Cứ mỗi khi Oleksiy (từ chối cho biết họ của mình vì lý do an toàn), người hiện đang sử dụng quyền lực của Starlink – hệ thống liên lạc vệ tinh của SpaceX, và đồng đội của anh bắn trúng mục tiêu (Nga), họ lại có một người để cảm ơn: Elon Musk, tỷ phú giàu nhất thế giới và là ông chủ của SpaceX.
Khi lập kế hoạch phản công hoặc nã pháo vào đối thủ, Oleksiy gọi điện cho cấp chỉ huy để xin lệnh thông qua một máy thu vệ tinh Starlink hình chữ nhật, màu xám, giấu trong một hố cạn trong vườn của ngôi nhà bị bỏ hoang. Thiết bị này được nối với một máy phát điện chạy nửa ngày.
Sau khi đăng nhập vào hệ thống internet qua vệ tinh Starlink, Oleksiy biết chính quyền Tổng thống Biden sẽ gửi tên lửa tầm xa cho quân đội Ukraine. Anh lại nói: “Cảm ơn, Elon Musk.”
Không chỉ thế, các cuộc “livestream” của Tổng thống Zelenskyy khi đang ở vùng chiến sự, các cuộc họp ở mức tối quan trọng với quan chức lãnh đạo thế giới đều diễn ra nhờ dịch vụ internet Starlink của SpaceX.
Đó là chuyện của những tháng trước.
Có thể hành động kiêu hùng của tỷ phú Elon Musk từng làm nức lòng thế giới và những ai lên án cuộc chiến xâm lược Ukraine của Putin sẽ chấm dứt trong thời gian rất ngắn. Điều này đồng nghĩa với khoảng 20,000 vệ tinh Starlink của công ty SpaceX của Musk sẽ ngưng các dịch vụ internet miễn phí ở Ukraine, sau gần tám tháng hoạt động, từ Tháng Hai năm 2022, khi hệ thống mạng internet ở Ukraine bị phá huỷ vì cuộc chiến xâm lược của Putin. Nhờ Starlink, Ukraine đã có thể kết nối với các quốc gia, đưa hình ảnh của đất nước đang bị Putin tàn phá đến với thế giới ngay cả khi mất điện hoặc không có cơ sở hạ tầng internet.
Nhắc lại, ngày 26 Tháng Hai, trên Twitter, Musk loan báo với cả thế giới rằng “Dịch vụ Starlink đã được kích hoạt ở Ukraine. Các thiết bị đang trên đường tới.” Dòng tweet này xuất hiện sau lời kêu gọi cứng cỏi, mạnh mẽ của Mykhailo Fedorov – Bộ trưởng Bộ chuyển đổi kỹ thuật số của Ukraine, gửi cho Elon Musk: “@Elonmusk, trong khi ông đang nỗ lực chiếm đóng sao Hỏa thì Nga đang cố chiếm Ukraine!”.
Gần tám tháng sau, ngày 14 Tháng Mười, cũng trên Twitter, người (sắp thành?) ông chủ mới của Twitter đăng dòng tweet phản hồi cựu Đại sứ Ukraine ở Đức Andrij Melnyk và thông tín viên đặc nhiệm Jason Jay Smart rằng: “Chúng tôi (SpaceX) chỉ làm theo lời đề nghị của ông ta”.
We’re just following his recommendation 🤷♂️
— Elon Musk (@elonmusk) October 14, 2022
Đề nghị đó chính là phản ứng của Andrij Melnyk – “F… off is my very diplomatic reply to. You @elonmusk” sau khi Elon lên Twitter kêu gọi Ukraine chấp thuận việc Nga sáp nhập Crimea và “chấp nhận Nga sáp nhập bốn vùng lãnh thổ của Ukraine”. Ngoài lời kêu gọi, hôm 3 Tháng Mười, Elon đã đăng vài tweet với nội dung lấp lửng, kể cả những câu hỏi tu từ hàm ý về thương tổn của một cuộc chiến kéo dài, thậm chí sẽ dẫn đến chiến tranh hạt nhân.
Fuck off is my very diplomatic reply to you @elonmusk
— Andrij Melnyk (@MelnykAndrij) October 3, 2022
Để làm rõ hơn, Elon tweet lần nữa ngay sau đó, cho biết: “Một bài viết của Financial Times đã không chính xác khi nói rằng thiết bị cung cấp cho dịch vụ Starlink được (chính phủ) trả tiền, trong khi thực tế chỉ có một tỷ lệ rất nhỏ. SpaceX đã tốn $80 triệu và con số sẽ vượt quá $100 triệu vào cuối năm nay cho việc cung cấp 20 ngàn vệ tinh Starlink ở Ukraine.”
Một hồ sơ CNN có được cho thấy, hồi Tháng Chín năm 2022, công ty SpaceX của Musk đã gửi thư đến Ngũ Giác Đài, nói rằng không thể tiếp tục làm “từ thiện” dịch vụ Starlink như những tháng vừa qua. Trong lá thư yêu cầu Pentagon phải trả toàn bộ chi phí mà chính phủ và quân đội Ukraine đã sử dụng dịch vụ Starlink, khoảng hơn $120 triệu. Theo tính toán của SpaceX, số tiền có thể tiến gần đến $400 triệu cho 12 tháng kế tiếp.
Trong một lá thư riêng do cố vấn của SpaceX gửi cho Pentagon mà CNN có được hôm 14 Tháng Mười, viết rằng, “SpaceX phải đối diện với nhiều quyết định vô cùng khó khăn. Tôi không nghĩ rằng họ có đủ khả năng tài chính để cung cấp thêm bất kỳ thiết bị nguồn hoặc dịch vụ nào theo yêu cầu của Tướng Zalunzhniy.”
Valerii Fedorovych Zaluzhnyi là tướng bốn sao của Ukraine, người giữ chức Tổng tư lệnh Các lực lượng vũ trang Ukraine kể từ ngày 27 Tháng Bảy năm 2021.
Trong một sự kiện của Tháng Bảy năm 2022, Giám đốc của SpaceX Gwynne Shotwell đã trả lời với CNBC rằng, “tôi không cho là chính phủ (Mỹ) đã trả bất kỳ khoản chi phí nào để (SpaceX) cung cấp thiết bị vệ tinh đến Ukraine”. Kể từ khi SpaceX mang dịch vụ internet đến Ukraine, công ty đã xem đây là một phần của nghĩa cử từ thiện.
Nhưng, chi tiết “không trả bất kỳ khoản chi phí nào” như Gwynne Shotwell nói lại không đúng với những gì ghi trong tài liệu mà chuyên mục The Technology 202 của The Washington Post có được.
Hôm Thứ Ba, 5 Tháng Tư năm 2022, Cơ quan phát triển Hoa Kỳ (USAID) thông báo đã gửi 5,000 thiết bị đầu cuối Starlink đến Ukraine thông qua công ty đối tác tư nhân là SpaceX. Trong đó, SpaceX quyên góp 3,367 thiết bị và 1,333 là con số do USAID trả chi phí. Chính phủ liên bang Hoa Kỳ thực tế đã đang trả hàng triệu dollars cho một phần thiết bị quan trọng của vệ tinh Starlink và cả chi phí vận chuyển ($800 ngàn) đến Ukraine, trong đó có hơn $3 triệu tiền thuế trả cho SpaceX.
Vệ tinh không gian Starlink của Elon Musk không phải là nhà cung cấp vệ tinh thương mại đầu tiên được sử dụng trên chiến trường. Quân đội Hoa Kỳ đã hỗ trợ các mạng vệ tinh riêng trong Chiến tranh vùng Vịnh lần thứ nhất – một chiến thuật đã trở thành trụ cột đối với các khu vực đang xảy ra giao tranh trên toàn cầu, theo Politico. Starlink thuộc thế hệ vệ tinh quỹ đạo thấp. Do đó, nó có thể cung cấp internet đến bất kỳ đâu trên thế giới, từ những vùng xa xôi, hẻo lánh, cho đến những khu vực khó tiếp cận được với mạng internet hoặc mạng di động thông thường. Với ưu điểm này, Starlink là cứu cánh, là “lifeline” của Ukraine trong thời gian qua.
Giáo sư Todd E. Humphreys của Đại học Texas, người đã nghiên cứu về hoạt động của Starlink, từng tư vấn ý kiến cho SpaceX và quân đội Hoa Kỳ, cho biết công nghệ mã hóa của hệ thống đã chứng minh khả năng phục hồi nhanh chóng xảy ra các cuộc tấn công mạng. Giáo sư Humphreys cho rằng sự có mặt kịp thời của Starlink ở chiến trường Ukraine là một điều bất ngờ, vì “thông tin liên lạc dự phòng an toàn là huyết mạch của bất kỳ cuộc giao tranh quân sự nào của thời đại.”
Ukraine cần Starlink. Elon Musk hiểu rõ điều đó. Hoa Kỳ và thế giới ủng hộ Ukraine. Elon Musk cũng hiểu rất rõ và không nghi ngờ điều đó. Cho dù có “ngầm” kêu gọi người Ukraine hãy bỏ súng, thì tỷ phú giàu nhất thế giới vì lợi nhuận từ mặt đất lẫn không gian có lẽ khó mà rút về 20 ngàn vệ tinh Starlink ở Ukraine. Có chăng, chỉ là cần thêm khoản hỗ trợ từ Ngũ Giác Đài, bên cạnh số tiền đã nhận từ USAID.
Sáng Thứ Bảy, 15 Tháng Mười, Elon Mush tweet ra: “Bố khỉ… mặc dù Starlink vẫn thua lỗ và các công ty khác đang thu được hàng tỷ dollars đóng thuế của người dân, chúng tôi sẽ tiếp tục tài trợ miễn phí cho chính phủ Ukraine “.
Trò chơi của người đi đầu luôn tốn nhiều giấy mực của báo chí.
