Ngày 23 Tháng Mười, 1942, giữa sa mạc Bắc Phi rực lửa, một trận đánh có tính bước ngoặt trong Thế chiến II chính thức bùng nổ. Đó là Trận El Alamein, nơi quân đội Úc thuộc Sư đoàn 9, dưới quyền chỉ huy của Thống tướng Anh Bernard Montgomery, đã góp phần quyết định trong việc xoay chuyển cục diện chiến tranh.
Buổi sáng hôm ấy, bầu trời Bắc Phi rung chuyển bởi 800 khẩu pháo hạng nặng của phe Đồng Minh. Hàng ngàn binh sĩ Úc, Anh, New Zealand, Ấn Độ, Nam Phi, Pháp và Ba Lan đồng loạt tiến lên, mở đầu cho một chiến dịch khốc liệt chống lại quân Đức – Ý của Thống tướng Erwin Rommel, người được mệnh danh là “Cáo sa mạc”(The Desert Fox).
Mưu kế “đánh lừa quỷ dữ.” Rommel là một chiến lược gia kiệt xuất. Trước El Alamein, ông đã liên tục đánh bại các đạo quân Anh dẫn đầu ở Châu Phi, khiến danh tiếng của ông lan khắp thế giới. Montgomery hiểu rằng dù có ưu thế về quân số và hỏa lực, ông vẫn chưa đủ để đánh bại một thiên tài như Rommel bằng sức mạnh thuần túy. Thay vào đó, ông chọn một kế hoạch đánh lừa táo bạo – “Operation Bertram.”
Theo kế hoạch này, Montgomery cho dựng nên một “đạo quân ma” ở phía nam El Alamein, nhằm khiến quân Đức tin rằng cuộc tấn công chính sẽ diễn ra ở đó. Trong khi thực tế, mũi tấn công thật lại nằm ở phía bắc – nơi có con đường chiến lược chạy dọc bờ Địa Trung Hải.
Những người thợ cơ khí, kỹ sư, nghệ sĩ sân khấu, ảo thuật gia và cả các chuyên viên điện ảnh được huy động. Họ biến vùng sa mạc thành một trường quay khổng lồ: hàng trăm xe tăng bằng gỗ và vải bạt, pháo giả làm từ thùng phuy, xe tải bằng khung tre phủ sơn – tất cả được bố trí y như một lực lượng thật. Ban đêm, binh lính giả di chuyển; ban ngày, “đạo quân gỗ” nằm im dưới nắng, phản chiếu trên không ảnh y như quân thật.
Không quân trinh sát Đức bay qua và chụp được hình ảnh của “đạo quân” khổng lồ ấy. Báo cáo tình báo gửi về cho Rommel cho rằng có tới 15.000 quân Đồng Minh đang tập trung ở phía nam. Quân Đức bắt đầu dồn lực về hướng đó – đúng như Montgomery mong đợi.
“Cáo sa mạc” nổi giận. Khi trận đánh thật bắt đầu vào rạng sáng ngày 23 tháng 10, Rommel đang ở Đức chữa răng. Ông nhận tin dữ trong kinh ngạc: cuộc tấn công không phải ở phía nam mà là ở phía bắc, nơi quân Đức ít phòng bị nhất.
Rommel lập tức bay trở lại Bắc Phi. Khi tới chiến trường, ông gần như nổi điên vì hiểu rằng mình đã bị đánh lừa bởi “đạo quân bằng gỗ”! Từ trên không nhìn xuống, “cánh đồng xe tăng” kia chẳng còn gì ngoài những khung tre và tấm bạt lật tung trong gió.
Máu và cát: Tuy thắng lợi ban đầu nghiêng về Đồng Minh, trận đánh vẫn là một cuộc đụng độ đẫm máu. Quân Úc trong Sư đoàn 9 phải xông pha vào tuyến đầu, chịu tổn thất nặng nề. Chỉ trong tuần đầu, hơn 1.000 binh sĩ Úc hy sinh, và 3.600 người khác bị thương. Họ chiếm được nhiều vị trí hiểm yếu như Thompson’s Post, Fig Orchard, the Blockhouse và the Saucer, mở đường cho quân Anh và New Zealand đột phá tuyến phòng thủ Đức – Ý.
Cả tuần sau đó, sa mạc El Alamein ngập trong khói và bụi, nơi từng mét đất đều phải trả giá bằng máu. Song cuối cùng, Rommel buộc phải rút lui, để lại hàng ngàn xác xe tăng và đại bác cháy đen.
Kết quả và ý nghĩa lịch sử: Chiến thắng El Alamein có tầm quan trọng chiến lược to lớn. Nó giữ vững Ai Cập – cửa ngõ của kênh đào Suez, tuyến hàng hải huyết mạch nối Anh Quốc với Ấn Độ và Viễn Đông. Nếu Rommel chiếm được kênh Suez, toàn bộ vùng Trung Đông và dầu mỏ Ả Rập có thể rơi vào tay phe Trục.
Chiến thắng này không chỉ là bước ngoặt quân sự, mà còn là đòn bẻ gãy tinh thần của phát xít Đức tại Châu Phi. Từ El Alamein, quân Đồng Minh tiến dần sang Tunisia, rồi sang Ý, mở đầu cho chuỗi thắng lợi kết thúc bằng sự sụp đổ của Đức quốc xã vào năm 1945.
“End of the Beginning Thủ tướng Anh Winston Churchill, trong bài diễn văn nổi tiếng sau trận đánh, đã nói một câu được ghi vào lịch sử “Trước El Alamein, chúng ta chưa bao giờ thắng; sau El Alamein, chúng ta không còn thua.” (Before Alamein we never had a victory. After Alamein we never had a defeat.)
Ông gọi đó là “the end of the beginning” – kết thúc của khởi đầu, nghĩa là từ đây, bánh xe chiến thắng của Đồng Minh bắt đầu lăn về phía trước.
Lời kết: Trận El Alamein không chỉ là một chương bi hùng của lịch sử chiến tranh, mà còn là một bài học về trí tuệ và niềm tin. Trong khi Rommel đặt niềm tin tuyệt đối vào ống nhòm trinh sát, thì Montgomery tin vào sức mạnh của mưu trí con người – sức mạnh có thể khiến một “đạo quân gỗ” đánh lừa cả một thiên tài quân sự.
Giữa cát nóng và khói lửa, những người lính Úc đã để lại máu xương của mình cho tự do và hòa bình. Còn Rommel, “Cáo sa mạc” kiêu hùng, đã học được một bài học cay đắng: Trong chiến tranh, ảo ảnh đôi khi mạnh hơn cả đại bác thật.
