Một ngày Tháng Bảy năm 2019, Trung Tá Giám Đốc Cơ Quan Âu Châu Sự Vụ thuộc ban Cố Vấn An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ là Alexander Vindman bước vào phòng em trai sinh đôi của mình là Trung Tá Luật Sư Eugene Vindman cũng thuộc ban an ninh quốc gia. Anh đóng cửa văn phòng rồi nói nhỏ với em trai, “Eugene, nếu những gì anh đã nghe mà được công bố, tổng thống sẽ bị truất phế”.
Là một trong những cố vấn ban an ninh quốc gia và là người gốc Ukraine, Trung Tá Vindman là cố vấn và có mặt khi diễn ra cuộc điện đàm giữa Tổng Thống Donald Trump với Tổng Thống Ukraine là Volodymyr Zelensky vào ngày 25 Tháng Bảy 2019. Trong cuộc trò chuyện, Trump đã lạnh lùng áp lực Zelensky phải điều tra cha con Phó Tổng thống Joe Biden để nhận được viện trợ và được mời sang Bạch Ốc. Dù đó là một điều vô cùng cấp thiết với quốc gia có thể mang lại uy tín cho một tân tổng thống trẻ đang đối diện sự đe dọa của Nga, Zelensky đã khôn khéo và im lặng từ chối vì không muốn trở thành một quân cờ can dự vào chính trường Hoa Kỳ.
Điều Trump áp lực Zelensky đã đi ngược lại chính sách và quyền lợi quốc gia Hoa Kỳ tại Châu Âu, cũng như có dấu hiệu lạm quyền khi yêu cầu quốc gia khác can dự vào vấn đề chính trị và nền an ninh quốc gia. Đó là một tội phản quốc. Donald Trump cùng các thuộc cấp của mình hiểu rõ điều này nhưng Trump vẫn tự tin rằng, trong số những thuộc cấp bao quanh mình, nỗi sợ hãi hay lòng trung thành sẽ buộc họ phải im lặng.
Nhưng điều này không đúng với Trung Tá Alexander Vindman. Dù đó là thử thách một đời người, là sự nguy hiểm cùng rủi ro đánh đổi cả sự nghiệp mà Vindman đã gầy dựng và cống hiến cho quốc gia thứ hai của mình trong nhiều năm trời.
Theo cha cùng người anh cả 11 tuổi sang Mỹ tị nạn từ Kiev năm lên ba tuổi sau khi mẹ mất tại Ukraine, anh em Vindman lớn lên trong gia cảnh rất khó khăn tại New York. Như những người tị nạn tay không đến Mỹ, cha của Vindman là một kỹ sư công chánh ở quê nhà, phải làm nhiều việc tay chân vất vả để nuôi các con nhỏ. Ông làm việc ban ngày, ban đêm học thêm tiếng Anh. Rồi ông cũng trở thành một kỹ sư để chăm lo các con có được một đời sống tốt hơn và ăn học thành tài. Sự hy sinh to lớn của người cha đã được đáp trả.
Anh em Vindman trở thành những người thành công. Hơn mức bình thường. Anh trai Vindman là Leonid Vindman tốt nghiệp cao học, gia nhập lực lượng trừ bị rồi trở thành Phó Chủ Tịch tập đoàn tài chính JP Morgan Chase, hiện là một nhà sáng lập kiêm quản trị một tập đoàn tài chính. Người anh em sinh đôi của Vindman là Eugene Vindman, trở thành luật sư quân đội, giữ nhiều vị trí quan trọng trong quân pháp và hiện vẫn tại ngũ với cấp bậc Đại Tá. Em út là Alex Vindman là một sĩ quan Thủy Quân Lục Chiến. Tất cả anh em nhà Vindman đều chọn con đường binh ngũ và phục vụ quốc gia như vậy.
Riêng Vindman thì gia nhập lực lượng trừ bị ngay từ những năm đại học và đi theo binh nghiệp như một sĩ quan Bộ Binh sau khi tốt nghiệp đại học. Vindman phục vụ tại Nam Hàn và Đức, trước khi được điều sang chiến trường Iraq như người lính tác chiến và bị thương tại đây. Với cống hiến và thành tích như vậy, Vindman đã nhận được huân chương Purple Heart cùng nhiều huân chương khác.
Thông thạo tiếng Nga và Ukraine, tốt nghiệp Cao Học tại Harvard về đối ngoại, trong hơn 20 năm quân ngũ, Vindman tận tụy phục vụ cho quốc gia bất kể đảng phái và đời tổng thống nào. Sau nhiệm vụ tác chiến, anh lần lượt được chọn vào các nhiệm vụ phân tích tình báo, cố vấn đối ngoại cao cấp của quân đội trong các vấn đề liên quan Nga, Ukraine và Châu Âu; sau này còn được cố vấn an ninh quốc gia cấp cao Fiona Hill mời vào ban cố vấn an ninh quốc gia tại Bạch Ốc – một nhiệm vụ thường là của một thiếu tướng trong khi Vindman mới là trung tá.
Khi Vindman bàn bạc với cha về câu chuyện của Donald Trump, cha anh đã hết lòng ngăn cản tiết lộ. Đã sống hàng chục năm dưới chế độ cộng sản, ông hiểu rõ sự bạo tàn của những kẻ độc tài. Ông nói con trai rằng, nếu tiết lộ và còn ở lại trong chế độ Liên Xô cộng sản, Vindman sẽ bị bắn ngay trong tù. Ông khuyên con trai cứ im lặng và phục tùng theo lời tổng thống. Mặt khác, thế hệ thứ nhất của cộng đồng người gốc Ukraine vốn có xu hướng nghiêng về đảng Cộng Hòa và cha anh cũng vậy. Nhưng trong cuộc bầu cử 2020, ông và nhiều cử tri Ukraine khác đã bầu cho Tổng Thống Joe Biden vì thái độ thân thiện của Donald Trump với Putin và Nga đã làm họ chuyển hướng.
Bất chấp lời khuyên của cha, lòng danh dự và trách nhiệm của một người sĩ quan Hoa Kỳ chính trực và can đảm, Vindman đã không im lặng và quyết định báo cáo lại điều anh đã nghe. Đó là lý do khi xuất hiện trong quân phục với đầy huân chương trong phiên điều trần Quốc Hội, anh đã mở đầu một cách đầy cảm xúc khi thưa riêng với cha mình rằng: “Thưa cha, con đang ngồi tại điện Capitol hôm nay để điều trần trước các nhà dân cử chuyên nghiệp, nó là bằng chứng cho việc cha đã quyết định đúng đắn hơn 40 năm trước. Đừng lo lắng, con sẽ ổn khi nói ra sự thật”.
Điều trần của Trung Tá Alexander Vindman là một cú sốc cho nền dân chủ và an ninh quốc gia Hoa Kỳ. Nó làm sửng sốt người dân Mỹ và cả thế giới khi có một tổng thống Mỹ dám thực hiện những hành động bị xem là phản quốc như vậy. Donald Trump bị đưa ra Quốc Hội luận tội để truất phế. Với thế đa số của đảng Cộng Hòa tại Thượng Viện cùng Bộ Tư Pháp trong tay mình, Donald Trump thoát tội lần thứ nhất như mọi người đã biết.
Donald Trump thẳng tay trả thù anh em Vindman. Cả hai anh em bị sa thải cùng ngày. Thay vì sẽ được huấn luyện tại Học Viện Quân Sự rồi thăng cấp Đại Tá theo kế hoạch, Vindman hiểu rằng sự nghiệp của mình đã chấm dứt. Anh có thể bị đưa ra một trạm radar lạnh lẽo và hoang vắng tại Alaska và buộc phải chấp nhận theo quân lịnh nếu còn tại ngũ. Vindman quyết định xuất ngũ. Ở tuổi 45, anh quay về đời sống dân sự, trở thành nhà nghiên cứu chính sách, tiếp tục theo học tiến sĩ về đối ngoại tại Đại học Johns Hopkins và viết sách trong hơn một năm qua.
Bên trên là tóm lược những gì người dân Mỹ và thế giới sẽ đọc được trong cuốn hồi ký “Đây, lẽ phải là quan trọng: Một câu chuyện người Mỹ” (Here, Right Matters: An American Story) của Trung Tá hồi hưu Alexander Vindman được nhà xuất bản Harper phát hành tuần này. Cuốn sách được giới thiệu trên Amazon là “câu chuyện của những người hùng thầm lặng đã mang lại an toàn cho chúng ta, nhưng hơn hết, là lời kêu gọi chung tay với những người không phản bội lại nước Mỹ”.
Cho đến khi những tấm màn nhung được lần lượt kéo lên và những kẻ phản quốc phải bị trả giá, những mê muội hay ngộ nhận rằng, ai mới đích thực là người ái quốc hay kẻ phản quốc sẽ rõ ràng hơn với nhiều người. Còn với Trung Tá Alexender Vindman, một sĩ quan Hoa Kỳ yêu nước, người từng đổ máu để bảo vệ quốc gia cưu mang gia đình mình và tiếp tục đánh đổi sự nghiệp để bảo vệ nền dân chủ và an ninh quốc gia Hoa Kỳ, chắc chắn sẽ được nhớ đến không chỉ ở thời điểm hiện tại…
