Phòng ăn trang trọng, truyền thống, từng là biểu tượng của các ngôi nhà Mỹ, đang dần phai nhạt trong ký ức.
Phòng ăn thể hiện sự giàu có và trang trọng, không gian dành riêng cho những bữa ăn chung này giờ đây là một lựa chọn bổ sung trong nhiều công trình nhà mới.
Xu hướng này phản ánh một sự thay đổi lớn trong cách chúng ta sống, ăn uống và giao lưu trong nhà. Để hiểu tại sao những căn phòng này đang dần thiếu vắng, hãy nhìn lại lịch sử của nó và những thay đổi về mặt xã hội và kiến trúc định hình lại gia đình hiện đại và không gian sống của họ.
Khái niệm về phòng ăn riêng là một sự phát triển tương đối gần đây. Trong phần lớn lịch sử, việc ăn uống cùng nhau là một hoạt động bình thường, với các thời điểm ăn uống được chia sẻ trong các không gian đa năng.
Ví dụ như ở châu Âu thời trung cổ, kể cả người giàu và người nghèo đều dùng bữa trong những phòng chung rộng rãi.
Giới thượng lưu thưởng thức trong những “đại sảnh” hoành tráng, được sử dụng làm khu vực tiếp khách và phòng khiêu vũ, trong khi thường dân nhâm nhi đồ ăn thức uống trong căn phòng chính duy nhất trong những ngôi nhà khiêm tốn của họ.
Ăn uống là một nhu cầu thiết yếu, chứ không phải một sự kiện đòi hỏi một không gian trang trọng, chuyên biệt.
Mãi đến thời Victoria (khoảng năm 1837–1901), phòng ăn hiện đại bắt đầu xuất hiện. Người Victoria bị ám ảnh bởi trật tự xã hội và những không gian chuyên biệt. Khi nhà ở gia đình đơn lẻ trở nên phổ biến trong giới thượng lưu, mỗi phòng đều có một chức năng cụ thể. Phòng ăn được coi là nơi thể hiện địa vị và sự giàu có.
Những chiếc bàn gỗ gụ cao cấp, tủ ly trang trí công phu và giấy dán tường tinh xảo tạo nên một phông nền xa hoa cho những bữa tối trang trọng. Đây là nơi gia đình và khách khứa tụ họp, thường để thưởng thức những tiệc nhiều món được phục vụ trên bộ đồ sứ cao cấp. Đó là một sự kiện trọng đại, có cấu trúc được thiết kế để gây ấn tượng.
Sự phổ biến của phong cách sống giản dị và không gian mở
Tính trang hoàng của thời Victoria bắt đầu suy yếu vào đầu thế kỷ 20. Sự bùng nổ của các vùng ngoại ô sau Thế Chiến Thứ Hai giới thiệu khái niệm sống không gian mở. Phong cách kiến trúc mới này xóa nhòa ranh giới giữa khu vực bếp, phòng ăn và phòng khách, phản ánh một lối sống hiện đại, thư thái. Những bức tường từng ngăn cách “phía sau nhà” (bếp) với “phía trước nhà” (phòng khách và phòng ăn) bị phá bỏ.
Bố cục mới này ưu tiên sự liền mạch trong không gian và ánh sáng, tạo cảm giác cởi mở và kết nối. Bàn ăn được chuyển đến gần bếp, giúp việc phục vụ món ăn dễ dàng và cho phép khách cùng chủ nhà tương tác với nhau.
Sự thay đổi này cũng được thúc đẩy bởi những thay đổi về văn hóa. Khi cuộc sống trở nên bận rộn, những bữa tối trọng đại trở nên ít thường xuyên. Những lần ăn tối, xem TV và các loại thực phẩm tiện lợi khác vào giữa thế kỷ 20 càng củng cố xu hướng này, khi các gia đình chọn dùng bữa bên cạnh chiếc TV thay vì ngồi ở bàn ăn.
Khu vực bếp và phòng ăn mở trở thành trung tâm giao lưu của ngôi nhà. Đảo bếp hay bán đảo bếp, một yếu tố chủ đạo của thiết kế hiện đại, thường được sử dụng làm quầy bar ăn sáng hoặc nơi để chuẩn bị nhanh các món nhâm nhi hoặc đồ uống. Cách bố trí linh hoạt này hỗ trợ thói quen thay đổi của các gia đình thường xuyên ăn uống khi di chuyển hoặc theo nhóm nhỏ.
Thách thức hiện đại: Không gian và sự thay đổi trong lối sống
Sự suy giảm của phòng ăn không chỉ liên quan đến xu hướng kiến trúc, mà còn là những thay đổi thực tế và xã hội. Ví dụ như những ngôi nhà mới xây thường có diện tích nhỏ. Theo dữ liệu từ National Association of Home Builders, diện tích trung bình của một ngôi nhà đơn lập mới giảm hơn chín mét vuông trong những năm gần đây, một xu hướng dự kiến sẽ tiếp tục.
Với diện tích sử dụng ít, các nhà xây dựng phải lựa chọn những phòng nào thật thiết yếu. Một phòng ăn riêng thường được coi là một sự xa xỉ, sẽ bị loại ra để đổi lấy một nhà bếp lớn hơn, một phòng làm việc tại nhà hoặc phòng khách rộng rãi thoáng mát.
Có lẽ lý do quan trọng nhất cho sự suy giảm trong thiết kế nội thất của phòng ăn là sự thay đổi trong thói quen ăn uống của gia đình. Ý tưởng về một bữa tối gia đình quây quần bên nhau hàng đêm không còn là chuẩn mực đối với nhiều hộ gia đình ở Mỹ. Nghiên cứu cho biết chỉ khoảng 30% các gia đình ở Mỹ thường xuyên dùng bữa cùng người thân. Với các hoạt động sau giờ học của trẻ em, giờ làm việc dài của cha mẹ và sự phổ biến của lịch trình cá nhân, việc sắp xếp một bữa ăn chính thức mỗi tối là điều bất khả thi đối với nhiều người.
Cuối cùng, phòng ăn phát triển từ một không gian xa hoa, chuyên biệt thành một nơi linh hoạt, đa năng. Nó có thể là một phần của phòng sinh hoạt chung, phần mở rộng của nhà bếp hoặc quầy bếp với vài chiếc ghế đẩu.
Sự suy tàn của phòng ăn không có nghĩa là bữa ăn gia đình biến mất, mà đúng hơn, định nghĩa của chúng ta về “khoảnh khắc cùng nhau ăn” là gì và ở đâu trở nên linh hoạt và ít trang trọng lại.
Ngôi nhà hiện đại được thiết kế để thích ứng với lối sống nhanh chóng, luôn thay đổi, và trong thế giới đó, phòng ăn chuyên dụng không còn được xem như một điều cần thiết nữa.
