Thứ Tư 31 Tháng Giêng 2024, một phiên điều trần trong Quốc hội Hoa Kỳ sẽ nêu vấn đề văn hóa khiêu dâm bùng nổ trên mạng, khi CEO của các công ty công nghệ Meta, X, TikTok, Snap và Discord đối mặt Ủy ban Tư pháp Thượng viện về những nỗ lực của họ nhằm loại bỏ “tài liệu lạm dụng tình dục trẻ em” (combat child sexual abuse material – CSAM).
Theo dữ liệu mới nhất từ tổ chức phi lợi nhuận được Chính phủ Hoa Kỳ giao nhiệm vụ – National Center for Missing and Exploited Children (NCMEC), bất chấp nhiều thập niên nỗ lực xóa hình ảnh và video khiêu dâm trẻ em trên mạng, loại “văn hóa phẩm” độc này vẫn được phổ biến rộng rãi hơn bao giờ hết. John Shehan, người đứng đầu NCMEC, cho biết, các báo cáo về CSAM trên các nền tảng trực tuyến đã tăng từ 32 triệu vào năm 2022 lên mức cao kỷ lục hơn 36 triệu vào năm 2023.
Bản chất phổ biến của internet, các câu hỏi pháp lý xung quanh quyền tự do ngôn luận và trách nhiệm pháp lý của công ty công nghệ, cũng như thực tế là 90% nội dung CSAM được tải lên bởi những người bên ngoài Hoa Kỳ, cho thấy vấn đề là cực kỳ phức tạp. Đó là lý do các thượng nghị sĩ muốn triệu tập phiên điều trần, khi họ tìm cách tìm kiếm sự hỗ trợ nhằm có thể xây dựng một dự luật giúp mở rộng các biện pháp bảo vệ trẻ em trên thế giới trực tuyến, trong đó có việc cho phép nạn nhân lạm dụng tình dục trẻ em khởi kiện các nền tảng tạo điều kiện cho việc khai thác. Các biện pháp khác tập trung vào việc cung cấp cho công tố viên nhiều công cụ hơn để truy lùng những kẻ phát tán CSAM.
Tuy nhiên, những đề xuất tương tự vấp phải sự phản đối từ các nhà vận động hành lang công nghệ và một số nhóm “quyền kỹ thuật số”, những người cho rằng luật sẽ làm suy yếu các biện pháp bảo vệ quyền riêng tư và buộc các nền tảng vô tình gỡ bỏ những thông tin hợp pháp.
Ngăn chặn việc bóc lột và lạm dụng tình dục trẻ em là một trong những vấn đề hiếm hoi có khả năng đoàn kết hai đảng Cộng hòa và Dân chủ. Nhiều năm qua, công nghệ đã vượt xa những nỗ lực quản lý. Từ những bức ảnh khỏa thân của thanh thiếu niên được lan truyền mà không có sự đồng ý của họ cho đến hằng hà sa số video đồ họa liên quan trẻ em bị tấn công tình dục, sự bùng nổ văn hóa khiêu dâm đã được thúc đẩy bởi sự sẵn có ngày càng rộng rãi trên toàn cầu của công cụ tiện dụng: điện thoại thông minh; cùng các diễn đàn trực tuyến không được kiểm duyệt.
Carrie Goldberg, một luật sư chuyên về tội phạm tình dục, cho biết: CSAM đã thay đổi theo hướng tệ hại hơn nhiều trong những năm qua. Từng được sản xuất và trao đổi trên các đường dây trực tuyến bí mật, bây giờ hầu hết trẻ em đều có sẵn công cụ trong tay – tức điện thoại cá nhân – để tự sản xuất và phát tán. Càng ngày càng có nhiều kẻ săn mồi trực tuyến lợi dụng điều đó bằng cách dụ dỗ tán tỉnh trên mạng xã hội để lôi kéo thanh thiếu niên gửi ảnh hoặc video của chính họ; sau đó, chúng sử dụng những thứ đó làm đòn bẩy để vòi tiền hoặc đòi thêm nhiều video phản cảm…
Cái giá phải trả có thể rất nghiêm trọng. Một số nạn nhân bị bắt cóc, bị ép làm nô lệ tình dục. Có nạn nhân đã phải tự sát. Nhiều người khác bị tổn thương về mặt cảm xúc hoặc sống trong nỗi sợ hãi khi hình ảnh hoặc video của họ bị bạn bè, cha mẹ và “cả thế giới biết đến”. Theo NCMEC, năm 2023, các âm mưu tống tiền, thường nhắm vào các em trai vị thành niên, có liên quan đến ít nhất hàng chục vụ tự tử.
NCMEC cho biết các báo cáo về dụ dỗ trực tuyến, trong đó có tống tiền, đã tăng vọt từ 80,000 vào năm 2022 lên 186,000 vụ vào năm 2023. Số lượng ngày càng tăng, với những kẻ săn mồi có nguồn gốc ở các quốc gia Tây Phi, trong đó có Côte d’Ivoire và Nigeria, những nơi từ lâu đã trở thành điểm nóng của các vụ lừa đảo trực tuyến. Dù hơn 90% nội dung CSAM được báo cáo cho NCMEC được tải lên từ các quốc gia bên ngoài nước Mỹ, nhưng phần lớn nội dung được tìm thấy trên các nền tảng trực tuyến có trụ sở tại Mỹ, trong đó có Facebook và Instagram của Meta, Google, Snapchat, Discord và TikTok.
Thời gian gần đây, những công ty này phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng trong việc giải quyết vấn đề, bằng cách chủ động giám sát CSAM hay thay đổi thiết kế sản phẩm. Tháng Mười Một 2023, một nền tảng có trụ sở tại Hoa Kỳ có tên Omegle, vốn nổi tiếng là trung tâm dành cho những kẻ ấu dâm, đã đóng cửa sau loạt vụ kiện.
Phiên điều trần tại Thượng viện vào Thứ Tư 31 Tháng Giêng 2024 sẽ kiểm tra xem liệu các nhà lập pháp có thể biến thỏa thuận lưỡng đảng thành hiện thực hay không. Mary Anne Franks, giáo sư Trường Luật Đại học George Washington (George Washington University Law School) và là chủ tịch Sáng kiến Dân quyền Mạng (Cyber Civil Rights Initiative), cho biết, “Không có ai thực sự ủng hộ quyền Tu chính án thứ nhất đối với những kẻ săn mồi tình dục. Khó khăn nằm ở việc xây dựng luật buộc các công ty công nghệ phải chủ động giám sát nền tảng của họ hơn, mà không làm ảnh hưởng đến phạm vi biểu đạt trực tuyến một cách hợp pháp”.
Những năm 1990, khi người Mỹ bắt đầu sử dụng internet bằng modem quay số, Quốc hội đã hình sự hóa việc truyền tải nội dung khiêu dâm trực tuyến bằng Đạo luật Khuôn phép trong Giao tiếp (Communications Decency Act). Tuy nhiên, Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ đã bãi bỏ phần lớn luật này một năm sau đó, với phán quyết rằng lệnh cấm quá rộng của luật sẽ làm mất đi quyền tự do ngôn luận vốn được luật pháp bảo vệ. Thật tréo nghoe, di sản lâu dài nhất của đạo luật nói trên lại là Mục 230 (Section 230), vốn cung cấp cho các trang web và nền tảng trực tuyến sự bảo vệ rộng rãi khỏi trách nhiệm dân sự đối với nội dung mà người dùng của họ đăng.
Một đạo luật năm 2008 đã giao cho Bộ Tư pháp trách nhiệm xử lý nội dung xâm hại tình dục trẻ em; đồng thời yêu cầu các nền tảng internet báo cáo mọi trường hợp đã biết cho NCMEC. Nhưng một báo cáo năm 2022 của GAO (Government Accountability Office) cho thấy nhiều yêu cầu của luật đã không được đáp ứng một cách nhất quán. Và mặc dù luật yêu cầu các nền tảng internet có trụ sở tại Hoa Kỳ phải báo cáo nội dung xâm hại tình dục trẻ em khi họ tìm thấy nhưng luật lại không yêu cầu họ phải tìm kiếm nội dung đó ngay từ đầu. Kết quả là những công ty nỗ lực giám sát CSAM nhiều nhất lại là những nơi có nhiều báo cáo nhất (về CSAM) trên nền tảng của họ, so với các nền tảng khác.
Meta đã báo cáo số tập tin CSAM trên các nền tảng của họ vào năm 2022, năm gần đây nhất có dữ liệu cụ thể của Meta, với hơn 21 triệu báo cáo chỉ riêng trên Facebook. Google báo cáo 2.2 triệu; Snapchat 550,000; TikTok 290,000; và Discord 170,000. Twitter (hiện đổi tên thành X) chỉ báo cáo có không đến 100,000 tập tin. Apple, công ty có hơn hai tỷ thiết bị đang được sử dụng trên toàn thế giới, chỉ báo cáo 234 sự cố CSAM!
Cần nhắc lại, năm 2022, Apple đã ngưng quét CSAM trong tài khoản iCloud Photos của người dùng, sau phản ứng dữ dội từ những người ủng hộ quyền riêng tư. Khi được cật vấn, Apple đề cập đến một tuyên bố vào Tháng Tám 2023, rằng nội dung xâm hại tình dục trẻ em là “ghê tởm” nhưng việc quét iCloud sẽ “gây ra những hậu quả nghiêm trọng không lường trước được cho người dùng của chúng tôi”.
Tại Quốc hội, ý tưởng tăng cường bảo vệ an toàn cho trẻ em trên trực tuyến đang được xây dựng nhưng vẫn chưa được chuyển thành các luật mới. Dù Ủy ban Tư pháp Thượng viện đã đưa ra một số đề xuất với sự ủng hộ nhất trí, nhưng kể từ đó, chúng vẫn tồn tại trong Thượng viện mà không có thời gian biểu rõ ràng để những người đề xuất đưa chúng ra sàn biểu quyết.
Thượng nghị sĩ Dick Durbin (Dân chủ, Illinois), người chủ trì hội đồng tổ chức phiên điều trần, cho biết trong một cuộc phỏng vấn rằng Lãnh đạo Đa số Thượng viện Charles E. Schumer (Dân chủ, New York) vẫn chưa cam kết đưa các dự luật ra sàn. Tuy nhiên, ngay cả khi Schumer muốn đưa vấn đề ra sàn Thượng viện để tranh luận thì vụ việc vẫn cần đạt được lực đẩy ủng hộ đáng kể trong Hạ viện, nơi người ta vẫn còn loay hoay chưa tìm ra cách giải quyết vấn đề.
