Một năm trước, tỷ phú Elon Musk đặt câu hỏi, “Có phải Twitter đang chết dần?”. Nay, nhân kỷ niệm ngày khởi động mua lại công ty truyền thông xã hội này, ông đã có câu trả lời nếu nhìn vào thực trạng của nó.
Canh bạc không được như ý
Twitter thay đổi đáng kể dưới thời Musk nhưng chỉ một số ít (cả phía ủng hộ tỷ phú) đồng ý là những thay đổi này đã làm cho nó tốt hơn. Trong những tuần gần đây, các cơ quan chính phủ, truyền thông và những người có ảnh hưởng mạnh mẽ trên các mạng xã hội đã tự hỏi “Twitter hữu ích ở chỗ nào”. Một số tài khoản lớn công khai ra đi, một số than phiền Twitter không còn là nơi để tìm kiếm các thông tin khẩn cấp như bão tố và sóng thần.
Theo một người quen thuộc với các vấn đề nội bộ của Twitter, nói trên Washington Post, việc nhiều công ty ngưng quảng cáo vì những thay đổi chính sách và các tweet thất thường của Musk đã khiến doanh thu quảng cáo giảm hơn 75%! Sau các đợt sa thải, Twitter chỉ còn 1,500 người nhân viên cốt cán, giảm đến 80%! Lỗi và trục trặc xảy ra thường xuyên khiến có lúc trang web phải ngừng hoạt động hàng giờ đồng hồ.
Trong khi đó, theo Musk, giá trị thị trường của công ty đã giảm, chỉ còn chưa đến phân nửa số tiền $44 tỷ ông bỏ ra mua nó cách nay sáu tháng. Những thay đổi của Musk cũng khiến các thông tin quan trọng tìm kiếm không đáng tin cậy hoặc cản trở các thông tin quan trọng tin cậy. “Tôi muốn nói những đau đớn Twitter đang trải qua là cực kỳ cao,” Musk nói trong một cuộc phỏng vấn mới đây với BBC khi đánh giá sáu tháng đầu tiên ông nắm quyền. “Tình hình khá căng thẳng. Tuy nhiên, các nhà quảng cáo đang quay trở lại, và tôi dự đoán bức tranh tài chính sẽ ‘gần hòa vốn’. Nhìn chung, xu hướng đang phát triển là rất tốt”.
Ngay cả một số người hâm mộ Musk cũng đã có nhận thức khác về thần tượng của họ. Dù nổi tiếng là một thiên tài kinh doanh với sự nhạy bén ít ai sánh bằng, nhưng việc ra những quyết định thất thường của Musk tại Twitter đã làm mất đi một phần hào quang rực rỡ ông xây dựng được. “Tôi thất vọng vì dường như ông ấy mắc nhiều sai lầm giống như Twitter bị lỗi. Tôi không nghĩ mạng xã hội này sẽ tốt hơn về mặt tài chính. Ông ấy đã mua với cái giá quá cao và không nhận được nhiều ủng hộ của truyền thông,” một người trong quỹ đạo của Musk từng cổ vũ việc ông mua lại cảm thán.
Nội việc mua lại Twitter đã trục trặc ngay từ đầu (báo hiệu tương lai u ám). Trước hết, cách đây hơn một năm, Musk, người giàu nhất thế giới lúc đó, mua hơn 9% cổ phần của Twitter để trở thành cổ đông cá nhân lớn nhất của nó. Vài ngày sau, ông quyết định tiếp quản công ty với định giá $54.20 một cổ phiếu. Rồi nhiều màn kịch tính xảy ra sau đó (kể cả ý định rút lui của Musk và đơn kiện của các cổ đông) trước khi thỏa thuận cuối cùng kết thúc vào cuối Tháng Mười. Khi Musk khởi động quá trình tiếp quản, ông viết: “Twitter không tuân thủ quyền tự do ngôn luận và về cơ bản làm suy yếu nền dân chủ”. Ông cáo buộc ban lãnh đạo Twitter dung túng cho “đội quân tài khoản giả mạo” (được gọi là bot) và cam kết đánh bại chúng, dưới sự lãnh đạo của mình, Twitter sẽ quyết tâm truy tìm thực, giả. Nhưng một số trong những quyết định đó đang thay đổi đáng kể cách hoạt động của trang web, thậm chí dẫn đến những hậu quả không lường như mất điện. Các nhân viên cũ giấu tên vì sợ bị trả thù cho biết “nội bộ Twitter đang hỗn loạn với rất ít chiến lược nhất quán ngoài việc bắt buộc phải đáp ứng ý thích bất chợt của Musk”.
Những trục trặc kỳ lạ
Gần đây, nhiều người dùng nhận thấy trang web có những trục trặc kỳ lạ. Một số thấy dòng thời gian của họ có nhiều tweet người dùng họ không theo dõi; và gần đây hơn, một số nhận thấy không thể trả lời các tweet. Đầu tuần này, người dùng tính năng Twitter Circle (giúp giới hạn nội dung chia sẻ trên Twitter chỉ trong một nhóm nhỏ) thấy những nội dung tục tĩu họ chia sẻ cũng được chia sẻ rộng rãi cho toàn bộ người dùng khác. Vài ngày sau, một số người dùng phát hiện một vấn đề mới: Không thể trả lời các tweet trong dòng thời gian (timeline) của mình bằng trình duyệt web!
Một phần của sự hỗn loạn bắt nguồn từ quyết định của Musk khi chuyển từ nguồn cấp dữ liệu (feed) theo trình tự thời gian sang nguồn cấp dữ liệu “For You” mới dựa trên thuật toán hiển thị nội dung. Về cơ bản, nó thay đổi cách thức hoạt động của trang web, khiến người dùng bị bội thực các dòng tweet từ những người họ không theo dõi, hoặc không muốn xem.
Hoá ra, các dòng tweet này phát tán dựa trên các tín hiệu mà người dùng gửi khi họ tương tác với các nội dung khác trên trang web! Một phân tích của tờ The Washington Post cho thấy ngay cả nguồn cấp dữ liệu “For You” theo thứ tự thời gian cũ cũng chứa các đề xuất cho các tweet từ những người dùng bên ngoài. Một phân tích khác cho thấy Twitter còn khuếch đại ngôn từ kích động thù địch trong dòng thời gian “For You”, một phần do quyết định của Musk khôi phục hàng ngàn tài khoản bị tạm ngưng trước đó.
Dưới thời Musk, từ cuối Tháng Ba, Twitter bắt đầu mở rộng dấu kiểm màu xanh cho các tweet từ những người dùng trả tiền đăng ký Twitter Blue, vốn trước đây chỉ giới hạn cho những người dùng đã xác minh (verified users). Các tweet của những người đăng ký Twitter Blue được mặc định “nhân hai độ phát tán” đã tấn công vào feed của những người dùng không theo dõi họ với số lương nhiều hơn cả những người dùng đã xác minh.
Tuần này, cả NPR và PBS đều cho biết họ sẽ ngừng tweet từ tài khoản chính của mình sau khi Twitter gắn nhãn cho họ là “phương tiện truyền thông do chính phủ tài trợ”. Lần đầu tiên, Twitter gắn nhãn NPR “liên kết với nhà nước”, một nhãn thường dành cho các cơ quan tuyên truyền do chính phủ điều hành như RT của Nga và Nhân dân Nhật báo của Đảng Cộng sản Trung Quốc.
NPR ra tuyên bố viết: “Chúng tôi không đưa báo chí của mình lên các nền tảng muốn làm giảm uy tín của chúng tôi và làm mất đi tính độc lập biên tập của chúng tôi dưới mắt công chúng”.
Một thay đổi khác đang đe dọa tính hữu dụng của Twitter đối với Dịch vụ thời tiết quốc gia (National Weather Service-NWS), vốn từ lâu đã sử dụng các dòng tweet tự động để phổ biến những tin tức khẩn cấp về thời tiết khắc nghiệt tới công chúng. Bất ngờ, Twitter cho biết sẽ giới hạn các tweet tự động và tính phí nếu ai tweet vượt mức 1,500 mỗi tháng. Sau khi thay đổi có hiệu lực, NWS than phiền là các tweet tự động về thời tiết khắc nghiệt sẽ không còn phát huy tác dụng vì những hạn chế. Twitter nói với họ “sẽ không có ngoại lệ nào đối với quy định mới”.
Bất chấp người dùng thất vọng, Twitter lo kiếm tiền
Twitter cũng đang tích cực kiếm tiền thêm tiền, bất chấp thất vọng của người dùng. Công ty vừa thông báo sẽ hạn chế quyền truy cập vào giao diện lập trình ứng dụng (API) và các công cụ phần mềm cho phép các nhà nghiên cứu và nhà phát triển bên ngoài để thu thập và phân tích dữ liệu, đồng thời tính phí trong hầu hết các trường hợp.
Những nỗ lực tích cực kiếm tiền từ Twitter của Musk một phần là để giúp ông trả tiền điều hành trang web. Việc mua Twitter, được tài trợ từ các khoản vay và cam kết vốn chủ sở hữu và từ tài sản của Musk đã khiến công ty phải trả khoảng $1 tỷ tiền lãi hàng năm.
Ngoài ra, 61 trong số các nhà quảng cáo hàng đầu của Twitter trước Musk đã cắt quảng cáo từ 80% trở lên trong năm nay, tính đến Tháng Ba. Công ty hiện tính phí $8 hàng tháng cho các dấu kiểm màu xanh lam và giảm biên chế, đóng cửa văn phòng và bán đấu giá thiết bị.
Cuối năm ngoái, Musk cho biết sẽ từ chức CEO Twitter. Nhưng mới đây ông biện bạch làm như thế là “để quảng cáo cho chú chó Floki” của mình! Một số người lo lắng Musk (từng thừa nhận đã ngủ trên ghế thư viện tại Twitter) lại quá tham công tiếc việc và phân thân.
Trong cuộc phỏng vấn tuần trước, CEO của Tesla và SpaceX nói về các kế hoạch trí tuệ nhân tạo (AI) sau khi một bản tin cho biết Twitter đang tích lũy thiết bị máy tính mạnh mẽ cho mục đích này. Tháng trước Musk đã thành lập X.AI, một công ty khởi nghiệp chuyên về AI ở Nevada. Trong khi đó, Twitter chỉ còn là cái bóng của chính nó trước đây.
