Balochistan nghĩa là “vùng đất của người Baloch.” Với diện tích 347,000 km2, Balochistan là tỉnh lớn nhất của Pakistan, chiếm 44% tổng diện tích cả nước. Dân số Balochistan hiện là 6.6 triệu người với đa số là người dân tộc Baloch. Tỉnh lỵ của Balochistan là thành phố Quetta. Gwadar là thành phố cảng đang phát triển mạnh.
Từ nhiều thập niên qua, chính quyền Islamabad đã phải đối mặt với phong trào đòi độc lập của người Baloch ở tỉnh Balochistan. Phong trào này có tên là “Mặt trận Giải phóng Balochistan” (BLF). Người Baloch muốn tỉnh này trở thành quốc gia của họ. BLF có cả một đội quân khá mạnh mang tên “Quân Đội Giải Phóng Balochistan” (BLA). Một nhà văn nổi tiếng người Baloch là Mir Yar Baloch viết trên mạng X: “Hỡi Pakistan, các người có quân đội thì người Baloch chúng tôi cũng có quân đội. Những chiến binh Baloch tự do hãy tấn công.”
Vào ngày 11 Tháng Ba vừa qua, nhiều tay súng của BLA đã cướp một chuyến tàu chở khoảng 400 hành khách ở vùng núi giữa Quetta và Sibi ở Pakistan. Sau khi thả phụ nữ và trẻ con, các chiến binh BLA yêu cầu Islamabad thả đồng bào của họ khỏi nhà tù để đổi lấy những hành khách còn lại.
Islamabad đã từ chối đàm phán và phát động một chiến dịch quân sự để giải cứu hành khách. Chính quyền Pakistan tuyên bố có 21 dân thường và 4 nhân viên của Quân đoàn Biên Phòng thiệt mạng trong chiến dịch này. Tuy nhiên, nhiều phương tiện truyền thông đã ám chỉ rằng lực lượng chính phủ có thể đã phải chịu thêm nhiều tổn thất khác. Sau đó lực lượng chính phủ còn bị tấn công dữ dội ở nhiều nơi khác nhau của Balochistan.
Trước vụ cướp tàu hỏa, đã có những lo ngại ngày càng tăng về tình hình an ninh đang xấu đi ở Balochistan. Trong một cuộc thảo luận ở Quốc Hội, một số thành viên bày tỏ lo ngại rằng một số vùng của Balochistan có thể ly khai khỏi Pakistan. Vụ cướp tàu hỏa đã chứng minh rằng phiến quân đã có được khả năng hoạt động để tiến hành những cuộc tiến công lớn vào lực lượng an ninh Pakistan.
Điều đáng chú ý là trong cuộc đối đầu, các chiến binh BLA cũng triển khai các chiến lược truyền thông xã hội hiệu quả để truyền tải câu chuyện của họ đến toàn thế giới. Điều này cho thấy sự tinh vi về mặt chiến thuật ngày càng tăng của phiến quân.
Cuộc nổi loạn hiện tại ở Balochistan không phải là lần đầu tiên. Trong quá khứ, tỉnh này đã chứng kiến nhiều cuộc nổi loạn của người Baloch chống lại chính quyền Islamabad. Điều quan trọng là bên cạnh các cuộc nổi loạn đó, còn có một phong trào nhân dân ủng hộ.
Tinh thần bài Trung Quốc ngày càng gia tăng ở Balochistan, xuất phát từ nhận thức của người dân địa phương về sự thông đồng của Trung Quốc trong việc đàn áp phong trào đòi độc lập của người Baloch. Phong trào này đang thể hiện động cơ chống Bắc Kinh, ngoài động cơ chống Islamabad. Sự phẫn nộ chống Trung Quốc ở Balochistan xuất hiện sau khi Bắc Kinh ngày càng thể hiện mong muốn hiện diện ở Balochistan để phục vụ các lợi ích chiến lược và kinh tế của mình.
Người Trung Quốc làm việc tại các khu vực bộ lạc đã trở thành mục tiêu của các vụ tấn công trong các năm qua. Theo một báo cáo của Tân Hoa Xã, mối lo ngại của Bắc Kinh về việc Islamabad không thể chấm dứt các vụ tấn công này đã khiến Bộ Ngoại Giao Trung Quốc thúc giục Pakistan bắt những kẻ giết người và bảo đảm an toàn cho người dân Trung Quốc.
Nguyên nhân chính dẫn tới phong trào ly khai ở Balochistan được cho là do người Baloch phàn nàn rằng tỉnh của họ đã bị sáp nhập vào Pakistan một cách cưỡng bức vào năm 1948. Hơn nữa, người dân Baloch, thuộc những cộng đồng nghèo khổ nhất ở Pakistan, đã phải chịu sự bỏ bê về chính trị và kinh tế xã hội. Tỉnh này có nhiều tài nguyên thiên nhiên như than, đồng, vàng và khí đốt, thế nhưng việc khai thác các nguồn tài nguyên này không cải thiện được cuộc sống của người dân địa phương.
Thiết nghĩ, sẽ là khôn ngoan nếu chính quyền Pakistan chia sẻ doanh thu từ việc khai thác tài nguyên với người dân Balochistan. Nếu không, tình hình bất ổn ở tỉnh này sẽ còn kéo dài chưa biết bao giờ chấm dứt.
Một điểm yếu của BLA, đó là lực lượng này có quân số không nhiều so với quân chính phủ. Dù tỉnh Balochistan chiếm 44% diện tích toàn quốc, song người Baloch chỉ chiếm chưa tới 10% dân số Pakistan. Đó là lý do dù tinh thần ly khai của người Baloch rất cao, BLA vẫn chưa đủ khả năng lấn át quân chính phủ. Tuy nhiên, thời thế luôn đổi thay. Rất có thể một ngày nào đó, khi chính quyền Islamabad suy yếu, một quốc gia Balochistan độc lập sẽ ra đời, với sự hậu thuẫn mạnh mẽ của Ấn Độ, tử thù của Pakistan.
Và nếu điều đó xảy ra, đó sẽ là cú đấm quá đau mà Ấn Độ tung vào mặt Pakistan!