Tổng Thống Ukraine Zelensky từ chối đề xuất của phái đoàn Quốc Hội Mỹ tại Hội Nghị An Ninh Munich về việc ký một bản ghi nhớ, sẽ cấp cho Mỹ quyền khai thác 50% trữ lượng khoáng sản của Ukraine, với lý do là “thiếu sự bảo đảm an ninh rõ ràng của Mỹ trong thỏa thuận này.”
Tuyên bố Kyiv chưa sẵn sàng ký một thỏa thuận cho phép Mỹ khai thác khoáng sản đất hiếm của Ukraine, ông Zelensky nhấn mạnh một thỏa thuận như thế sẽ không chỉ liên quan tới khoáng sản, mà còn phải bao gồm lợi ích cho Ukraine, đặc biệt là sự bảo đảm an ninh rõ ràng từ Mỹ, điều mà ông không thấy trong bản ghi nhớ của phái đoàn Quốc Hội Mỹ.
Ông Zelensky hoàn toàn có lý khi cho rằng một thỏa thuận trao đổi khoáng sản Ukraine lấy quân viện Mỹ không thể đơn thuần là một thỏa thuận kinh tế, mà còn là một thỏa thuận an ninh. Nói thẳng ra, Mỹ đã tỏ ra thiếu nghiêm túc khi muốn ông Zelensky ký vào một bản ghi nhớ như vậy. Và khó có thể nói rằng sự thiếu nghiêm túc này của Mỹ là do vô tình. Rất mừng là dù khó khăn thế nào, Ukraine đã có một vị tổng thống luôn tỉnh táo. Tỉnh táo với kẻ thù và cả với đồng minh, nhất là với nước Mỹ của ông Trump, một nước Mỹ chỉ thích đặt quyền lợi của mình lên trên quyền lợi của bạn bè.
Ông Trump hẳn đúng khi cho rằng “Ukraine sở hữu vùng lãnh thổ vô cùng có giá trị về đất hiếm và dầu mỏ.” Ông cũng không hề sai khi nói “Kyiv về cơ bản đã đồng ý” với một thỏa thuận tài nguyên trị giá 500 tỷ Mỹ kim. Nhưng vốn là một nhà kinh doanh tầm cỡ, ông phải thừa hiểu rằng từ lúc “cơ bản đồng ý” tới lúc cầm bút ký, phải qua nhiều phen bàn bạc giữa hai bên, mà phía Ukraine chắc chắn sẽ đặt nặng việc được Mỹ bảo đảm đạt được một nền hòa bình công bằng đi cùng một nền an ninh vững chãi.
Tổng Thống Zelensky có lý khi từ chối ký vào một văn bản mà ông “chưa có cơ hội đọc.” Vận mạng của một dân tộc đâu phải là trò đùa để thích ký là ký. Việc ông Zelensky đề nghị Âu châu hợp tác khai thác khoáng sản của Ukraine thời hậu chiến có thể xem như một lời cảnh cáo đối với Mỹ, nếu Mỹ tiếp tục tỏ ra thiếu nghiêm túc với Ukraine.
Không phải tự nhiên mà chủ tịch EU là bà Urrsula Von der Leyen kêu gọi giải pháp thay thế cho NATO. Bà lập luận rằng Âu châu phải chịu trách nhiệm lớn hơn cho an ninh của chính mình. Lời kêu gọi của bà Von der Leyen được đưa ra trong bối cảnh Mỹ ngày càng yêu cầu Âu châu tăng chi tiêu quốc phòng và tỏ ra không chắc chắn về hỗ trợ tương lai cho Ukraine. Việc Bộ Trưởng Quốc Phòng Pete Hegseth của Mỹ, nói rằng “sự hiện diện của quân đội Mỹ ở Âu châu sẽ không kéo dài mãi mãi” dường như cho thấy Mỹ không mấy thiết tha với tương lai của Ukraine nói riêng và với Âu châu nói chung.
Về phần mình, ngày 15 Tháng Hai 2025, Tổng Thống Zelensky đã kêu gọi thành lập một quân đội của Âu châu, cho rằng lục địa này không còn có thể chắc chắn về sự bảo vệ từ một nước Mỹ ngày càng tỏ ra xa cách.
Bà Kaja Kallas, đại diện cấp cao của EU về chính sách đối ngoại, tỏ ra hoài nghi về việc ông Trump cố gắng có những thỏa thuận với Moscow. Bà nói: “Bất kỳ giải pháp nhanh chóng nào cũng là một thỏa thuận bẩn thỉu.”
Chưa rõ những thỏa thuận được ký giữa Moscow và Washington trong tương lai sẽ có sự bẩn thỉu nào không. Nhưng có thể nói trong bản ghi nhớ mà phái đoàn Quốc Hội Mỹ đưa ra cho Ukraine ở Hội Nghị An Ninh Munich vừa qua, đã có dấu vết của sự bẩn thỉu.
