Khi trí tuệ nhân tạo (AI) tiếp tục phát triển với tốc độ chóng mặt, tác động của nó lên thị trường việc làm đã trở thành chủ đề gây tranh cãi và mối quan ngại sâu sắc.
Là phụ huynh đang có nhu câu tìm hiểu để hướng nghiệp cho con, là những nhà lãnh đạo đang xây dựng chiến lược phát triển lực lượng lao động, các bạn cần biết những ngành nghề nào có nguy cơ bị thay thế bởi AI. Một công việc được coi là có nguy cơ nếu AI có thể thực hiện phần lớn nhiệm vụ hiệu quả hơn, chính xác hơn hoặc tiết kiệm chi phí hơn con người. Thông thường, điều này ngầm hiểu về sự chuyển đổi vai trò hoặc giảm nhu cầu về lao động trong lĩnh vực đó.
Những công việc có nguy cơ bị AI đe dọa cao nhất là gi?
1.Nhập và xử lý dữ liệu
Thuật toán học máy hiện có thể xử lý lượng dữ liệu khổng lồ với tốc độ và độ chính xác vượt xa khả năng của con người. Theo báo cáo của Viện McKinsey Global, 69% nhiệm vụ xử lý dữ liệu có thể được tự động hóa bằng các công nghệ hiện tại. Nhân viên nhập và xử lý dữ liệu là những người dễ bị ảnh hưởng nhất bởi tự động hóa AI.
2.Nhân viên chăm sóc khách hàng
Trong khi tương tác giữa con người vẫn có giá trị trong dịch vụ khách hàng, các chatbot và trợ lý ảo hỗ trợ AI ngày càng xử lý nhiều hơn các yêu cầu thông thường. Một nghiên cứu của Gartner dự đoán năm 2025, 95% tương tác dịch vụ khách hàng sẽ được hỗ trợ bởi AI. Nhiều người cho rằng họ vẫn cảm thấy dễ chịu hơn khi giao lưu với giọng nói của người thật hơn một trợ lý ảo, nhưng khi điều này làm giảm chi phí vận hành đáng kể thì không có lý do gì để các doanh nghiệp không sử dụng AI thay cho con người, nhất là các trợ lý ảo này ngày càng sắc sảo, nhạy bén và thạo việc mà không cần phải có “nhiều năm kinh nghiệm.”
3.Công nhân sản xuất và lắp ráp
Robot và AI từ lâu đã thay đổi ngành sản xuất. Một báo cáo của Oxford Economics dự đoán có tới 20 triệu việc làm sản xuất trên toàn cầu có thể bị thay thế bằng robot vào năm 2030.
4.Vận tải và hậu cần
Với sự phát triển của xe tự hành, việc làm trong lĩnh vực vận tải đang có nguy cơ bị đe dọa đáng kể. Một nghiên cứu của Trung tâm Vận tải Mỹ ước tính các phương tiện không người lái có thể thay thế tới 294.000 công việc lái xe tải đường dài chỉ tính riêng tại Mỹ.
5.Nhân viên bán lẻ
Thương mại điện tử và hệ thống gợi ý dựa trên AI đang định hình lại ngành bán lẻ. Hiệp hội bán lẻ Anh báo cáo có 12% việc làm bán lẻ đã biến mất ở Anh kể từ năm 2008, một phần là do tự động hóa.
6. Nhà phân tích nghiên cứu thị trường
Khả năng xử lý và phân tích khối lượng dữ liệu khổng lồ một cách nhanh chóng của AI đang giúp tự động hóa một số khía cạnh nghiên cứu thị trường. Tuy nhiên, việc phát triển chiến lược vẫn đòi hỏi sự nhạy bén của con người.
7.Biên tập và biên dịch viên
Xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP) đã có tiến bộ đáng kể, giúp cho việc hiệu đính và biên dịch cơ bản ngày càng mượt mà hơn. Tuy nhiên, nội dung phức tạp, đòi hỏi sự tinh tế vẫn cần tới chuyên môn của con người.
8.Bác sĩ X quang và Kỹ thuật viên chẩn đoán
AI đang ngày càng trở nên thành thạo hơn trong việc phân tích hình ảnh y tế. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí The Lancet Digital Health cho thấy các hệ thống AI có thể phát hiện bệnh từ hình ảnh y tế với độ chính xác tương đương với các chuyên gia chăm sóc sức khỏe con người.
9.Nhà phân tích tài chính
Trong khi chiến lược tài chính phức tạp vẫn đòi hỏi sự hiểu biết của con người thì nhiều nhiệm vụ phân tích tài chính thông thường có thể được tự động hóa. Một báo cáo của Hội đồng Ổn định Tài chính cho thấy 28% việc làm trong ngành ngân hàng ở Anh có nguy cơ cao bị tự động hóa.
10.Nhân viên kế toán và thủ quỹ
Phần mềm kế toán tự động được hỗ trợ bởi AI có thể thực hiện nhiều công việc kế toán truyền thống và kế toán cơ bản. Văn phòng Thống kê Quốc gia Anh cho rằng khoảng 25,4% công việc của kế toán viên công chứng và kế toán viên được chứng nhận có nguy cơ cao bị tự động hóa.
Bên cạnh những ngành nghề có rủi ro cao, vẫn tồn tại những công việc ít có khả năng bị AI thay thế trong tương lai gần:
-Nhóm nghề cần sự sáng tạo: Nghệ sĩ, nhà văn, nhạc sĩ và nhà thiết kế dựa vào khả năng sáng tạo và trí tuệ cảm xúc độc đáo của con người.
-Nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe: Mặc dù AI có thể hỗ trợ chẩn đoán, những vai trò đòi hỏi sự đồng cảm và ra quyết định phức tạp, chẳng hạn như bác sĩ và y tá vẫn cần thiết.
-Giáo viên và nhà giáo dục: Yếu tố con người trong giáo dục, đặc biệt là phát triển tư duy phản biện và kỹ năng xã hội, là không thể thay thế.
-Nhân viên xã hội và cố vấn: Những công việc này đòi hỏi trí tuệ cảm xúc cao, sự đồng cảm, hiểu biết về cảm xúc của con người và kỹ năng giao tiếp.
-Thợ lành nghề: Thợ điện, thợ sửa ống nước và thợ mộc thực hiện các công việc phức tạp, khó có thể tự động hóa.
-Người ra chiến lược kinh doanh và lãnh đạo: Việc ra quyết định cấp cao, xây dựng chiến lược và lãnh đạo đòi hỏi khả năng phán đoán và thích ứng của con người.
Thú vị là trong khi AI gây ra rủi ro cho một số công việc nhất định, nó cũng tạo ra những cơ hội mới. Người ta ước tính đến năm 2025, 85 triệu việc làm có thể bị AI thay thế, nhưng 97 triệu việc làm mới có thể xuất hiện, phù hợp hơn với sự phân công lao động mới giữa con người, máy móc và thuật toán.
Đối với các bậc phụ huynh và nhà lãnh đạo doanh nghiệp, điều quan trọng nhất cần ghi nhớ là tầm quan trọng của việc thúc đẩy khả năng thích ứng và học tập liên tục. Các kỹ năng bổ sung cho AI, chẳng hạn như tư duy phản biện, sáng tạo, trí tuệ cảm xúc và giải quyết vấn đề phức tạp, sẽ ngày càng có giá trị.
Đối với cha mẹ, việc hướng dẫn trẻ phát triển các kỹ năng thích ứng và nuôi dưỡng tư duy học tập suốt đời rất quan trọng. Đối với các nhà lãnh đạo doanh nghiệp, đầu tư vào các chương trình đào tạo và nâng cao kỹ năng cho nhân viên có thể giúp điều hướng quá trình chuyển đổi này một cách hiệu quả.
Khi chúng ta tiến về phía trước, cách tiếp cận thành công nhất có thể sẽ là con người làm việc cùng với AI, tận dụng thế mạnh của cả hai. Bằng cách hiểu được những rủi ro và cơ hội mà AI mang lại, chúng ta có thể chuẩn bị tốt hơn cho lực lượng lao động tương lai để đối mặt với những thách thức và cơ hội sắp tới.
