Nghiên cứu mới cho thấy những người lớn tuổi bị lo lắng đặc biệt vào Thứ Hai có mức độ căng thẳng dài hạn tăng cao đáng kể, một hiện tượng kéo dài trong nhiều tháng bất kể tình trạng việc làm của họ. Theo Newsweek.
Nghiên cứu mang tính đột phá này, được công bố trên Journal of Affective Disorders, là khám phá đầu tiên xác định Thứ Hai là tác nhân gây căng thẳng sinh học riêng biệt dẫn đến những tác động kéo dài trong nhiều tuần hoặc tháng.
Nghiên cứu phân tích dữ liệu từ hơn 3,500 người lớn tuổi tham gia English Longitudinal Study of Ageing (ELSA). Những phát hiện này thật đáng kinh ngạc: những người tham gia báo cáo họ bị lo lắng vào Thứ Hai có mức cortisol cao hơn 23% trong các mẫu tóc được thu thập hai tháng sau đó, so với những người cùng lứa tuổi bị lo lắng vào những ngày khác trong tuần. Mức cortisol trong tóc là một chỉ báo đáng tin cậy về căng thẳng mãn tính, phản ánh mức độ tiếp xúc cortisol trung bình trong một thời gian dài.
Phát hiện này làm nổi bật mối liên hệ sinh lý trực tiếp giữa thời điểm bắt đầu tuần và hệ thống phản ứng căng thẳng của cơ thể, cụ thể là trục hạ đồi-tuyến yên-tuyến thượng thận (hypothalamic-pituitary-adrenal – HPA).
Trục HPA là một hệ thống thần kinh nội tiết phức tạp điều chỉnh phản ứng của cơ thể với căng thẳng. Khi hệ thống này bị rối loạn mãn tính, biểu hiện bằng mức cortisol tăng cao kéo dài, thì nó làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, như bệnh tim mạch, kháng insulin và rối loạn chức năng miễn dịch.
Những căng thẳng ngoài việc làm
Giáo Sư Tarani Chandola, một nhà xã hội học y khoa tại University of Hong Kong và tác giả chính của bài báo, nhấn mạnh rằng Thứ Hai hoạt động như một yếu tố khuếch đại căng thẳng về mặt văn hóa.
Như ông giải thích, đối với một số người lớn tuổi, sự chuyển đổi sang tuần mới kích hoạt một chuỗi phản ứng sinh học kéo dài trong nhiều tháng. Lưu ý, tác động này không chỉ giới hạn ở những người vẫn đang đi làm. Người lớn tuổi nghỉ hưu cũng biểu hiện cùng một kiểu căng thẳng gia tăng, cho thấy nhịp điệu xã hội và thói quen hàng tuần ăn sâu, thay vì những yêu cầu cụ thể của công việc, ảnh hưởng nhiều đến cơ chế căng thẳng của cơ thể theo thời gian.
Trong khi các nghiên cứu trước đây ghi nhận mức cortisol cao hơn vào các ngày trong tuần so với cuối tuần, nghiên cứu này lại độc đáo ở chỗ chỉ ra Thứ Hai được xem như một ngày gây rối loạn duy nhất. Thú vị thay, các nhà nghiên cứu phát hiện ra chỉ có 25% “hiệu ứng thứ Hai” là do mức độ lo lắng được báo cáo cao hơn vào ngày cụ thể đó. 75% còn lại bắt nguồn từ tác động sinh lý không cân xứng của sự lo lắng vào Thứ Hai so với sự lo lắng xảy ra vào bất kỳ những ngày nào khác trong tuần. Điều này cho thấy phản ứng có điều kiện hơn trong cơ thể đối với sự khởi đầu của tuần.
Ý nghĩa đối với sức khỏe lâu dài
Các nhà nghiên cứu đề xuất việc tiếp xúc lâu dài với một thói quen hàng tuần có cấu trúc có thể khiến cơ thể phản ứng dữ dội hơn với sự lo lắng vào đầu tuần. Quá trình điều hòa sinh lý này giải thích tại sao Thứ Hai luôn liên quan đến tỷ lệ các sự kiện sức khỏe bất lợi cao hơn, như tăng đáng kể 19% các cơn đau tim.
Bằng cách xác định một cơ chế sinh học cụ thể đằng sau những rủi ro này, nghiên cứu này đóng góp đáng kể vào khối lượng bằng chứng ngày càng tăng cho thấy chính cấu trúc tuần có thể định hình sâu sắc kết quả sức khỏe lâu dài.
Nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu những cách mà các cấu trúc và thói quen xã hội có ảnh hưởng đến sức khỏe sinh học của mỗi người. Nó mở ra những con đường mới để khám phá các biện pháp can thiệp làm giảm tình trạng căng thẳng vào những ngày Thứ Hai, nhằm cải thiện kết quả sức khỏe cho người lớn tuổi.
