H.C.
Hôm nay thứ Sáu 14-08, Hoa Kỳ không thuyết phục được Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc gia hạn lệnh cấm vận vũ khí với Iran và Tổng thống Nga Vladimir Putin đề nghị các nhà lãnh đạo thế giới họp thượng đỉnh trực tuyến để tránh “đối đầu” do Hoa Kỳ đe dọa kích hoạt trở lại tất cả các cuộc cấm vận của Liên hiệp quốc với Iran.
Trong cuộc bỏ phiếu tại Hội đồng Bảo an về gia hạn lệnh cấm bán vũ khí thông thường cho Iran – theo một hiệp định về vũ khí nguyên tử ký năm 2015 giữa Iran và các nước P5+1 (5 thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc và Đức), lệnh này sẽ hết hạn vào tháng Mười sắp tới – Nga và Trung Quốc bỏ phiếu chống, Hoa Kỳ và Cộng hòa Dominica bỏ phiếu thuận, 11 thành viên còn lại bỏ phiếu trắng, bao gồm cả Anh Quốc, Đức và Pháp.
“Thất bại của Hội đồng Bảo an có hành động dứt khoát để bảo vệ hòa bình và an ninh thế giới là không thể biện minh được,” Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo tuyên bố.
Đại sứ Trung Quốc tại Liên hiệp quốc Zhang Jun (Trương Quân) ra tuyên bố phản bác, nói rằng cuộc bỏ phiếu “một lần nữa cho thấy chủ nghĩa đơn phương không được ủng hộ và sự dọa nạt sẽ thất bại”.
Đại sứ Hoa Kỳ tại Liên hiệp quốc Kelly Craft cho biết: “Trong vài ngày tới Hoa Kỳ sẽ tiếp tục theo đuổi cam kết dùng mọi biện pháp để kéo dài lệnh cấm vận vũ khí”.
Bây giờ, Hoa Kỳ đe dọa sẽ khởi động lại tất cả các biện pháp cấm vận của Liên hiệp quốc đối với Iran, sử dụng một điều khoản trong hiệp ước về vũ khí nguyên tử 2015 cho dù Tổng thống Donald Trump đã từ bỏ hiệp ước này năm 2018. Các nhà ngoại giao nói, Hoa Kỳ có thể làm việc đó, sớm nhất là từ tuần tới, nhưng sẽ gặp một cuộc tranh đấu khó khăn và rắc rối.
Theo các nhà ngoại giao, nếu Hoa Kỳ khởi động lại tất cả các biện pháp cấm vận thì rủi ro là Iran sẽ không còn bị ràng buộc bởi hiệp ước vũ khí nguyên tử nữa. Từ khi Hoa Kỳ rút khỏi hiệp ước và đơn phương cấm vận Iran, nước này đã vi phạm từng phần của hiệp ước.
Đại sứ Iran tại Liên hiệp quốc Majid Takht Ravanchi cảnh báo nếu Hoa Kỳ phục hồi các biện pháp cấm vận của Liên hiệp quốc thì Iran sẽ đối phó một cách quyết liệt và nước này có những lựa chọn không giới hạn mà Hoa Kỳ và “các nước tòng phạm trong hành vi phi pháp này phải chịu hoàn toàn trách nhiệm”.
*
Trước tình hình căng thẳng tại Hội đồng Bảo an, Tổng thống Nga V. Putin đề nghị mở một cuộc hội nghị thượng đỉnh qua mạng truyền hình giữa Hoa Kỳ và các nước ký hiệp ước vũ khí nguyên tử – gồm Nga, Trung Quốc, Anh, Pháp, Đức và Iran – để tránh “đối đầu và leo thang” thêm nữa.
Ông Putin nói Nga – một đồng minh của Iran trong cuộc nội chiến ở Syria – vẫn cam kết thực hiện hiệp ước vũ khí nguyên tử và muốn tổ chức hội nghị truyền hình để thảo luận những bước đi nhằm tránh xung đột.
“Vấn đề rất cấp bách,” ông Putin nói, và thêm rằng, nếu không thì “chỉ có leo thang căng thẳng, gia tăng rủi ro xung đột – một kịch bản cần hết sức tránh”.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết ông sẵn sàng dự hội nghị.
Khi được phóng viên hỏi ông có tham gia hội nghị mà ông Putin đề nghị hay không, Tổng thống Trump nói “Tôi đã nghe nói có chuyện gì đó, nhưng tôi chưa được báo cáo”.
Từ khi lên cầm quyền, ông Trump đã rút nước Mỹ ra khỏi nhiều hiệp ước quốc tế; và từng gọi hiệp ước về chương trình vũ khí nguyên tử của Iran, được đàm phán và ký kết dưới thời Tổng thống Barack Obama, là “hiệp ước tồi tệ nhất xưa nay” và ông đã rút ra khỏi hiệp ước năm 2018.
Vì Hoa Kỳ đã ra khỏi hiệp ước nên nhiều nhà ngoại giao cho rằng, Hoa Kỳ không thể viện dẫn hiệp ước để kích hoạt lại các biện pháp cấm vận Iran nữa.
(Reuters)
