Cư dân Hoa Kỳ đang sống từng ngày qua những hình ảnh “to và đẹp,” từ đạo luật vừa được ban hành đến những cải tổ hành chánh.
Đó là những sự việc tương đối trừu tượng, khó lòng cân đo đong đếm ta chỉ nghe rồi ngẫm nghĩ đến kết quả hay hậu quả bằng những con số trong tương lai. Nhưng bây giờ câu chuyện “to và đẹp” lại đi kèm với những con số thực tế, khỏi cần tưởng tượng: “Cánh Đông” (East Wing) của Tòa Bạch Ốc đã bị san bằng để lấy chỗ cho một “đại sảnh” rộng 90,000 bộ vuông Anh.
Chín chục ngàn bộ Anh? Cỡ hai sân banh bầu dục, bạn ta ơi!
Tổng Thống Trump, ông chủ nhà (thuê bốn-năm) đã tính toán và công bố chương trình cải tổ tòa nhà lịch sử của quốc gia. Vườn Hồng bị tháo bỏ để lát gạch cho sạch sẽ, đi giày cao gót khỏi lấm bùn đất nữa, lại khỏi cần hoa hoét chi cho tốn công trồng tỉa.
Cánh Đông sẽ là đại sảnh chứa cả ngàn người, đại sảnh rộng lớn nhất trên thế giới, chưa nơi nào sánh bằng. To nhất nhưng chưa biết có “đẹp” nhất không. To (lớn) ta có thể đo bằng thước nhưng “đẹp” thì tính sau, tùy theo tiêu chuẩn của người nhìn ngắm.
Theo bản công bố từ Tòa Bạch Ốc, chương trình xây cất đại sảnh 90,000 bộ Anh kia sẽ tốn khoảng 300 triệu mỹ kim, nhưng nhân dân đừng lo, món tiền ấy không xuất phát từ ngân quỹ quốc gia mà hoàn toàn do các nhà “hảo tâm” hiến tặng! Đại khái là nhân dân sẽ có một tòa nhà “to” và “đẹp” mà chẳng tốn xu nào. Lợi khẳm!
Bá tánh tha hồ hân hoan về món lợi kể trên nhưng vẫn có kẻ xì xào về các con số “to” ấy. Họ lẩm bẩm về phí tổn vì chưa có tòa công thự nào mang bảng giá xây cất cao nhường ấy, $3,333 /mỗi bộ vuông.
Con số kỷ lục, tổn phí chưa từng thấy trong các chương trình xây cất dinh thự quốc gia, trung bình là $426 – $844 mỗi bộ vuông.
Ông Trump đã từng cau mày chỉ trích chương trình tân trang công thự Federal Reserve và ông Thống Đốc Jerome Powell về số tiền $2.5 tỷ với bảng giá $1,923 mỗi bộ vuông. Với tòa đại sảnh, ba trăm triệu mỹ kim, xem ra là con số tương xứng với công trình xây cất của một biệt thự sang cả trên thế giới.
Lại có người gãi đầu mà hỏi xây cất một đại sảnh rộng như thế để dùng vào việc gì? Các loa phường đã cố gắng dẫn giải rằng tòa nhà ấy ngoài nơi tiếp tân còn có những văn phòng làm việc nữa, nhưng chưa cung cấp chi tiết.
Riêng nơi tiếp tân thì vĩ đại lắm, “to” đủ để khoản đãi cả ngàn người và nhất là “đẹp” lắm, sơn son thếp vàng, đèn đuốc rực rỡ như cung điện, từ trần nhà đến gạch lót sàn chưa kể những trụ cẩm thạch kiểu Hy Lạp, Corinthia. Giống giống như nơi tiếp tân tại Mar-a-Lago, Florida, tư gia của ông tổng thống đương vị.
Chi tiết chưa được công bố, nhưng kiểu mẫu xây cất sơ khai cho những con mắt dòm dỏ thấy rằng đó là một tòa nhà tiếp tân trần thiết tráng lệ nhưng kích thước lại to đùng. Với con số ngàn người, ta chỉ cần cỡ 20 ngàn bộ Anh là quá đủ, diện tích còn lại, 70 ngàn bộ Anh, thì đại sảnh kia rộng như thể một trung tâm hội thảo tiếp đón chục ngàn người!
Theo bà Lynda Webster, sếp lớn của một công ty chuyên việc phục thị các lãnh tụ thế giới, đại sảnh sắp xây cất tất nhiên là to và đẹp như cung điện, đâu phải như phòng tiếp tân xoàng xoàng của khách sạn Hyatt hay Hilton.
Tóm lại là đến Tòa Bạch Ốc thì ta sẽ phải choáng mắt ngẩn ngơ như khi dòm ngó Versaille bên Tây hay cung điện của nhà Habsburg mới tương xứng!
Nhìn ngắm rồi bàn tán nhưng bá tánh đều hiểu rằng tòa đại sảnh kia sẽ được xây cất nhanh chóng. Dàn nhân viên của ông Trump sẽ đuổi sát chân National Capital Planning Commission để lấy giấy phép xây cất, cho phải lệ. Thủ tục giám định khi xây cất công thự thường trải qua nhiều năm, xem xét bởi nhiều hội đồng nhưng với ông Trump thì thủ tục này chắc sẽ gia giảm rất nhiều vì chính ông tổng thống đã đặt nhân viên ở đó, từ phủ đến bộ.
Chưa hết, phủ tổng thống vừa sa thải luôn sáu thành viên của US Commission of Fine Arts, hội đồng chuyên việc thẩm định tính cách lịch sử của công thự; những thành viên ấy đã do ông Biden bổ nhiệm. Tạm hiểu là những hình tượng ‘lịch sử’ đều đi vào lịch sử, chỉ còn hiện diện trong sách vở cũ.
Bá tánh còn đang thắc mắc về chương trình xây cất tòa đại sảnh thì ông tổng thống chưng luôn hình ảnh của phòng vệ sinh Lincoln trong Tòa Bạch Ốc. Tên tuổi ông tổng thống cố cựu Abe Lincoln bị xua ra chỗ khác; phòng ngủ gắn tên Lincoln thì chưa thấy nói nhưng phòng tắm đã bị sửa sang khá nặng tay, lát cẩm thạch và vòi nước dát vàng. Những phòng ốc khác cũng được “tân trang” theo ý người thuê mới, toàn cẩm thạch và [mạ] vàng. Đại khái là ‘lịch sử’ đi ra chỗ khác chơi!
Trở lại với tòa đại sảnh, khi xây cất xong, “nó” sẽ là tòa đại sảnh lớn nhất và đắt tiền nhất so với các đại sảnh khác tại Washington DC. Như phòng khánh tiết của khách sạn Four Seasons chỉ đủ chỗ cho 420 người, lớn hơn một chút là phòng khánh tiết của Willard InterContinental, 450 người. Đó là những nơi người giàu có tiếp đãi khách khứa.
Khác với khách sạn, phòng khánh tiết của Tòa Bạch Ốc là nơi sang cả hơn nhiều theo bà Webster, được tham dự là cả một trải nghiệm để đời cho khách mời khi được thở cùng một không khí với vị lãnh đạo quốc gia [và cả thế giới. Vậy thì làm thế nào để khách hân hoan choáng ngợp và chủ cảm thấy hài lòng?
Trước thời ông Trump (lần II) thì các cựu tổng thống dựng lều trong khuôn viên Tòa Bạch Ốc để tiếp (cho đủ) khách mời hay đôi khi dùng Andrew W. Mellon Auditorium, một công thự rộng 15,580 bộ Anh với đầy đủ phòng ốc, nơi chiếu phim, phòng đọc sách và nơi tiếp tân 8,000 bộ Anh.
Trung tâm hội thảo lớn nhất DC là Walter E. Washington Convention Center, rộng 52,000 bộ Anh. Ngay bên cạnh là Marriott Marquis với phòng khánh tiết cỡ 30,600 bộ vuông. Trung tâm hội thảo tại DC dư sức đón tiếp khách viếng thăm cỡ vài ngàn người nhưng ‘sang trọng’ hơn là Union Station trần nhà dát vàng, rộng 44,625 bộ vuông dư chỗ cho 2,200 người…
Các con số kể trên cho thấy là DC không thiếu phòng khánh tiết sang trọng để sử dụng cho những buổi tiếp tân, khoản đãi khách đặc biệt nên việc xây cất một đại sảnh mới keng, sơn son thếp vàng rộng gấp đôi xem ra không mấy cần thiết.
Nhưng ta dư của thì cứ tiêu xài, trước mua vui, sau làm nghĩa giúp các nhà thầu và công nhân xây cất có việc làm dài dài, củng cố khái niệm “to và đẹp” cho thế hệ sắp tới.
