống trong tình trạng như vậy, hãy nhớ rằng luật pháp Hoa Kỳ bảo vệ bạn. Không ai có thể buộc bạn rời khỏi nước Mỹ chỉ vì mâu thuẫn gia đình. Những lời đe dọa như “Tao sẽ trả mày về Việt Nam” hay “Để tao gọi Sở Di Trú tống cổ tụi bây về Việt Nam” cuối cùng cũng chỉ là lời hù dọa suông mà thôi – hoàn toàn không có giá trị pháp lý nếu bạn đã có thẻ xanh.
Bạn có thể tìm sự giúp đỡ ở đâu?
Tại Mỹ, có rất nhiều tổ chức phi lợi nhuận, văn phòng luật sư, và trung tâm trợ giúp cộng đồng chuyên hỗ trợ người nhập cư, bao gồm cả hỗ trợ pháp lý miễn phí hoặc chi phí thấp.
Kết luận: Biết quyền của mình để sống tự tin và độc lập
Thẻ xanh không đơn giản chỉ là giấy tờ – nó là chìa khóa mở ra cánh cửa của quyền tự do, cơ hội, và sự bảo vệ dưới pháp luật Hoa Kỳ.
Bạn có quyền tự do sống cuộc đời của mình mà không phải chịu sự kiểm soát từ người bảo lãnh. Đừng để sự thiếu hiểu biết khiến bạn rơi vào tình trạng bị lạm dụng, bị đe dọa, hoặc sống trong sợ hãi.
Nếu bạn, người thân hoặc bạn bè đang gặp phải tình huống tương tự, hãy lên tiếng, tìm đến sự hỗ trợ, và quan trọng nhất: hãy nhớ rằng bạn không đơn độc!
