Từ bộ phim hoạt hình dài đầu tiên, Snow White and the Seven Dwarfs (1937), cho đến những tác phẩm hiện đại tạo hình bằng máy tính ngày nay, công ty Walt Disney đóng một vai trò quan trọng trong việc định hình thế giới hoạt họa. Di sản điện ảnh khổng lồ này chứa đựng hơn một thế kỷ kể chuyện và đổi mới hình ảnh, thiết lập nên tiêu chuẩn toàn cầu cho hoạt hình.
Mặc dù hãng phim nổi tiếng với việc tạo ra những “vương quốc thần tiên” hoàn toàn do tưởng tượng, nhưng các bối cảnh quyến rũ của những bộ phim kinh điển này thường bắt nguồn từ kiến trúc, cảnh quan và văn hóa của thế giới thực. Đây không chỉ là những cái nhìn thoáng qua ngẫu nhiên; các họa sĩ của Disney thực hiện những chuyến đi nghiên cứu sâu rộng xuyên suốt các châu lục. Hành trình tỉ mỉ này mang đến chủ nghĩa hiện thực hữu hình, độ tin cậy về mặt cấu trúc và nguồn cảm hứng sâu sắc cho các bối cảnh hư cấu của họ, giúp người xem dễ dàng chìm đắm vào câu chuyện.
Quá trình nghiên cứu này thường thông qua việc chụp hàng ngàn bức ảnh, phác thảo tại chỗ và tiếp thu bầu không khí của từng địa điểm. Những chi tiết này sau đó tìm đường vào phim, từ hình dáng của một mái nhà đến kết cấu của một bức tường đá, tạo nên chiều sâu và sự phong phú khiến các tác phẩm của Disney trở nên bất hủ.
Đức
Châu Âu, đặc biệt ở Đức, nơi khai sinh ra những câu chuyện cổ tích của Anh Em Nhà Grimm, trở thành nguồn cảm hứng sâu sắc cho những tác phẩm ban đầu.
Khu rừng rậm rạp, kỳ bí nơi Snow White chạy trốn khỏi Nữ hoàng độc ác trong bộ phim kinh điển năm 1937, tìm thấy căn nguyên hình ảnh của mình trong vẻ đẹp u ám, bao la của Black Forest. Khu vực miền núi này ở tây nam nước Đức gắn liền với vô số truyền thuyết và câu chuyện dân gian của Anh Em Nhà Grimm. Các nghệ sĩ sử dụng cảm giác rộng lớn, rùng rợn và lớp cây cối dày đặc của khu rừng thực để tạo ra một môi trường vừa tuyệt đẹp vừa đáng sợ, nơi cảm xúc sợ hãi của Snow White biến cây cối thành những quái vật ghê rợn.
Một thị trấn khác ở Bavaria, Đức – Rothenburg ob der Tauber thời trung cổ được bảo tồn tỉ mỉ. Thị trấn này mang vẻ đẹp thẩm mỹ của những ngôi nhà gỗ nửa chừng duyên dáng và những con đường lát đá cuội quanh co vào bối cảnh của Pinocchio (1940). Mặc dù câu chuyện lấy bối cảnh ở Ý, nhưng các họa sĩ hình ảnh hóa ngôi làng của Geppetto dựa trên sự quyến rũ kiến trúc của Rothenburg, với đồng hồ và tháp chuông kiểu Baroque tạo nên cảm giác cổ kính, vượt thời gian. Sự lựa chọn này nhấn mạnh việc Disney tìm kiếm một địa điểm châu Âu lý tưởng, có tính thẩm mỹ cao hơn là tuân thủ nghiêm ngặt vị trí địa lý của câu chuyện.
Có lẽ nguồn cảm hứng mang tính biểu tượng nhất của Đức là lâu đài Neuschwanstein Castle vào thế kỷ 19 ở Bavaria, được Vua Ludwig II cho xây dựng. Cung điện hùng vĩ với những tháp canh đá vôi trắng tinh tế này trực tiếp truyền cảm hứng cho thiết kế của lâu đài trong Sleeping Beauty (1959). Kiến trúc Romanesque Revival của nó, với những chóp nhọn cao vút và sự lãng mạn tổng thể, thể hiện sự hoàn hảo của một lâu đài cổ tích. Sau đó, nó trở thành nguyên mẫu cho lâu đài Sleeping Beauty trong Disneyland ở California, một biểu tượng được công nhận trên toàn cầu của thương hiệu Disney. Hàng năm, hơn một triệu người đến thăm lâu đài thật, chứng thực sức mạnh tồn tại của nó trong trí tưởng tượng công chúng.
Vương Quốc Anh
Tháp đồng hồ Big Ben mang tính biểu tượng và công viên Regent’s Park xuất hiện nổi bật trong các cảnh rượt đuổi đầy năng lượng của One Hundred and One Dalmatians (1961). Những địa danh quen thuộc này cung cấp một mỏ neo hiện thực cho chuyến phiêu lưu thành thị của những con chó đốm.
Big Ben cũng là điểm nhấn trong cảnh mở đầu của Peter Pan (1953), nơi các nhà thám hiểm đáp xuống mặt đồng hồ khổng lồ của nó trước khi bay đến vùng đất diệu kỳ Neverland. Hình ảnh một chiếc tàu cướp biển lướt qua bầu trời London đêm dưới ánh trăng trở thành một trong những cảnh quay đáng nhớ nhất của hãng phim.
Pháp
Nhà thờ Notre Dame, một công trình kiến trúc Gothic được tôn kính, là nơi ở chính và là thánh địa của Quasimodo trong bộ phim chuyển thể năm 1996 từ tác phẩm The Hunchback of Notre Dame của Victor Hugo. Các nghệ sĩ Disney tập trung vào các chi tiết kiến trúc của nhà thờ, từ các bức tượng Gargoyles nổi tiếng đến những cửa sổ hoa hồng tuyệt đẹp, mang đến một bối cảnh đầy ấn tượng và chân thực. Sự tái tạo tỉ mỉ này tôn vinh vẻ đẹp vĩnh cửu của cấu trúc. Nhà thờ, bị hư hại nặng nề trong trận hỏa hoạn năm 2019, mở cửa trở lại vào Tháng Mười Hai năm 2024 sau những nỗ lực trùng tu quy mô lớn, tiếp tục đóng một vai trò quan trọng trong lịch sử và văn hóa Pháp.
Thụy Sĩ
Tọa lạc trên Hồ Geneva, pháo đài từ thế kỷ 12 này là hình mẫu kiến trúc quan trọng cho lâu đài ven biển của hoàng tử Eric trong The Little Mermaid (1989). Vị trí trên đảo và cấu trúc bằng đá đồ sộ của Chillon cung cấp một nền tảng vững chắc cho tòa nhà của Eric. Bối cảnh phim chịu ảnh hưởng sâu sắc từ các công sự thời trung cổ ven biển ở Dubrovnik, Croatia, như những bức tường thành và ngọn hải đăng của nó, kết hợp để tạo ra một lâu đài vừa hùng vĩ vừa cô lập.
Hy Lạp
Để khắc họa chính xác ngôi nhà trên trời của thần Zeus và các vị thần trong Hercules (1997), các họa sĩ hoạt hình của hãng Disney quyết tâm đến Hy Lạp. Mount Olympus, đỉnh núi cao nhất Hy Lạp và một kỳ quan đáng gờm trong thần thoại, tạo nên bản thiết kế cho dinh thự dát vàng, phủ đầy mây mù. Tuy nhiên, sự mô tả của Disney mang tính hoạt hình hóa cao độ và chịu ảnh hưởng của nghệ thuật Hy Lạp cổ điển, kết hợp sự hùng vĩ của Olympus với tính thẩm mỹ của các đền thờ và tượng điêu khắc cổ.
Cuộc tìm kiếm bối cảnh đích thực của Disney vượt xa châu Âu, vươn đến các châu lục khác và nền văn hóa đa dạng, làm phong phú thêm vốn hình ảnh của hãng phim.
Kenya, Đông Phi
Đồng bằng Savanna – cảnh quan rộng lớn, mang tính biểu tượng của Pride Land trong The Lion King (1994) – được lấy cảm hứng sâu sắc từ đồng bằng và các đặc điểm địa lý của Đông Phi, cụ thể là Kenya. Các nghệ sĩ và nhóm nghiên cứu tìm hiểu hệ thực vật, động vật và địa hình độc đáo của các vườn quốc gia như Serengeti và Maasai Mara.
Pride Rock, địa danh hình tam giác, nơi vương quốc động vật tụ họp, là sự tổng hòa của những môi trường hùng vĩ này. Khán giả nhận thấy sự chân thực trong cách các thảo nguyên rộng lớn, các ngọn núi đơn độc và hệ sinh thái được khắc họa, tạo nên một bối cảnh đáng tin cậy cho câu chuyện mang tính sử thi.
Trung Quốc
Đối với Mulan (1998), dựa trên một bản ballad thế kỷ thứ sáu, nhóm của hãng Disney thực hiện một chuyến nghiên cứu sâu rộng qua nhiều thành phố của Trung Quốc. Kinh thành, cung điện nguy nga của Hoàng Đế Trung Hoa trong phim, chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ The Forbidden City ở Bắc Kinh, khu phức hợp cung điện cũ hiện đón hơn 15 triệu du khách mỗi năm. Các chi tiết về kiến trúc cung đình, mái ngói vàng và cấu trúc sân trong được tái hiện với sự chính xác đáng kể.
The Great Wall là một địa điểm có thật nổi bật khác trong phim. Sự xuất hiện của nó cung cấp một cái nhìn quy mô về cuộc xâm lược của quân Hung Nô, nhấn mạnh sự rộng lớn của đế chế mà Mulan bảo vệ.
Ấn Độ
Cung điện của Quốc Vương tại thành phố hư cấu Agrabah trong Aladdin (1993) mang nét tương đồng không thể phủ nhận với đền Taj Mahal hùng vĩ. Chi tiết mái vòm, các tháp nhỏ và kiến trúc Mughal cổ điển được vay mượn. Mặc dù câu chuyện được lấy từ tuyển tập truyện dân gian Ả Rập One Thousand and One Nights và đạo diễn John Musker ban đầu cân nhắc đến Baghdad, nhưng sau Chiến Tranh Vùng Vịnh, ông quyết định chọn địa điểm hư cấu Agrabah (Đảo lộn các chữ cái của “Baghdad”).
Tuy nhiên, Aladdin nhận phải những lời chỉ trích vì cách miêu tả rập khuôn và tiêu cực về con người và văn hóa Trung Đông. Sự mô tả các nhân vật và bối cảnh không phản ánh sự đa dạng và phong phú của khu vực. Disney phản ứng bằng cách thêm cảnh báo nội dung vào bộ phim vào năm 2020 để thừa nhận những ẩn ý đáng lo ngại này.
Peru
Một nhóm 10 người từ Disney, kể cả giám đốc nghệ thuật và họa sĩ hoạt hình, dành 10 ngày đắm mình trong văn hóa và kiến trúc Inca của thành phố đổ nát giữa mây trời này. Nghiên cứu sâu rộng này định hình nên bản sắc hình ảnh và bối cảnh của The Emperor’s New Groove (2000). Thành phố của Hoàng đế Kuzco, với những bậc thang, kiến trúc đá khối và vị trí trên núi cao, trực tiếp phản ánh kỹ thuật xây dựng và địa hình của Machu Picchu, mang đến một bối cảnh Nam Mỹ đích thực và độc đáo.
Hoa Kỳ
Để sáng tạo ra Pocahontas (1995), các họa sĩ hoạt hình của Disney thực hiện các chuyến đi nghiên cứu đến Virginia để ghi lại vẻ đẹp tự nhiên của các khu rừng, sông ngòi và các dòng thác hùng vĩ, đặc biệt ở những khu vực mà người Powhatan sinh sống. Mặc dù các mô tả về nhân vật và sự kiện lịch sử nhận phải sự chỉ trích, nhưng bối cảnh thiên nhiên trong phim, với những màu sắc đậm và cảnh quan đầy lãng mạn, phản ánh sự tôn vinh vẻ đẹp của bờ biển phía đông nước Mỹ.
Bằng cách tìm kiếm những địa điểm ngoài đời thực này, các họa sĩ hoạt hình của Disney truyền vào thế giới hư cấu của họ chất lượng hữu hình và sự hùng vĩ về kiến trúc, một sự phong phú mà người xem nhận ra. Chiến lược này giúp các câu chuyện của họ neo giữ được trong một thực tế có thể tin được, tạo được tiếng vang với khán giả trên toàn cầu. Hãng phim củng cố di sản của mình thông qua sự kết hợp mạnh mẽ giữa tưởng tượng và hiện thực, biến các tòa nhà, rừng và nền văn hóa có thật thành những vương quốc thần tiên vĩnh cửu trên màn ảnh.
Sự tỉ mỉ trong nghiên cứu địa điểm của Disney thiết lập một tiền lệ cho các hãng phim hoạt hình khác và khẳng định ngay cả những giấc mơ phi thường nhất cũng cần một nền tảng trong thế giới vật chất để tạo ra sự cộng hưởng sâu sắc nhất. Quá trình này tiếp tục với các bộ phim hiện đại, bảo đảm mỗi bối cảnh hoạt hình là một kiệt tác sống động, được lấy ý tưởng từ những viên gạch, ngọn cây và dãy núi có thật.
(theo Mentafloss)
