Chính trường Việt Nam có quá nhiều cú ngã, nhiều nhân vật từ đỉnh cao phút chốc bị hạ bệ bởi những mối dây lợi ích cũ. Vụ án Công Ty Cổ Phần Xây Dựng Hạ Tầng Khu Công Nghiệp Cần Thơ (gọi tắt: CIPCO) ở Cần Thơ đang xuất hiện điểm bất thường làm dậy sóng dư luận, dấy lên đồn đoán Chủ Tịch Quốc Hội CSVN Trần Thanh Mẫn khả năng rút lui sớm.
Mặc dù đủ điều kiện để tái đắc cử thêm nhiệm kỳ, nhưng những ngày cuối Tháng Tám, mạng xã hội, dư luận chính trị trong nước xuất hiện không ít tin đồn Chủ Tịch Quốc Hội CSVN Trần Thanh Mẫn có thể về hưu sớm,. Lý do được cho là ông này có liên quan gián tiếp đến vụ án CIPCO tại thành phố Cần Thơ xảy ra vào năm 2024. Một vụ án tưởng chừng nhỏ, nhưng đang dần biến thành “ngòi nổ” trên bàn cờ nhân sự.
Kết luận điều tra vụ án đã được cơ quan cảnh sát điều tra Cần Thơ công bố, đề nghị khởi tố 4 cựu lãnh đạo, cán bộ công ty CIPCO gồm: Đặng Minh Thừa (cựu chủ tịch Hội Đồng Quản Trị), Trần Văn Phúc (cựu tổng giám đốc), Trương Văn Tiên (cựu trưởng phòng kế toán ) và Trần Ngọc Trung (cựu phó phòng kế hoạch).
Vào cuối năm 2023, CIPCO lợi dụng việc ký hợp đồng thuê lại đất tại khu công nghiệp Trà Nóc 2 để yêu cầu bên thuê là Công ty Vạn Vinh, chi thêm $1/m²/năm ngoài hợp đồng, tương đương gần 942 triệu VND. Số tiền này không được ghi nhận trong sổ sách công ty.
Vì muốn được tiếp cận dự án khu công nghiệp Cờ Đỏ- Thới Lai, lãnh đạo CIPCO bàn bạc chuẩn bị “quà biếu” và tiền để tặng cho các lãnh đạo của thành phố Cần Thơ (cũ). Cụ thể vào Tháng Mười Một, 2023, các đối tượng nêu trên đã tạm ứng tiền, đổi ra $10,000, mua thêm một chai rượu đến gặp và tặng quà cho ông Nguyễn Văn Hiếu (cựu bí thư Thành Ủy) và Trần Việt Trường (cựu chủ tịch UBND thành phố). Tổng số tiền và quà biếu mà các vị lãnh đạo này nhận là hơn $45,000, và 1 bộ ấm chén, cùng phong bì chứa tiền mặt.
Khi vụ án bị phanh phui, các ông Hiếu và Trường thừa nhận quà của CIPCO, mỗi người khoảng $20,000 và đã nộp số tiền này lại cho cơ quan điều tra. Do họ khai báo đây là “quà Tết doanh nghiệp tặng” nên cơ quan điều tra chưa đủ căn cứ pháp lý để truy cứu tội “nhận hối lộ.”
Từ Tháng Chín, 2024 đến tháng Ba, 2025, cơ quan công an đã tiến hành khởi tố, bắt giam Phúc, Tiên, Trung và Đặng Minh Thừa để điều tra hành vi thu tiền ngoài hợp đồng và đưa hối lộ.
Nếu vụ án CIPCO bị xử nghiêm, nhiều vụ án khác ở khu vực đồng bằng Sông Cửu Long có thể tiếp tục bị phanh phui, tạo hiệu ứng domino chống tham nhũng. Đặc biệt, Cần Thơ là một trong những trung tâm kinh tế- chính trị -tài chính lớn nhất của miền Nam Việt Nam, đứng đầu khu vực Đồng Bằng Sông Cửu Long. Đây cũng là địa phương mà Chủ Tịch Quốc Hội CSVN Trần Thanh Mẫn có mấy mươi năm hoạt động chính trị, kinh qua nhiều chức vụ trong đó có chủ tịch UBND thành phố rồi đến bí thư Thành Ủy nên để lại dấu ấn ảnh hưởng không hề nhỏ.
Sở dĩ vụ án CIPCO bị dư luận đồn đoán có dính dáng đến ông Mẫn là do hai ông Nguyễn Văn Hiếu và Trần Việt Trường trước đây là thuộc cấp thân tính của ông Mẫn khi còn ở Cần Thơ. Hai ông này cũng là người kế nhiệm chức vụ của ông Mẫn khi ông Mẫn được Bộ Chính Trị CSVN điều ra Trung Ương công tác. Dựa theo hồ sơ vụ án mà phía cơ quan công an công bố cho thấy, không hề có cáo buộc trực tiếp hay gián tiếp nào dính dáng đến ông Mẫn, nhưng dư luận vẫn đặt câu hỏi liệu ông Mẫn trong sạch? CIPCO chỉ là phần nổi của tảng băng chìm.
Ông Mẫn hiện đang là Chủ Tịch Hội Đồng Bầu Cử Quốc Gia. Đây là chức vụ đặc biệt quan trọng, giữ vai trò chủ chốt trong việc tổ chức bầu cử Quốc Hội và Hội Đồng Nhân Dân các cấp khóa XVI. Người nào nắm giữ vị trí này, là gần như 100% tái đắc cử nhiệm kỳ mới. Cho đến hiện tại, nếu không bị phốt scandal gì khác thì ông Mẫn vẫn là ứng cử viên số “1” cho chiếc ghế Chủ Tịch Quốc Hội sau đại hội tới.
Là một trong số ít chính trị gia xuất thân từ khu vực Đồng Bằng Sông Cửu Long vươn lên hàng “Tứ Trụ” hiện nay, ông có ảnh hưởng khá lớn ở Trung Ương lẫn ở Cần Thơ. Đặc biệt giai đoạn 2009- 2025, dưới sự nắm quyền của ông, địa phương này có nhiều dự án lớn liên quan đến hạ tầng, khu công nghiệp và đất đai được đầu tư. Hệ thống cán bộ ở Cần Thơ phần lớn trưởng thành trong giai đoạn này nên không ít người được cho là nằm trong vòng ảnh hưởng của ông Mẫn. Việc CIPCO hối lộ để chạy dự án thường phải chạy qua nhiều cửa, trong đó có nơi ông Mẫn từng công tác, nghĩa là lợi ích nhóm tại Cần Thơ đã được hình thành từ lâu, bao gồm cả thời ông Mẫn nắm quyền.
Ở Việt Nam, nhiều lãnh đạo Trung Ương khi giữ vị trí cao nhưng vẫn giữ vùng ảnh hưởng địa phương nơi xuất phát. Ông Mẫn cũng không ngoại lệ. Do đó, thuộc cấp bị “bêu tên” nhận quà trong một vụ án, ông Mẫn khó tránh khỏi bị ảnh hưởng gián tiếp.
Hơn nữa, chính sự Việt Nam đang ở thời điểm nhạy cảm, bất cứ vụ việc nào dính dáng đến cán bộ địa phương mà người ở Trung Ương như ông Mẫn từng lãnh đạo đều có thể trở thành “điểm yếu” để phe đối thủ khai thác trong đấu đá nội bộ. Tương tự như trường hợp của Thủ Tướng Phạm Minh Chính, bị ảnh hưởng chính trị ít nhiều sau khi loạt cán bộ lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa bị khởi tố. Vụ án CIPCO ở Cần Thơ hoàn toàn có thể trở thành “con bài” chính trị, chiến lược thổi phồng ảnh hưởng tiêu cực của nhóm lợi ích đủ làm suy yếu chiếc ghế Chủ Tịch Quốc Hội mà ông Trần Thanh Mẫn đang ngồi.
Hai ông Nguyễn Văn Hiếu và Trần Việt Trường nhận hàng chục ngàn USD từ CIPCO nhưng hiện chưa bị khởi tố là một sự khác biệt lớn so với nhiều vụ hối lộ ở Bến Tre, Hà Nội, Vĩnh Phúc, Quảng Ngãi…điều có thể bị ngầm cho là có sự can thiệp chính trị ở cấp rất cao để giữ yên cho Cần Thơ, tránh vụ án lan rộng, không để ảnh hưởng đến uy tín của ông Mẫn ở Trung Ương.
CIPCO chỉ là vụ án nhỏ trong bức tranh tham nhũng rộng lớn tại Việt Nam, nhưng khi nó được gắn với một nhân vật đang là chủ tịch Quốc Hội thì lại trở nên nguy hiểm. Khi đối thủ mạnh, họ sẽ bạch hóa hồ sơ mật để biến thành vũ khí chính trị đe dọa vị thế của ông Mẫn. Lúc này, đòi hỏi bản lĩnh của ông Mẫn có thắng được thứ vũ khí này hay không?.
Với vai trò chủ tịch Quốc Hội, vị trí cực kỳ quan trọng trong hệ thống chính trị nên ông Mẫn có sự ủng hộ phe phái không hề nhỏ trong Trung Ương Đảng. Nhưng khi phe đối thủ mạnh, dù pháp lý không truy cứu trực tiếp nhưng với sức ép ảnh hưởng cũng đủ đẩy ông Mẫn vào thế khó khăn, thậm chí nhường ghế để về hưu là rất cao.
