Trong một báo cáo mới đây, các nhà nghiên cứu phát hiện các quốc gia nơi gia cầm được chích vaccine phòng cúm gia cầm H5N1, cụ thể là Trung Quốc, có tốc độ tiến hóa của virus nhanh hơn so với những quốc gia không chích vaccine cho gia cầm. Theo Newsweek.
Các nhà nghiên cứu mô tả cách họ phân tích những thay đổi trong trình tự hemagglutinin (HA) từ các mẫu virus trên toàn thế giới từ năm 1996 đến năm 2023, để xác định tốc độ tiến hóa của virus ở các khu vực khác nhau trên thế giới.
Họ phát hiện ra rằng việc lây truyền virus từ chim hoang dã sang gia cầm chưa chích vaccine phổ biến hơn so với việc lây truyền sang gia cầm đã chích vaccine, điều này cho thấy việc tiêm vaccine có giúp ngăn chặn sự lây lan của bệnh.
Chích vaccine cho gia cầm có thể làm giảm sự lây lan của bệnh, nhưng có thể gây ra những hậu quả không mong muốn. Đây là lời cảnh báo trong một bài báo mới đăng trên tạp chí Science Advances, trong đó kết luận rằng việc chích vaccine phòng ngừa chủng virus cúm gia cầm độc lực cao H5 (AIV) có thể thúc đẩy quá trình tiến hóa của virus.
Dòng virus lưu hành trong gia cầm Trung Quốc cho thấy bằng chứng về sự tiến hóa phân tử không đồng nghĩa và thích nghi nhiều hơn trong gene HA sau khi triển khai tiêm vaccine hàng loạt cho gia cầm. Dòng gia cầm Trung Quốc có thể đã trải qua quá trình chọn lọc do vaccine thúc đẩy nhiều hơn so với các dòng khác.
Sự tiến hóa của các kháng nguyên virus như HA có thể khiến virus trở nên độc hơn hoặc có khả năng chuyển đổi loài dễ dàng hơn. Người ta lo ngại rằng cúm gia cầm H5N1 có thể đột biến và lây lan từ người sang người.
Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa thấy trường hợp nào như vậy. Các nghiên cứu khoa học vẫn tập trung vào việc vừa dùng vaccine để kiểm soát bệnh, vừa ngăn chặn sự tiến hóa của virus.
Virus H5N1 – một trong những virus H5 gây bệnh cúm gia cầm – hiện đang gây ra đợt bùng phát cúm gia cầm trên khắp Hoa Kỳ, đã gây chết người, ít nhất là một trường hợp, cho đến nay. Cúm gia cầm H5N6 hiện đang lây lan giữa các loài chim ở Trung Quốc.
Theo CDC, 67 trường hợp cúm gia cầm H5N1 đã được ghi nhận ở người kể từ đầu năm 2024, trong đó 38 trường hợp ở California, 10 trường hợp ở Colorado, 11 trường hợp ở Washington và số còn lại rải rác ở Iowa, Louisiana, Michigan, Missouri, Oregon, Texas và Wisconsin.
Tuần trước, Louisiana báo cáo ca tử vong đầu tiên do cúm gia cầm. Đây là người đầu tiên ở Mỹ tử vong do nhiễm H5N1. Bên ngoài Hoa Kỳ, hơn 950 trường hợp cúm gia cầm H5N1 đã được báo cáo với Tổ Chức Y Tế Thế Giới; số người chết lên đến hàng trăm.
H5N1 và H5N6 là những chủng cúm gia cầm có độc lực cao đáng chú ý nhất, gây ra bệnh nghiêm trọng ở gia cầm và tỷ lệ tử vong đáng kể.
