Aspartame – chất làm ngọt có hàm lượng calories thấp phổ biến được sử dụng trong Diet Coke và Extra Gum, có thể liên quan đến ung thư.
Hai ủy ban liên kết với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), là Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) và Ủy ban Chuyên gia Liên hợp của FAO/WHO về Phụ gia Thực phẩm (JECFA) đưa ra thông báo rằng họ đang phân loại aspartame vào nhóm được coi là chất phụ gia thực phẩm “có thể gây ung thư”. Thông tin được đăng trên EatThis, NotThat mới đây.
Thông báo này có nghĩa là aspartame, chất làm ngọt có hàm lượng calories thấp phổ biến được sử dụng trong các sản phẩm như Diet Coke và Extra Gum, có thể liên quan đến ung thư. Tuy nhiên, cần có nhiều nghiên cứu hơn trước khi có thể coi đó là kết luận.
Thực tế là nhiều công ty, tổ chức đã không đồng tình với thông báo của IARC và JECFA.
Hồi Tháng Bảy 2023, FDA cũng có thông báo, nói rằng họ không ủng hộ những tuyên bố được đưa ra và các nghiên cứu được ủy ban WHO trích dẫn, vì có những thiếu sót đáng kể.
FDA cũng tuyên bố rằng họ tin rằng aspartame là chất an toàn theo Lượng tiêu thụ hàng ngày chấp nhận được (ADI) và các tổ chức khác như Bộ Y tế Canada và Cơ quan An toàn Thực phẩm Châu Âu cũng coi aspartame là vô hại khi dùng trong giới hạn khuyến nghị.
Chất làm ngọt nhân tạo có trong nước ngọt dành cho người ăn kiêng, bánh nướng không đường và những gói nhỏ ở quán cà phê, từng là chủ đề tranh luận trong một thời gian khá lâu, khi nghiên cứu về độ an toàn cho thấy nhiều kết quả khác nhau.
Một bài đánh giá được công bố trên Frontiers in Nutrition tóm tắt rằng một số nghiên cứu cho thấy những chất làm ngọt nhân tạo này có thể giúp bạn ăn ít hơn và giảm cân, trong khi các nghiên cứu khác cho ra kết quả ngược lại, và một số nghiên cứu khác tìm thấy mối liên hệ giữa lượng tiêu thụ và tỷ lệ béo phì cao hơn.
Rõ ràng là cần nhiều nghiên cứu hơn để phân tích tác động lâu dài của việc tiêu thụ các thành phần tổng hợp này. Trong khi đó, sức nóng đằng sau cuộc tranh luận này đang ngày càng gia tăng.
Các mặt hàng phổ biến như Diet Coke, kẹo cao su Trident và một số loại trà Snapple đều có chứa aspartame, vì vậy thông báo rằng chất làm ngọt này có thể dẫn đến ung thư có ý nghĩa quan trọng đối với cả người tiêu dùng và các công ty liên quan.
Nhưng cũng như bất kỳ tuyên bố quan trọng nào liên quan đến sức khỏe, thông báo này mang theo khá nhiều nhầm lẫn và ý kiến trái chiều đến từ cả hai phía trong cuộc tranh luận.
Theo Reuters, vai trò của IARC là xem xét các bằng chứng đã công bố hiện có liên quan đến một chất để xác định xem chất đó có độc hại hay không, nhưng điều mà nhóm này không làm là xác định xem bạn cần tiêu thụ bao nhiêu thì mới gây hại. Công việc này được giao cho một chi nhánh riêng của WHO, là JECFA.
Một số người trong ngành tin rằng thông báo này có thể gây ra sự hoang mang không cần thiết cho người tiêu dùng.
Frances Hunt-Wood, Tổng thư ký Hiệp hội chất ngọt quốc tế (ISA), nói với Reuters, “IARC không phải là cơ quan an toàn thực phẩm và đánh giá của họ về aspartame không toàn diện về mặt khoa học và chủ yếu dựa trên nghiên cứu mất uy tín rộng rãi.” Reuters cũng đã phỏng vấn Kate Loatman, Giám đốc điều hành của Hiệp hội Đồ uống Quốc tế, người cho biết thông báo này “có thể khiến người tiêu dùng hiểu lầm rằng họ nên tiêu thụ nhiều đường hơn thay vì chọn các lựa chọn an toàn không đường và ít đường.”
Trong khi chuyên gia dinh dưỡng Melissa Rifkin ở New York nói với Eat This, Not That!: “Mặc dù những phát hiện này có vẻ nghiêm trọng, nhưng đây không phải là thông tin đáng ngạc nhiên. Chúng ta đã biết từ nhiều năm trước, rằng việc tiêu thụ nhiều aspartame có thể làm tăng nguy cơ ung thư. Tuy nhiên, còn cả tỉ những thứ khác, hoặc ngay cả trong không khí chúng ta hít thở và các chất phóng xạ khác mới là nguyên nhân gây ra căn bệnh này.”
Rifkin có cách tiếp cận thực tế hơn, là giảm tiêu thụ các sản phẩm được khuyến cáo là có chất gây ung thư, thay vì tuyệt đối không đụng đến nó. Ưu tiên thực phẩm nguyên chất, chế biến tối thiểu là cách tốt nhất để giảm thiểu lượng hóa chất nhân tạo có khả năng gây ung thư này, nhưng thỉnh thoảng uống vài ly nước ngọt có chứa aspartame, không phải là vấn đề nghiêm trọng. Aspartame có trong một số thực phẩm và đồ uống yêu thích của bạn, đặc biệt là những sản phẩm được dán nhãn “no sugar” (không đường), “no calories”, hoặc “diet” (ăn kiêng). Aspartame cũng được bán dưới dạng gói đường với các sản phẩm như Equal hoặc NutraSweet, ví dụ như: Diet Coke, Coke Zero, Sprite Zero, Crystal Light, Fanta Zero, Sugar-Free Jell-O, Trident, Extra, Mrs. Butterworth’s Sugar-Free Syrup, NutraSweet, Equal, Sugar Twin.
