Tròn 37 năm sự kiện Việt Nam mất Gạc Ma tại quần đảo Trường Sa, nhà cầm quyền Trung Cộng vẫn không ngừng bành trướng trên Biển Đông.
Cho đến hiện tại, giới quan sát chính sự và người dân Việt Nam vẫn đặt câu hỏi hoài nghi; Có hay không việc tướng quân đội-cố Chủ Tịch Nước Lê Đức Anh ra lệnh “không nổ súng” dẫn đến việc 64 chiến sĩ quân đội CSVN phải chết tức tưởi tại sự kiện này?
Vào những năm 1980, nhận thấy Trung Cộng có những động thái nhằm chiếm đóng trái phép một số thực thể tại quần đảo Trường Sa ở Biển Đông, CSVN buộc phải có những động thái nhằm khẳng định chủ quyền. Ngày 14 Tháng Ba 1988, CSVN cử các tàu HQ -605, HQ-604 và HQ-505 đưa khoảng 100 bộ đội lẫn công binh ra quần đảo Trường Sa để thực hiện việc xây dựng những công trình quân sự phòng thủ tại các bãi đá Gạc Ma, Co Lin và Len Đao.
Hải Quân Trung Cộng liền cho tàu chiến áp sát, nổ súng bắn chìm tàu HQ-605 gần bãi đá Len Đao và tàu HQ-604 tại bãi đá Gạc Ma, còn tàu HQ-505 bị cháy nhưng vẫn kịp lao lên bãi đá Co Lin để trấn giữ.
Kết quả sau hơn 30 phút đụng độ, CSVN giữ được bãi đá Co Lin và Len Đao nhưng có 64 chiến sĩ bộ đội lẫn công binh hy sinh, nhiều người khác bị thương và bị Trung Cộng bắt làm tù binh.
Phía Trung Cộng chiếm được bãi đá Gạc Ma, từ đó cho đến nay họ không ngừng xây dựng và mở rộng các công trình quân sự để biến nơi đây thành tiền đồn quân sự, mở rộng kiểm soát tiến tới thực hiện chiến lược quân sự hóa Biển Đông. Cụ thể:
-Trung Cộng cho xây dựng doanh trại quân đội, đặt trạm quan sát, lắp hệ thống thông tin liên lạc và gia cố công trình để neo đậu tàu chiến…
-Vào năm 2009, Trung Cộng gửi công hàm lên Liên Hiệp Quốc tuyên bố “đường lưỡi bò chín đoạn”, bao quát hơn 80% Biển Đông.
-Năm 2012, Trung Cộng đẩy mạnh việc cải tạo các bãi đá xung quanh Gạc Ma thành căn cứ quân sự hiện đại, đẩy mạnh việc kiểm soát và ngăn chặn các tàu hàng hóa của các nước trong khu vực đi ngang qua. Trong năm, Trung Cộng chiếm đóng bãi cạn Scarborough của Philippines.
-Từ năm 2013 đến nay, đi cùng với chiến lược hiện đại hóa các tiền đồn quân sự, Trung Cộng thực hiện thêm chiến lược phong tỏa tuyến hàng hải tại Biển Đông, kiểm soát thương mại quốc tế.
+ Những thực thể chiếm được ở quần đảo Trường Sa, Trung Cộng cho bồi đắp thành những đảo nhân tạo khổng lồ.
+ Xây dựng đường băng cho máy bay quân sự đáp xuống bãi đá Chữ Thập, lập thêm hệ thống rada, trạm quan sát và kho chứa vũ khí.
+Triển khai giàn tên lửa đất đối không HQ-9, hệ thống chống hạm YJ-12B…
+Nhiều lần ngăn chặn các tàu hàng hóa của các nước trong khu vực, gây cản trở các tàu của Hoa Kỳ, Úc, Nhật Bản…thực hiện tự do hàng hải.
+Thông qua luật Hải cảnh, Trung Cộng cho phép lực lượng Hải quân nước này nổ súng vào các tàu nước ngoài theo cái gọi là bảo vệ chủ quyền.
Trung Cộng và các nước ASEAN trong đó có Việt Nam ký tuyên bố về ứng xử các bên tại Biển Đông (gọi tắt là DOC) vào năm 2002. Tuy nhiên, do chưa tiến tới ký vào bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (gọi tắt là COC) nên Trung Cộng vẫn luôn tạo cớ gây hấn, gây xung đột căng thẳng, đe dọa an ninh và sự ổn định khu vực.
Mặc dù sự kiện Gạc Ma đã trôi qua được 37 năm (14 tháng Ba 1988- 14 tháng Ba 2025) nhưng vẫn tồn tại nỗi đau khôn nguôi trong lòng người dân Việt Nam, một phần lãnh thổ -lãnh hải bị Trung Cộng chiếm lấy mà chưa đòi lại được.
Mất Gạc Ma, trước đó nữa là mất quần đảo Hoàng Sa năm 1974, đây là một trong những nguyên nhân chính khiến Việt Nam nhiều lần bị Trung Cộng xâm phạm chủ quyền lãnh hải, sự kiện giàn khoan HD 981 vào năm 2014 và sự kiện nhóm tàu khảo sát Hải Dương Địa Chất 8 vào năm 2019 của Trung Cộng tiến sâu vào vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam là một minh chứng. Ngoài ra, quá trình đánh bắt trên Biển Đông của ngư dân Việt Nam nhiều lần bị lực lượng Hải quân Trung Cộng bắn chết, bắt bớ, đánh đập, tịch thu và làm hỏng tài sản.
-Tháng Bảy 2007, tàu cá mang số hiệu QNg 50362 TS của Việt Nam, đang đánh bắt tại quần đảo Hoàng Sa bị tàu tuần tra Trung Cộng tấn công và nổ súng khiến một ngư dân tử vong, nhiều ngư dân khác bị thương.
-Tháng Chín 2024, tàu cá mang số hiệu QNg 95739 TS của Việt Nam đánh bắt tại bãi đá Chim Én cũng thuộc quần Hoàng Sa bị tàu chấp pháp của hải quân Trung Cộng tấn công. Kết quả là thuyền trưởng bị đánh bất tỉnh, ngư dân Hùng Tiến Công bị đánh gãy tay chân, tài sản trên tàu QNg 95739 TS bị phía Trung Cộng tịch thu toàn bộ.
Trở lại sự kiện Gạc Ma ngày 14 tháng Ba 1988, có tên gọi khác là hải chiến Trường Sa nhưng tôi bảo lưu quan điểm gọi là sự kiện Gạc Ma. Bởi theo tôi, diễn biến cuộc đụng độ tại Gạc Ma cho thấy, quân đội CSVN để mặc cho quân đội Trung Cộng bắn giết, hoàn toàn không có sự chống trả nào theo đúng nghĩa của trận chiến, quân đội Trung Cộng mất khoảng hơn 30 phút là hoàn thành việc chiếm bãi đá Gạc Ma rất dễ dàng.
Vào tháng Sáu 2014, tại hội thảo Minh Triết Biển Đông, khi được hỏi “Vào năm 1988, tại sao Trung Cộng chỉ tập trung đánh chiếm Gạc Ma?” tướng quân đội CSVN Lê Mã Lương trả lời bằng cách thuật lại lời đô đốc Giáp Văn Cương-người đứng đầu hải quân CSVN năm 1988 rằng: Trung Cộng chỉ có thể lấy được Gạc Ma. Thời điểm đấy, có vị lãnh đạo cấp cao ra lệnh cho bộ đội CSVN không nổ súng, nếu như Trung Cộng đánh chiếm đảo Gạc Ma hay bất kỳ một đảo nào ở Trường Sa.
Câu trả lời của Tướng Lương là một tiết lộ động trời, gây rúng động dư luận. Dễ dàng truy cập thông tin để biết, “đồng chí” lãnh đạo cấp cao của quân đội CSVN ngày ấy chính là đại tướng quân đội-cố Chủ Tịch Nước Lê Đức Anh. Năm 1988, ông Anh giữ chức bộ trưởng Bộ Quốc phòng.
Tiết lộ của tướng Lương là lời tố cáo đanh thép, chính Lê Đức Anh là thủ phạm gây ra cái chết tức tưởi của 64 chiến sĩ quân đội CSVN, dâng Gạc Ma cho Trung Cộng.
Một số nhân chứng còn sống sót sau sự kiện Gạc Ma cũng chia sẻ, thời điểm đó họ không nhận được lệnh nổ súng, chỉ nhận nhiệm vụ giữ cờ dẫn đến việc bộ đội CSVN rơi vào thế bị động, chấp nhận thương vong và để mất Gạc Ma.
Lê Đức Anh cũng chính là người có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc kết nối với Trung Cộng tạo ra hội nghị Thành Đô 1990. Giới thạo tin chính sự Việt Nam chia sẻ, tại hội nghị này nhà cầm CSVN vì muốn bình thường hóa quan hệ nên đã chấp nhận nhiều nhượng bộ với Trung Cộng.
Nhà cầm quyền CSVN không ít lần dùng truyền thông báo đài để bác bỏ những cáo buộc liên quan “lệnh không nổ súng” của Lê Đức Anh. Thậm chí họ còn thêm “chữ” để làm khác nghĩa câu lệnh tội ác như ‘lệnh không nổ súng trước.”
Các chuyên gia quân sự và giới trí thức thân CSVN đưa ra lập luận: Sự kiện Gạc Ma, Việt Nam không nổ súng là nhằm tránh một cuộc chiến toàn diện không có lợi trước Trung Cộng, không nổ súng vì không đủ khí tài và lực lượng ở Gạc Ma khi ấy chỉ là bộ đội- công binh xây dựng chứ không phải là lực lượng chiến đấu. Bối cảnh Việt Nam khi ấy cũng rất nhiều khó khăn: Vừa trải qua cuộc chiến tranh kéo dài với Pháp, với Mĩ, với Pon Pot, chiến cuộc biên giới Việt- Trung 1979 và bị cô lập về ngoại giao…
Giới phản biện Việt Nam đưa ra luận điểm phản bác: Ở thời phong kiến, các triều đại Việt Nam từ thế kỷ X- XIX có mấy khi mạnh hơn Trung Quốc, nhưng vẫn mạnh mẽ vùng lên đánh trả, không chấp nhận để mất lãnh thổ và giành nhiều thắng lợi hễ khi Trung Quốc xâm lược.
Hoặc là vào năm 1974, VNCH bị đồng minh Hoa Kỳ bỏ rơi, gặp rất nhiều khó khăn khi phải đơn độc đương đầu với sức mạnh áp đảo của cộng sản. Trung Cộng xâm chiếm quần đảo Hoàng Sa, quân đội VNCH với tinh thần mất đất là mất nước đã nổ súng chiến đấu quyết liệt. Kết quả, dù không bảo vệ được quần đảo Hoàng Sa nhưng quân đội VNCH vẫn gây cho Trung Cộng thiệt hại nặng nề, qua đó làm nức lòng tinh thần chống giặc ngoại xâm để hậu thế noi theo.
Còn đằng này ở sự kiện Gạc Ma, quân đội CSVN để mặc cho quân đội Trung Cộng thảm sát mà không chút phản kháng, như thể chấp nhận “hiến dâng” phần lãnh hải cho giặc. Nếu khi ấy, quân đội CSVN chiến đấu đến cùng thì có thể Trung Cộng không dám tiến xa hơn tại quần đảo Trường Sa hoặc cũng không tạo tiền lệ xấu về sau. Bằng chứng là chiếm xong Gạc Ma, Trung Cộng vẫn không ngừng bành trướng Biển Đông, vẽ đường “lưỡi bò” để chiếm trọn Biển Đông chứ có chịu chung sống hòa bình với Việt Nam và các nước trong khu vực đâu.
