Từng kiếm sống qua ngày bằng việc bán bánh burritos từ cửa sổ căn hộ của mình, nay Zach Reitano, 31 tuổi, đang điều hành một công ty khởi nghiệp trị giá $7 tỷ. Thành công của anh có sự đóng góp của bệnh… rối loạn cương dương!
Ý tưởng khởi nghiệp đến từ chính căn bệnh của mình
Không kiếm được việc làm toàn thời gian sau khi tốt nghiệp, thất bại với công ty khởi nghiệp đầu tiên, Zach Reitano phải tạm kiếm sống bằng nghề bán đồ ăn Mexico tại căn hộ ở tầng trệt của mình, từ bỏ ước mơ khởi nghiệp để dành thời gian chăm sóc cô em gái lâm bệnh nặng.
Reitaro cũng là người duy nhất trong nhóm hàng chục sinh viên tốt nghiệp đại học thực tập tại công ty Booz & Co cách nay một thập niên không kiếm được việc làm toàn thời gian. Nhưng chính trải nghiệm với các thất bại liên tiếp đã giúp anh tạo ra một công ty chăm sóc sức khỏe, lấy ý tưởng từ chính căn bệnh khó nói của mình. Hiện công ty Ro (trước đây là Roman, một phòng khám kỹ thuật số kết hợp văn phòng bác sĩ, hiệu thuốc và phòng thí nghiệm để điều trị từ xa sức khỏe tình dục, giảm cân, khả năng sinh sản và các vấn đề sức khỏe khác) có giá trị $7 tỷ!
Sức khỏe kém là điều đáng nhớ nhất trong tuổi thơ của Reitano. Cha anh, một bác sĩ, bị đột quỵ và bị bốn cơn đau tim từ khi Reitano còn nhỏ. Mẹ anh cũng bị đột quỵ hai lần. Công ty khởi nghiệp đầu tiên của Reitaro có đúng hai “khách hàng”: Cha mẹ anh. Anh đã phát minh ra những đầu gậy rộng hơn để giúp họ có được lực kéo tốt hơn trong quá trình hồi phục. Cha mẹ anh đòi hỏi con cái rất nhiều nhưng lại không hề trách móc con khi anh thất bại.
Wall Street Journal cho biết, năm 2012, Reitano thực tập tại công ty Booz & Co. Công việc của anh là giúp chuyển các Trang Vàng số điện thoại bàn thành kỹ thuật số. Anh thích tư duy sáng tạo còn ông chủ không cần óc sáng tạo của anh. Năm 2013, Reitano thành lập công ty khởi nghiệp Shout. Năm 2014, công ty nhận được tài trợ của quỹ Y Combinator. Quỹ này thường “tiếp máu tài chính” cho các công ty khởi nghiệp như Airbnb, Coinbase, DoorDash, Dropbox, Reddit, Twitch và Instacart.
Có tiền, Reitano bay đến California để biến ước mơ thành hiện thực. Shout thu hút được nhiều sự quan tâm và $2 triệu tiền tài trợ. Nhưng năm 2015, cuộc sống của Reitano gặp một trở ngại. Em gái anh được chẩn đoán mắc bệnh u não. Khi Shout không phát triển nhanh như anh hoặc các nhà đầu tư dự đoán, Reitano quyết định trả lại tiền tài trợ, đóng cửa công ty để giành thời gian chăm sóc em mình.
Thay đổi cách ứng xử với các ý kiến bất đồng
Một nhà đầu tư rất tức giận nói anh bị điên! Một nhà đầu tư khác, người sáng lập Reddit, Alexis Ohanian, lại xem đây là cách anh thể hiện tính cách. Ohanian nhớ lại: “Là một CEO, tôi cảm thấy khó chịu và khó khăn thế nào khi được khuyên ‘hãy đặt công việc lên trên hết’ trong khi công việc thực sự không phải là tất cả”. Ohanian chính là một trong những nhà đầu tư sớm nhất vào Ro sau này, “một trong những khoản đầu tư gây tranh cãi nhất trong công ty của tôi”.
Đa số bỏ phiếu chống đầu tư vì thấy mô hình kinh doanh của Ro quá dễ bị sao chép nên không thể xây dựng thành một thương hiệu lớn. “Nhưng là người sáng lập Reddit, tôi đã sử dụng lá phiếu phủ quyết của mình để chiến thắng tất cả mọi người” – Ohanian nói.
Sau khi Reitano đóng cửa Shout, Reitaro thiếu tiền đến mức bắt đầu bán bánh burritos qua cửa sổ tầng trệt ở khu Chelsea của thành phố New York. Greg Rosen, bạn anh làm việc tại BoxGroup (cũng từng đầu tư vào Shout) đã tặng Reitano một chiếc ghế dài. Cuối cùng họ có được một chỗ ở rộng rãi hơn cùng nhau và không lâu sau, bạn gái của họ cũng chuyển đến. Reitano nghĩ đến công việc bác sĩ của cha mình và thuyết phục Rosen nên hỗ trợ anh khởi nghiệp trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe trực tiếp cho những người cần.
Anh dẫn chứng nhiều công ty đã phát triển nhanh chóng nhờ đầu tư vào lĩnh vực chống rụng tóc. Khi nghe Reitano nói, một mục tiêu kinh doanh của anh là thuốc điều trị chứng rối loạn cương dương, Rosen thuyết phục bạn từ bỏ ý định khởi nghiệp này. “Sẽ không có ai sẽ tài trợ cho nó” – anh khẳng định. Reitano cho bạn xem các nghiên cứu nói rối loạn cương dương là nguyên nhân chính của một số vấn đề sức khỏe khác và nói về sự kỳ thị mà đàn ông thường gặp khi thú nhận với bác sĩ trải nghiệm rối loạn của bản thân.
Rosen bị thuyết phục, và BoxGroup (quỹ đầu tư vào các công ty trong giai đoạn đầu thành lập mà Rosen làm chủ tịch) quyết định bỏ $400,000 vào Ro. Reitano mua chỗ cho những quảng cáo về cách điều trị rối loạn cương dương của Ro trên các ga tàu điện ngầm ở New York. Bạn gái của anh (người vợ hiện nay) đồng ý xuất hiện trong một quảng cáo rối loạn cương dương. Thành công bất ngờ.
Rosen nhớ lại: “Doanh số bán hàng đã tăng từ $0 lên $1 triệu trong chỉ một tháng. Nhờ Ro mà chứng rối loạn cương dương đó không còn bị xem là điều đáng tránh né nữa”. Ro, có trụ sở tại thành phố New York đã mở rộng ra ngoài lĩnh vực thuốc điều trị rối loạn cương dương và phát triển thêm các hoạt động kinh doanh mới nhắm vào các vấn đề sức khỏe khác. Khi Ro mở rộng hoạt động và số nhân viên tăng nhanh, không phải nhân viên nào cũng đồng ý với phong cách quản lý cứng rắn của Reitano.
Trong một bài báo trên TechCrunch năm 2021, các nhân viên cũ và đang làm việc của Ro đã chỉ trích thẳng ông chủ về các suy nghĩ “ám ảnh và hơi điên” của anh. Người cha cũng tranh luận với con trai nhưng sau đó về cùng phe với anh. Ông khuyên Reitaro: “Làm đúng quan trọng hơn là đúng”. Nghe nhiều lời phê bình có lúc cũng “thấm”, năm 2018, Reitano thuê một huấn luyện viên phỏng vấn các nhân viên để họ đưa ra những lời khuyên.
Bài học lớn nhất rút ra: Cần phải nghiêm túc xem xét các phản biện thay vì chống lại nó. “Những gì tôi nhận thức được qua huấn luyện viên đã giúp tôi thay đổi hoàn toàn cách phản ứng trước những chỉ trích của đồng nghiệp. Tôi đã học được cách thoát khỏi nỗi sợ các ý kiến khác – anh nhớ lại – Phản biện hay phê bình có thể làm bạn nhức nhối nhưng là nhức nhối cần thiết nếu đó là những góp ý tốt”. Năm 2022, Reitaro đưa ra những nguyên tắc mới về văn hoá công ty, trong đó nhấn mạnh: “Mục đích cuối cùng của tranh luận là để tìm ra sự thật”.
