Khi nhắc đến Menehune, người ta nghĩ ngay đến hình ảnh những người tí hon, những nghệ nhân tí hon hăng say làm việc suốt đêm để hoàn thành nhiệm vụ bí mật của mình, trước khi lặng lẽ quay trở lại nơi ẩn dật của khu rừng trước khi trời sáng.
Bộ tộc huyền thoại của người Hawaii được biết đến là những người thợ đá siêu nhiên có mối liên hệ lâu đời với phía tây của đảo Kauai, Hawaii.
Theo truyền thống, người Hawaii tin rằng người Hawaii Menehune là những con người nhỏ bé. Người Menehune có nguồn gốc từ thần thoại Hawaii, thường được miêu tả là những sinh vật nhỏ bé nhưng có khả năng phi thường. Theo truyền thuyết, họ cao khoảng 1 mét, thân hình rắn chắc, khỏe mạnh và cực kỳ nhanh nhẹn. Người Menehune có làn da sẫm màu, đôi mắt to và lông mày rậm, những đặc điểm được cho là mang lại cho họ tầm nhìn đặc biệt vào ban đêm.
Trong văn hóa dân gian Hawaii, người Menehune được ca ngợi do sự khéo léo đáng kinh ngạc. Họ được cho là đã tạo ra những ao cá phức tạp, đền thờ (heiau), đường sá và các công trình bằng đá cổ khác chỉ sau một đêm. Nổi tiếng nhất về những công trình này là ao cá Menehune, hay Alekoko, có thể được tìm thấy trên đảo Kauai.
Người Menehune không chỉ cần cù, chăm chỉ làm việc, mà còn biết chơi đùa, thậm chí được miêu tả là tinh nghịch. Bản chất bí ẩn, kết hợp với khả năng ma thuật, đã khiến họ trở thành nhân vật trung tâm trong nhiều câu chuyện dân gian Hawaii, gợi lên cả sự ngưỡng mộ và sợ hãi. Bản chất kép này tạo thêm một lớp phức tạp về tính cách khiến Menehune trở thành một chủ đề hấp dẫn trong thần thoại Hawaii.
Trên thực tế, có một bộ tộc người ở Kauai và một bộ tộc khác ở khu vực Ka’u của Big Island vào đầu những năm 1800 mà người Hawaii xác định là có nguồn gốc từ một cuộc di cư trước đó. R.S. Kuykendall, giáo sư danh dự về lịch sử tại Đại học Hawaii, cũng kết luận: Menehune là con người.
Chuyện về Menehune thường được những người lớn tuổi truyền khẩu lại cho thế hệ trẻ trong các cuộc hội họp hoặc quây quần quanh đống lửa. Họ lồng ghép các bài học đạo đức và kiến thức văn hóa, cũng như sự tôn trọng đối với môi trường địa phương, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo tồn thiên nhiên, giá trị của sự chăm chỉ, nhu cầu hợp tác trong cộng đồng – những giá trị cốt lõi của văn hóa Hawaii.
Nhà dân tộc học Bruce Cartwright tóm tắt vấn đề như sau: “Việc thiếu bất kỳ bằng chứng nào về văn hóa vật chất ở Quần đảo Hawaii cho thấy một chủng tộc tiền Hawaii, và việc thiếu các truyền thống cổ xưa liên quan đến chủng tộc như vậy ngoài các tài liệu tham khảo về người Menehune, đã trở thành một câu đố.”
Tuy nhiên, vào năm 1951, bản tin của Bảo tàng Bishop, “Menehune của Polynesia,” được mô tả là cuộc khảo sát duy nhất về các lý thuyết Menehune, kết luận rằng người Hawaii không phải là con người thực sự. Bản tin này tuyên bố rằng văn hóa Hawaii bị thay đổi dưới ảnh hưởng của sự tiếp xúc với người Âu châu, và do đó, các công trình bằng đá, có lịch sử đã bị lãng quên, được cho là của Menehune huyền thoại.
Điều này ngụ ý, người Âu châu tham gia vào quá trình tạo ra những người Hawaii đầu tiên, và những huyền thoại được công bố là về công trình xây dựng của người Âu châu. Bản tin mô tả câu chuyện về việc xây dựng kênh thủy lợi Waimea là một sự tái diễn giải sáng tạo của Âu châu từ một loạt giai thoại và niềm tin rời rạc không cấu thành lịch sử. Bản tin Bishop Bulletin cho rằng năm 1885 là năm đầu tiên đề cập đến Menehune, với các tài liệu tham khảo bằng văn bản khác xuất hiện vào khoảng năm 1890 đến 1900.
Bản tin Bishop mô tả những người huyền thoại của Thái Bình Dương, bao gồm cả Menehune, có chung các đặc điểm. Người ta nói rằng họ thấp bé với các đặc điểm ngoại hình mà người Polynesia không nhận dạng được. Những “người bảo vệ khu rừng” này được cho là sống ở vùng đất bên trong, trong các hang động hoặc túp lều thô sơ làm bằng que phủ lá chuối, lá dương xỉ hoặc các loại lá khác, thay vì ngôi nhà lợp mái tranh truyền thống của người Polynesia.
Chiếu ngủ và quần áo của họ được làm từ lá và sợi của cây chuối, cây dương xỉ và cây ti (Cordyline minalis). Họ thu thập rễ cây trong rừng và chuối là thức ăn ưa thích của họ. Bản tin chỉ ra rằng họ xuất hiện trước tổ tiên của dân bản địa hiện tại và “gần như đã biến mất hoàn toàn kể từ khi người Âu châu đến, mặc dù một số ít vẫn còn.” Và cuối cùng, nhiều nhóm linh hồn rừng có điểm tương đồng với những người đại diện cho những cư dân đầu tiên còn sống sót.
Thật khó hiểu tại sao các nhà nghiên cứu Polynesia lại bám vào quan niệm sai lầm rằng đây là những người huyền thoại, khi mà có thể dễ dàng đưa ra ánh sáng nhiều hơn thế nữa, và do đó, đưa những người này vào đúng vị trí của họ trong lịch sử.
(theo Nexusnewsfeed)
