Trang sức giả là một cách để nâng tầm bất kỳ bộ trang phục nào mà không tốn kém, biến bộ đồ đơn giản cũng trở nên bắt mắt. Tuy nhiên, món đồ trông xa xỉ nhưng giá cả phải chăng này thường đi kèm với một tác dụng phụ phổ biến, là xuất hiện những vết ố trên da có màu xanh lá, giống như màu của tượng Tượng Nữ Thần Tự Do. Vì sao?
Khoa học đằng sau sắc xanh lá cây: Nguyên nhân gốc rễ của sự đổi màu xanh lá cây này là một quá trình hóa học – oxy hóa. Thuật ngữ này mô tả rộng rãi một phản ứng hóa học trong đó một chất mất electron. Mặc dù quá trình oxy hóa thường liên quan đến một chất phản ứng với oxy – chẳng hạn như sắt bị gỉ – nhưng nó cũng có thể xuất hiện các phản ứng khác.
Tượng Nữ Thần Tự Do là một ví dụ hoàn hảo trên quy mô lớn. Sản phẩm nghệ thuật này được tạo thành từ một lớp đồng mỏng. Trong thế kỷ qua, lớp đồng này trải qua một loạt các phản ứng oxy hóa. Ban đầu, lớp đồng sáng chuyển sang màu nâu đỏ sẫm. Theo thời gian, việc tiếp xúc với không khí, nước và các hợp chất lưu huỳnh trong môi trường dẫn đến sự hình thành các hợp chất đồng khác nhau, được gọi chung là lớp gỉ đồng. Màu xanh lam lục đặc trưng của lớp gỉ đồng chủ yếu được tạo nên do sự hình thành của các khoáng chất như brochantite (một loại sulfate xanh lục) và antlerite (một loại sulfate đồng xanh lục), tạo nên lớp “nhuộm” oxy hóa nổi tiếng của bức tượng.
Ngoài ra còn có một quá trình tương tự, mặc dù nhỏ hơn nhiều, khiến những chiếc nhẫn, vòng tay và vòng cổ rẻ tiền làm đổi màu da. Các kim loại được sử dụng trong hầu hết các loại trang sức giá cả phải chăng – cả một số món đồ đắt tiền – đều dễ xảy ra phản ứng hóa học này.
Thủ phạm phổ biến nhất là đồng, một kim loại nền có khả năng phản ứng cao và rất phổ biến trong trang sức giả. Khi da bạn tiếp xúc với đồng hoặc hợp kim chứa đồng, một số điều sẽ xảy ra. Đồng phản ứng với các chất trên da, mất electron và tạo thành muối – một hợp chất hóa học. Những muối đồng này, thường có màu xanh lục hoặc xanh lam lục, sau đó được hấp thụ lên bề mặt da, để lại vết ố đặc trưng.
Lưu ý, ngay cả đồ trang sức được đóng dấu là bạc nguyên chất hoặc vàng cũng có nguy cơ gây ra vấn đề này. Vàng nguyên chất (24 karat) và bạc nguyên chất tương đối không phản ứng. Tuy nhiên, cả hai đều là kim loại rất mềm.
Để tăng độ bền, thợ kim hoàn tạo ra hợp kim bằng cách trộn cả hai với các kim loại cứng, rẻ hơn. Ví dụ, bạc sterling thường là bạc $92.5 và đồng $7.5 hoặc các kim loại khác. Vàng cũng thường được tạo hợp kim với đồng, niken hoặc kẽm để tăng độ bền và thay đổi màu sắc (ví dụ: vàng hồng có hàm lượng đồng cao). Chính kim loại không phải vàng/không phải bạc trong hợp kim mới gây ra phản ứng.
Phản ứng không chỉ liên quan đến kim loại; nó cần một chất xúc tác. Chất xúc tác này thường là một chất phổ biến có trên da của chúng ta, hoạt động như một chất điện phân, tạo điều kiện cho quá trình trao đổi hóa học. Những chất này chứa:
Mồ hôi: Một hỗn hợp gồm nước, muối và các hợp chất hữu cơ, mồ hôi là yếu tố kích hoạt phổ biến nhất. Muối và độ ẩm trong mồ hôi hòa tan đồng và đẩy nhanh quá trình oxy hóa.
Sữa dưỡng thể và kem dưỡng: Nhiều sản phẩm làm đẹp chứa các hợp chất hóa học có thể phản ứng với hợp kim kim loại.
Xà phòng và nước rửa tay khô: Cặn từ các sản phẩm rửa sẽ lưu lại trên da và hoạt động như một yếu tố ăn mòn.
Độ acid/pH: Độ acid tự nhiên của da (hay độ pH) có thể dao động và ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng.
Theo Suzanne Friedler, thành viên Viện Hàn Lâm Da Liễu Hoa Kỳ (American Academy of Dermatology), việc phản ứng có xảy ra hay không có thể thay đổi hàng ngày, tùy thuộc vào “nhiệt độ và lượng mồ hôi trên da, cũng như mức độ tiếp xúc của da với da.” Nhiệt độ cao và độ ẩm tăng cao tự nhiên dẫn đến đổ mồ hôi nhiều hơn, làm tăng khả năng bị đổi màu.
Lào sao để tránh bị ố vàng
Bạn không cần phải vứt bỏ món trang sức yêu thích của mình để tránh bị ố vàng. Có những cách đơn giản và hiệu quả để tạo ra một lớp màng bảo vệ giữa kim loại và da:
Lớp sơn móng tay trong suốt: Đây là giải pháp DIY phổ biến và hiệu quả nhất. Chỉ cần bôi một lớp sơn móng tay trong suốt lên mặt dưới hoặc mặt trong của món trang sức – phần tiếp xúc trực tiếp với da. Lớp sơn tạo ra một lớp màng vật lý trơ, không thấm nước, ngăn kim loại phản ứng với độ ẩm và dầu trên da. Bạn sẽ cần phải thực hiện lại lớp sơn định kỳ khi nó bị mòn. Mặc dù dễ dàng với nhẫn và bông tai, nhưng điều này lại khó khăn đối với dây chuyền và vòng tay có thiết kế phức tạp hoặc kích thước lớn.
Chọn kim loại không phản ứng: Nếu bạn muốn tránh hoàn toàn vấn đề này, hãy chọn trang sức làm từ kim loại vốn ít phản ứng hơn: Titanium, Bạch kim, Thép không gỉ, Kim loại mạ Rhodium (lớp phủ phổ biến cho vàng trắng).
Bằng cách hiểu rằng vết ố xanh lá cây là một phản ứng hóa học bình thường, vô hại – cùng một quá trình làm thay đổi sắc màu của Tượng Nữ Thần Tự Do – bạn có thể thực hiện các bước đơn giản để bảo đảm trang sức của mình luôn là một phụ kiện tuyệt đẹp và cần thiết vì tất cả những lý do chính đáng.
(theo Mentafloss)
