Trừ những người đã buông tay không còn tha thiết mấy với chuyện trần gian, đồng tiền liền khúc ruột, tiền bạc luôn là đề tài thu hút bá tánh.
Thị trường tài chánh đang sôi nổi với những hoạt động mua bán cổ phần, vay mượn và nhất là việc gia giảm lãi xuất. Người ta dường như theo dõi mỗi nhúc nhích từ ông thống đốc ngân khố Hoa Kỳ.
Thị trường tài chánh trồi sụt theo thị hiếu của người đầu tư nên các công ty thống kê cung cấp chi tiết, phân tích chứng khoán như Dow Jones, NASDAQ… ghi chép giá cả cổ phần lên xuống của các công ty làm ăn lớn.
Từ số liệu ấy, người đầu tư có thể xem xét tình trạng tài chánh của công ty trong tầm ngắm. Hiện nay, các công ty làm ăn và buôn bán cổ phần [công khai, publically traded] phải công bố tình trạng tài chánh, “Earnings Report”, mỗi quý (3 tháng); các con số cho thấy họ đang làm ăn ra sao, lỗ hay lời… để người đầu tư dễ bề tính toán, mua hay bán cổ phần đang nắm giữ. Công ty ăn nên làm ra thì cổ phần lên giá và khi thua lỗ thì cổ phần tuột dốc. Người đầu tư tùy theo mục đích ngắn hạn hay lâu dài mà giữ hay mua bán cổ phần. Giản dị là như thế. Tạm hiểu là bản công bố tài chánh nọ khá quan trọng cho việc đầu tư, buôn bán.
Thế rồi ông Trump tính việc thay đổi “tục lệ” kể trên. Ông ấy muốn gia tăng thời hạn của bản công bố tài chánh, mỗi sáu tháng thay vì mỗi ba tháng để công ty buôn bán nọ có thể tiết kiệm thời giờ mà chú ý đến việc khuếch trương việc làm ăn (?). Sự thay đổi này có lợi hay bất lợi? Nhìn thoáng, kéo dài thời gian công bố dữ liệu tài chánh xem ra có lợi cho công ty và bất lợi cho người đầu tư khi chẳng đủ tài liệu hầu quyết định mua bán nhanh chóng?!
Công bố tài chánh mỗi sáu tháng không phải là điều mới lạ, hầu hết các công ty tại Âu Châu đang làm như thế. Riêng tại Hoa Kỳ, từ năm 1970, bản công bố tài chánh theo luật lệ là mỗi quý.
Người ủng hộ ý kiến của ông Trump thì cho rằng khi thường xuyên công bố tài chánh, công ty Hoa Kỳ bị cuốn hút theo khuynh hướng “làm vui lòng thị trường” nghĩa là chỉ chú tâm đến cách làm ăn ngắn hạn [để đạt các con số thuận lợi] mà bỏ qua những chương trình làm ăn lâu dài, nôm na là thích “ăn xổi”. Khuynh hướng “ăn xổi” hay “quarterly capitalism” dẫn đến nhiều bất lợi trong việc phát triển kinh tế. Công ty [phải] thay đổi xoành xoạch, đổi cách buôn bán, giảm nhân viên để tiết kiệm… khi khó khăn thì thị trường nhân công trở nên bấp bênh, những chương trình nghiên cứu, phát triển sản phẩm khó lòng tiếp nối lâu dài…
Kẻ chống đối nghiêng về phía đầu tư. Bản công bố tài chánh mỗi quý giúp người đầu tư ước tính việc mua bán, thấy công ty nào làm ăn thua lỗ, người đầu tư kịp thời thay đổi, tiết giảm thiệt hại… Theo ông George Pearkes, chuyên về chiến lược đầu tư của Bespoke Investment Group, công bố tài chánh mỗi sáu tháng sẽ khiến công ty Hoa Kỳ mất lợi điểm cạnh tranh trên thị trường đầu tư. Ít chi tiết để so sánh thì sự rủi ro gia tăng khi mua bán cổ phần.
Hai tay tài chánh Hoa Kỳ lẫy lừng Jamie Dimon và Warren Buffett đã từng lên tiếng về bản công bố tài chánh nhưng không dính dáng chi đến thời hạn công bố. Họ cho rằng trong bản công bố tài chánh, công ty không nên trình bày các dự kiến về lợi tức trong tương lai. Nghĩa là không nên vẽ rồng rắn về “ngày mai tươi sáng” của công ty, dẫn dắt khách hàng cả tin.
Thay đổi hay không thay đổi về thời hạn công bố tài chánh tùy thuộc vào quyết định của the Securities and Exchange Commission, viết tắt là SEC. Sếp lớn của SEC, Paul Atkins là người do ông Trump xếp chỗ, tất nhiên SEC sẵn sàng thuận ý “bớt việc cho SEC và các công ty làm ăn tại Hoa Kỳ”! Do đó việc thay đổi sẽ dễ dàng, bất kể các ý kiến bất đồng.
Những tay phân tích thì bàn tán rộng rãi hơn. Ông tổng thống là người chuộng hình thức và nhất là không ưa những con số “xấu” làm giảm ý kiến tốt đẹp về ông ấy từ bá tánh. Trong nhiệm kỳ trước và cả nhiệm kỳ này, ông Trump vẫn phe lờ hoặc “làm đẹp” cho các con số bất lợi cho danh tiếng. Điển hình là các con số về nhân công thất nghiệp khi xí nghiệp, công ty thải người [vì thuế nhập cảng gia tăng] được công bố định kỳ năm nay, ông Trump sa thải luôn sếp lớn của nha Thống Kê Nhân Lực, the Bureau of Labor Statistics, vì “các con số ấy bị sửa chữa” [để bêu xấu ông ấy].
Chuyện năm nọ thì hơi nhiều. Năm 2016 các con số về lượng người đi xem lễ đăng quang tổng thống được phóng đại. Năm 2020 khi trận đại dịch bộc phát, du khách bị cầm chân trên du thuyền vì nhiều người nhiễm covid, họ không được xuống tàu vì ông tổng thống không muốn đếm thêm số người bị bệnh trên lãnh thổ Hoa Kỳ. Các con số tài chánh bị thổi phồng để dễ vay nợ làm ăn từ hồi xa xôi nọ …
Nói chung, bớt minh bạch về tình trạng tài chánh thì dễ dàng dấu bớt các thua lỗ trong việc làm ăn. Riêng với ông Trump thì các con số “đẹp,” “hay,” và “vĩ đại” (“big and beautiful”) mới nên chưng ra, nói mí mí trên liên mạng cũng được khỏi cần bản công bố tài chánh có người kiểm toán xem xét kỹ lưỡng cho nhiêu khê tốn thời giờ?!
