Kể cả người Mỹ, việc phát âm chính xác vẫn thường xuyên bị sai. Chương trình Anh ngữ của cô giáo nổi tiếng Rachel Smith (Philadelphia, Pennsylvania), với hơn một triệu người đăng ký trên kênh YouTube của cô, đã chỉ ra nhiều từ mà người Mỹ thường phát âm sai khi cô phát hiện trên các bộ phim hoặc trong đời thường. “Kamala” trong Kamala Harris đọc thế nào cho đúng? Dĩ nhiên là [ka: mala] chứ gì! Không phải!
Công ty U.S. Captioning chuyên làm phụ đề cho các sự kiện trực tiếp trên tivi và trong tòa án mỗi năm đều lọc ra một số từ mà họ phát hiện thường xuyên bị phát âm sai. Tên của bác sĩ Anthony Fauci, Phó Tổng thống đắc cử Kamala Harris… là vài trong số những từ phổ biến như vậy trong năm nay – theo danh sách mà U.S. Captioning công bố ngày 9-12-2020. Vậy Fauci phải đọc như thế nào? Tên ông bác sĩ với gương mặt hiền hậu này đọc là [FOW-chee] (fow – giống như “how”). Còn tên bà Kamala Harris? Rất nhiều người Mỹ phát âm tên bà là [KAH’-mah-lah]. Thậm chí Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence đọc là [kah-MAH’-lah] (trọng âm nhấn vào vần thứ hai). Không phải. Cá nhân bà Kamala Harris đã không dưới một lần nói về chuyện này và nhắc rằng cách phát âm đúng là phải đọc giống như từ “comma” [COMMA-la]! Nhân tiện nhắc ông Fauci, cũng nói thêm, đừng có đọc coronavirus là “korona”. Đọc là [kəˈrəʊnə vaɪrəs] (nhấn âm thứ hai).
Vấn đề gây khổ sở là tiếng Anh viết một đằng, đọc một nẻo. Người bản xứ còn nhầm thì huống hồ người học tiếng Anh như một ngôn ngữ thứ hai. Chernobyl chẳng hạn. Từ này đọc là [chair-nOHble] (nhấn vào âm tiết thứ hai). Còn Greta Thunberg đọc thế nào? Tên cô gái này đọc đúng phải là [grAY-tah tOOn-bairk] (nhấn trọng âm ở tOOn; và phải là “bairk” chứ không phải “bɜːg”)! Nhà thờ Đức Bà Paris Notre Dame đọc là [nOH-truh dAHm]; ông Leonardo da Vinci đọc là [lee-oh-NAR-doe dah-VIN-chee]; Isaias – tên cơn bão càn quét vào bờ Đông Hoa Kỳ và Caribê vào mùa hè 2020 – đọc là [ees-ah-EE-ahs] (muốn trẹo lưỡi luôn!). Còn tên ông Tổng thống Thổ Recep Tayyip Erdoğan đọc là [rE-jep tAH-yep AIR-doh-wahn] (nhớ là “wahn”, chứ không phải “gan”!).
Pete Buttigieg – cựu ứng cử viên tổng thống, người đang được ông Joe Biden cân nhắc bổ nhiệm một vị trí cao, có thể là đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hiệp Quốc – có cái tên cũng rất khó đọc. Cách đây không lâu, Washington Post còn phát một clip, cho thấy có lần một phóng viên phỏng vấn Buttigieg phải hỏi ông rằng tên ông đọc làm sao vậy! Tương tự bà Kamala Harris, Pete Buttigieg phải nhiều lần, từ việc xuất hiện trên truyền hình cũng như tại các chiến dịch tranh cử, phải “hướng dẫn” bà con cách đọc: [pEET bU-ti-jidʒ], trong đó âm đầu tiên là [uː] giống như chữ “book”; và âm cuối trong “Buttigieg” là [dʒ]!
Cô thư ký báo chí của ông Trump – Kayleigh McEnany – đọc như thế nào? Đọc là [ˈkeɪli ˈmækəˈnæni]. Elon Musk đọc là [ˈi:lon mʌsk]. Tờ báo chuyên đăng fake news, Epoch Times, đọc là [ˈepək] (không phải: iˈpotʃ). Nhân tiện nói thêm, những từ có “ch” rất hay bị nhầm, có khi đọc là [tʃ] nhưng có lúc phát âm là [k] và có khi là [ʃ] – giống như trong “she”. Thí dụ “echelon” đọc là [ˈɛʃəˌlɒn]. Có những trường hợp ngoại lệ còn “kinh dị” hơn nữa vì nó chẳng nằm trong khuôn khổ gì cả. Chỉ có thể học thuộc lòng cách đọc thôi. Chẳng hạn chữ “conch” (xà cừ). Đọc đúng là [kɒnk].
“Giff” (hình động) mà chúng ta dùng hàng ngày khi chat chit với bạn bè cũng là một trong những từ thường xuyên đọc nhầm. Hầu hết đọc là [gif]. Không phải. Đọc đúng phải là [jif]. Chính người chế ra giff – ông Steve Wilhite – đã nhiều lần thiếu điều muốn năn nỉ bà con phải đọc là [jif]. Ổng giải thích rằng ổng chọn cách phát âm như vậy vì nó nghe giống như Jif, một thương hiệu bơ đậu phộng. Tuy nhiên, người sử dụng rất “lỳ”. Nhiều người vẫn cứ đọc là [gif]. Có thể do nhầm riết thành quen miệng. Thậm chí một số từ điển cũng phiên âm như vậy. Điên tiết, trong lần nhận giải thành tựu suốt đời Webby Awards năm 2013, Steve Wilhite đã đọc một diễn văn hùng hồn bảo vệ cách đọc là [jif]. Do đó, bạn thích phát âm sao cũng được nhưng đừng có đọc [gif] khi đứng trước mặt ông Steve Wilhite!
Hôm rày báo chí đang nói nhiều về Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ, liên quan vụ kiện cáo ầm ĩ của ông Trump về chuyện “bầu cử gian lận”. Trong số thẩm phán mà ông Trump bổ nhiệm vào Tối Cao Pháp Viện có ông Brett Kavanaugh. Tên của ông này đọc làm sao? Không phải [ka-va-nɒ]. Phải đọc là [ˈkævənɔː] (nhấn âm tiết đầu). Còn vô số từ quái dị viết một đằng, đọc một nẻo, trở thành ác mộng với nhiều người, kể cả người nói tiếng Anh như ngôn ngữ mẹ đẻ. Acaí đọc là [ah-sigh-EE]; colonel đọc là [ˈkər-nᵊl]; solder đọc là [ˈsä-dər]…
Với các bạn thích điện ảnh, tên nhiều diễn viên cũng gây không ít phiền hà. Bạn đọc thế nào cho đúng tên của diễn viên từng được đề cử Oscar, Saoirse Una Ronan? Đọc là [ˈsɜːrʃə ˈuːnə ˈroʊnən] nha! Nhớ, Saoirse đọc là [SUR-shə] – hai âm tiết thôi. Còn cô đào Amanda Seyfried đọc làm sao? Amanda thì dễ rồi nhưng Seyfried đọc là [ˈsaɪfrɛd], chứ không phải [fraid] như trong món khoai tây chiên. Bạn nhớ diễn viên bô trai Nikolaj Coster-Waldau trong Game of Thrones? Tên anh này đọc là [Nee-ko-LY COS-ter Wall-DOW].
Trong một clip trên YouTube, Charlize Theron đã hướng dẫn người hâm mộ phát âm chính xác tên mình: [ʃɑːrˈliːz ˈθɛrən] (nhớ khi đọc Charlize nhấn vào âm tiết thứ hai). Còn anh diễn viên da màu bô trai không thua Denzel Washington – Chiwetel Ejiofor – đọc như thế nào? Đọc là [ˈtʃuːətɛl ˈɛdʒioʊfɔːr]. Sevigny trong tên của diễn viên Chloë Sevigny đọc là [ˈsɛvəni]. Fiennes trong tên của Ralph Fiennes đọc là [ˈfaɪnz]. Đạo diễn lừng lẫy Martin Scorsese đọc là [skɔːrˈsɛsi]; và nhớ đọc Joaquin Phoenix là [hwɑːˈkiːn]; Matthew McConaughey là [məˈkɒnəheɪ]…
Khi thấy tên Milla Jovovich, đừng có đọc là âm [ou] giống như trong động từ “go”. Phải đọc là [ˈjoʊvəvɪtʃ] và phải nhấn ở âm đầu. Phil Keoghan đừng đọc là “keo”. Đọc đúng là [ˈkoʊɡən]. Rachel Weisz đọc y chang như từ “vice” vậy. Và ca sĩ Sade lừng lẫy thập niên 1990 đọc là [ʃɑːˈdeɪ] (nhớ nhấn trọng âm ở “de”). Còn Shia Labeouf đọc là [ˈʃaɪ.ə ləˈbʌf]… Nói chung là học thuộc cách đọc, đừng có nhìn vào mặt chữ mà đâm ra lúng túng và “hoảng loạn”.
Hiện có rất nhiều trang web giúp phát âm, như https://tophonetics.com/ chẳng hạn. YouTube cũng hỗ trợ rất nhiều. Chỉ cần gõ vào ô tìm kiếm “chanel pronunciation”, “dolce and gabbana pronunciation”…, các bạn thích xài hàng hiệu sẽ biết cách đọc chính xác thương hiệu cái váy đang mặc hoặc cái ví mình đang cầm. Cái áo đầm có hiệu Yves Saint Laurent này đọc làm sao? Đọc là [iːv ˌsæ̃ lɔːˈrɒ̃].
