Theo nhà tâm lý học Harvard, ‘Hiệu ứng kẻ thù chung’ có thể giải thích cho sự nổi tiếng ngày càng giảm của Elon Musk mang lại lợi ích cho Mark Zuckerberg.
Cái gọi là “cage match” (trận đấu trong lồng) giữa tỷ phú Elon Musk và Mark Zuckerberg có thể xảy ra hoặc không bao giờ xảy ra, nhưng hai ông trùm công nghệ đang tiến hành cuộc chiến giành người dùng mạng xã hội.
Thành công ban đầu của Zuckerberg đã thu hút những người dùng Twitter không hài lòng đến với đối thủ cạnh tranh mới của anh ta, Threads, ra mắt vào đầu tháng này và nhanh chóng thu hút được 100 triệu người dùng trong vòng vài ngày. Và một phần thành công đó có thể là nhờ Musk.
Những lời chỉ trích ngày càng tăng đối với Musk – từ những thay đổi của anh ta đối với Twitter cho đến việc anh ấy thường xuyên bị troll trực tuyến – dường như chắc chắn sẽ mang lại lợi ích cho Zuckerberg và Threads, vì sự nổi tiếng của CEO Tesla đã bị ảnh hưởng đối với công chúng.
Vào cuối năm 2022, sau khi mua lại Twitter, mức độ yêu thích Musk đối với những người trưởng thành ở Hoa Kỳ giảm 13 điểm, theo một cuộc khảo sát của Morning Consult.
Đây có lẽ là một bước ngoặt hơi mỉa mai đối với giám đốc điều hành Meta, người đã phải đối mặt với phản ứng dữ dội của công chúng trong những năm qua, kể từ vụ bê bối Cambridge Analytica năm 2018.
Mới năm ngoái, các chuyên gia đặt câu hỏi về khả năng lãnh đạo của Zuckerberg, nói rằng anh ta đang dần đẩy Meta đến chỗ thất bại. Doanh nhân tỷ phú cũng phải đối mặt với sự giám sát của công chúng, sau khi sa thải hàng nghìn nhân viên vào năm 2022.
Mặc dù vẫn chưa có bất kỳ bằng chứng nào cho thấy những lời gièm pha ngày càng tăng của Musk mang lại lợi ích cho xếp hạng yêu thích của chính Zuckerberg, nhưng chắc chắn điều này mang lại lợi ích kinh doanh – một lợi ích có thể phản ánh điều mà các nhà tâm lý học gọi là “hiệu ứng kẻ thù chung” (common enemy effect).
“Hiệu ứng kẻ thù chung” là một hiện tượng tâm lý, trong đó chúng ta gắn bó với những người khác vì một đối thủ hoặc vấn đề chung, ngay cả khi có rất ít điểm chung,” nhà tâm lý học được đào tạo tại Harvard, Tiến sĩ Cortney Warren nói với CNBC Make It. “Nó giúp chúng ta cảm thấy mình là một thành viên trong nhóm, do đó mang lại cảm giác thân thuộc.”
Warren giải thích, hiện tượng này có thể xảy ra vì nhiều nguyên nhân, nhưng phần lớn là do ác cảm hình thành mối liên kết mạnh mẽ hơn là đồng cảm, nghiên cứu cho thấy. Trong trường hợp này, thái độ khinh bỉ phổ biến đối với Twitter của Musk có thể là nguyên nhân khiến Thread tràn ngập người dùng mới.
Warren nói: “Có chung kẻ thù giúp chúng ta cảm thấy được kiểm soát và được biện minh.”
Hiện tại, Musk dường như là kẻ thù chung của nhiều người dùng Twitter và nhân viên cũ – những người chỉ trích những thay đổi mạnh mẽ của anh ta đối với nền tảng này. Kể từ khi mua lại Twitter với giá $44 tỷ vào năm ngoái, ông trùm công nghệ này đã sa thải hàng nghìn nhân viên, khôi phục các tài khoản bị cấm, bắt người dùng trả tiền để xác minh và thực hiện giới hạn tỷ lệ, giới hạn số lượng tweet mà người dùng có thể đọc mỗi ngày.
Các bản cập nhật đã khiến nhiều người dùng chạy đi tìm giải pháp thay thế, gây ra một luồng lưu lượng truy cập đến các nền tảng như Zuckerberg’s Threads, cùng với Bluesky và thậm chí cả Spill, thuộc sở hữu của các nhân viên cũ của Twitter.
Các chủ đề đã ra mắt vào đầu Tháng Bảy với lời hứa rằng nền tảng này sẽ “cho phép các cuộc trò chuyện tích cực, hiệu quả” vào thời điểm Twitter bị chỉ trích và chứng kiến các nhà quảng cáo bỏ chạy, khi lời nói căm thù được cho là gia tăng trên nền tảng dưới sự lãnh đạo của Musk.
Không rõ liệu Zuckerberg có tích cực lợi dụng sự chán ghét của công chúng dành cho Musk để thúc đẩy sản phẩm mới nhất của anh ấy, hay liệu thành công mới đạt được của anh ấy diễn ra một cách tự nhiên khi mọi người tìm kiếm một giải pháp thay thế Twitter. Nhưng Warren nói rõ rằng việc phát triển một doanh nghiệp sử dụng “hiệu ứng kẻ thù chung” có thể không bền vững.
“Khi một doanh nghiệp hoặc nhà lãnh đạo cố ý thực hiện để thu hút sự yêu mến bằng cách nói xấu hoặc tạo ác cảm với đối thủ, thì hành động đó khá là thao túng. Theo cách đó, nó làm giảm đi các vấn đề thực tế đang diễn ra và tập trung vào tính cách (hoặc đôi khi thiếu tính cách đó) của đối thủ thường theo một cách cường điệu,” cô nói.
“[Hiệu ứng kẻ thù chung] thường là một con dốc trơn trượt để xây dựng một doanh nghiệp xung quanh, mặc dù nó có thể hiệu quả trong việc thu hút mọi người ủng hộ một mục đích chung,” Warren nói.
