Trước tiên, điều quan trọng cần lưu ý là mọi người đều có khả năng thực hiện hành vi ái kỷ. Tuy nhiên, sự rối loạn nhân cách ái kỷ (NPD – Narcissistic Personality Disorder) là một tình trạng sức khỏe tâm thần khá đặc trưng bởi một kiểu tự đại phổ biến, nhu cầu được ngưỡng mộ và thiếu sự đồng cảm. Điều mà chúng ta đang thảo luận ở đây là dạng tự yêu bản thân cực độ.
Hiểu được những sắc thái trong giao tiếp của cha mẹ có tính ái kỷ là một nhiệm vụ đầy thách thức. Tuy nhiên, đó là nỗ lực quan trọng, giúp bạn làm sáng tỏ những khuôn mẫu vô đạo đức mà cách nuôi dạy con cái như vậy có khả năng gây ra.
Một số câu nói phổ biến mà các bậc cha mẹ có tính ái kỷ sử dụng và những tác động tâm lý gây ra cho con cái của họ.
1.“Cha mẹ đã làm tất cả cho con.”
Tuyên bố này là một mánh khoé phổ biến được sử dụng bởi các bậc cha mẹ có tính ái kỷ để gây ra cảm giác tội lỗi và tạo ra cảm giác có nghĩa vụ ở con cái họ. Bằng cách ngụ ý rằng hành động của họ, bất kể thực sự có lợi hay có hại, chỉ vì lợi ích của đứa con, họ đã khiến đứa trẻ cảm thấy như bị mắc nợ, khiến cho ý thức tự chủ và độc lập của con trẻ bị suy giảm.
2.“Con thật vô ơn.”
Cha mẹ ái kỷ thường đấu tranh để thừa nhận những cảm xúc và nhu cầu đặc biệt của con cái họ. Họ coi bất kỳ biểu hiện nào của sự bất mãn hoặc bất đồng là sự vô ơn. Thái độ này vô hiệu hóa cảm xúc và trải nghiệm của trẻ một cách hiệu quả, nuôi dưỡng cảm giác tội lỗi và nghi ngờ bản thân trong con trẻ.
3.“Con y như một người tiêu cực vậy.”
Bằng cách so sánh con mình với một người tiêu cực hoặc không được xã hội chấp nhận, cha mẹ ái kỷ gây tổn hại về mặt cảm xúc và điều khiển hành vi của con mình. Mục tiêu ở đây là kiểm soát đứa trẻ bằng cách gợi ý rằng chúng có những đặc điểm xấu, từ đó buộc chúng phải thay đổi hành vi của mình để tránh bị so sánh như vậy.
4.“Cha mẹ chưa bao giờ nói điều đó.”
Đây là một hình thức thao túng tâm lý mà trong đó một người tìm cách gieo rắc nghi ngờ vào một cá nhân, là một chiến thuật phổ biến được sử dụng bởi các bậc cha mẹ ái kỷ. Họ có thể phủ nhận việc chưa từng nói điều gì gây tổn thương hoặc không công bằng, khiến đứa trẻ đặt câu hỏi về trí nhớ, nhận thức và sự tỉnh táo của chúng.
5.“Nếu không có cha mẹ, con chẳng là gì cả.”
Tuyên bố này được tạo ra để làm suy yếu lòng tự trọng và sự tự tin của đứa trẻ. Bằng cách khẳng định rằng tất cả những thành tựu của đứa trẻ là do nỗ lực của cha mẹ để hạ thấp những khả năng và thành tích của chính đứa trẻ một cách hiệu quả.
6.“Cha mẹ là những người duy nhất lo lắng cho con.”
Cha mẹ ái kỷ thường cô lập con cái họ khỏi những mối quan hệ hỗ trợ khác trong cuộc sống của đứa trẻ, cho rằng họ là những người duy nhất thực sự quan tâm đến chúng. Chiến thuật này sẽ khiến đứa trẻ phụ thuộc vào cha mẹ một cách quá mức để được hỗ trợ về mặt tinh thần, làm tăng sự kiểm soát và ảnh hưởng của cha mẹ đối với đứa trẻ.
7.“Con nợ cha mẹ”
Bằng cách liên tục nhắc nhở con cái về “món nợ” của chúng, thúc đẩy sự mất cân bằng quyền lực trong mối quan hệ, với việc đứa trẻ không ngừng cố gắng để trả một món nợ không thể cân đo.
Một khi phải đối mặt với những bậc phụ huynh ái kỷ, điều quan trọng là phải phát triển các cơ chế và chiến lược đối phó để chữa lành vết thương sau quá trình nuôi dạy đau thương này. Một số bước thiết yếu trong quá trình này bao gồm:
-Tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia, chẳng hạn như trị liệu hoặc tư vấn, để chữa lành những vết thương tình cảm do cha mẹ ái kỷ gây ra.
-Thiết lập ranh giới lành mạnh với những người cha mẹ ái kỷ, hạn chế tiếp xúc và chỉ giao tiếp khi cần thiết.
-Xây dựng một mạng lưới hỗ trợ, như bạn bè, các thành viên khác trong gia đình hoặc các nhóm hỗ trợ, những người hiểu được những thách thức khi phải đối mặt với những bậc phụ huynh tự quá yêu mình.
Thật không may, những câu nói này chỉ là phần nổi của một tảng băng chìm. Tác động tâm lý của việc lớn lên với cha mẹ ái kỷ có thể rất sâu sắc, thường dẫn đến những khó khăn về lòng tự trọng, sự độc lập và khả năng hình thành các mối quan hệ lành mạnh.
Nếu bạn hoặc ai đó mà bạn biết đã bị ảnh hưởng bởi những trải nghiệm này hoặc những trải nghiệm tương tự, hãy tìm đến sự trợ giúp chuyên nghiệp. Các nhà trị liệu và các nhóm hỗ trợ, công cụ và chiến lược để hiểu và điều hướng sự phức tạp của mối quan hệ này.
Hãy nhớ rằng, không bao giờ là quá muộn để tìm kiếm sự giúp đỡ và chữa lành. Bạn xứng đáng được lắng nghe, thấu hiểu và đối xử với một sự tôn trọng.
(theo https://medium.com/subtlysavvy/7-things-narcissistic-parents-say-to-their-children-b54b558d399)
