Một số nhà lập pháp và chiến lược gia của GOP có vẻ thấy lợi ích ngắn hạn nếu tiếp tục ủng hộ Trump, người đang dẫn đầu sự ủng hộ trong đảng bất chấp các rắc rối pháp lý. Nhưng về lâu dài thì chưa ai biết chắc điều gì sẽ xảy ra…
Phe GOP nhất loạt ủng hộ Trump
Chủ tịch GOP Ronna McDaniel, người cam kết thực hiện một quy trình đề cử tổng thống trung lập, đã phản ứng chỉ trong vòng vài phút khi có tin về bản cáo trạng. Bà gọi động thái này là “lạm quyền trắng trợn và gây nguy hiểm cho tất cả chúng ta”. Tại một sự kiện giới thiệu sách ở Smyrna thuộc tiểu bang Georgia, Thống đốc Florida Ron DeSantis đã nói rằng bản cáo trạng là “không phải… Mỹ!” và lên án việc “vũ khí hóa hệ thống pháp luật để thúc đẩy một nghị sự chính trị”.
Trên Twitter, DeSantis khẳng định Florida sẽ không làm việc với New York về bất kỳ yêu cầu dẫn độ nào. Cựu Phó Tổng thống Mike Pence – người từng đoạn tuyệt với Trump sau cuộc tấn công vào Điện Capitol ngày 6 Tháng Một, 2021 và đang hướng tới cuộc tranh cử tổng thống năm 2024 – cũng chỉ trích cáo trạng. “Tôi nghĩ bản cáo trạng chưa từng có đối với một cựu tổng thống Hoa Kỳ về vấn đề tài chính trong chiến dịch tranh cử đã gây phẫn nộ. Nó sẽ tiếp tục chia rẽ đất nước chúng ta”.
Một cuộc thăm dò của Đại học Quinnipiac trong tuần này cho thấy 93% đảng viên GOP và 62% người Mỹ tin rằng vụ kiện của Bragg chủ yếu là bị chính trị thúc đẩy chứ không phải luật pháp. Chỉ một trong bốn đảng viên GOP cho rằng những cáo buộc chống lại Trump sẽ khiến ông không còn đủ tư cách tranh cử tổng thống vào năm 2024, khá thấp so với 57% người Mỹ xem ông không đủ tư cách nếu bị truy tố hình sự.
Một cuộc thăm dò khác trước khi có bản cáo trạng cho thấy 93% đảng viên GOP, cộng với 70% cử tri độc lập tin rằng phiên toà ở New York có động cơ chính trị, trong khi 66% đảng viên Dân chủ tin phiên toà do luật pháp thúc đẩy. Một số nhà lập pháp và chiến lược gia của GOP thừa nhận những con số thăm dò mới đây đã giúp Trump đạt được những lợi thế ngắn hạn trong cuộc hành trình tìm kiếm đề cử của đảng.
“Cuối cùng, ông ấy tự tin là hầu hết mọi người sẽ xem bản cáo trạng là một nỗ lực có động cơ chính trị. Đứng trên quan điểm này, vụ việc sẽ củng cố vị thế của Trump trong GOP” – Thượng nghị sĩ Lindsey O. Graham (Cộng hoà-South Carolina) phát biểu. Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy (Cộng hoà-California) tuyên bố: “Ông Bragg đã gây thiệt hại không thể khắc phục cho đất nước trong nỗ lực can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống của chúng ta”. Dân biểu Cộng hòa Ronny Jackson của Texas tweet: “Đây là một ngày đen tối trong lịch sử Hoa Kỳ. Tội ác duy nhất của Tổng thống Trump là LÀM CHO NƯỚC MỸ VĨ ĐẠI LẠI! Những đảng viên Dân chủ hèn nhát này GHÉT Trump và GHÉT cử tri của ông ta nhiều hơn nữa. Khi Trump thắng, HỌ SẼ PHẢI TRẢ GIÁ!”.
Trong những tiếng nói khác, dù ít ỏi, có cựu thống đốc bang Arkansas Asa Hutchinson (Cộng hoà). Ông đồng tình với cáo trạng ở New York và nhận định: “Đại bồi thẩm đoàn đã tìm thấy những sự thật đáng tin cậy để hỗ trợ cho cáo trạng. Chúng ta cần chờ đợi sự thật và nên để hệ thống tư pháp Mỹ hoạt động bình đẳng giống như với hàng ngàn người Mỹ”.
Trước mắt, Trump vừa phủ nhận mọi hành vi sai trái vừa sử dụng bản cáo trạng như công cụ gây quỹ cho chiến dịch tranh cử tổng thống. Trong thực tế, nhóm vận động của ông đã gửi email có nội dung: “Hãy đóng góp bất kỳ số tiền nào để bảo vệ phong trào của chúng ta khỏi những cuộc săn lùng phù thủy không hồi kết và GIÀNH ĐƯỢC TOÀ BẠCH ỐC vào năm 2024”.
Trump tuyên bố các khoản quyên góp sẽ có “tác động 1,500%”. Các đồng minh của Trump cho biết số tiền gây quỹ hàng ngày của ông đã tăng lên đáng kể, thu về hơn $2 triệu sau khi cựu Tổng thống lên mạng xã hội Truth Social và la lên rằng ông sẽ bị bắt. Ngày gây quỹ lớn nhất trong nhiệm kỳ tổng thống của Trump là ngày sau khi FBI lục soát Mar-a-Lago vào năm ngoái để tìm các tài liệu mật cất giữ bất hợp pháp.
Có dẫn độ Trump về New York?
Các chuyên gia pháp lý cho biết Thống đốc DeSantis có thể chống lại động thái dẫn độ Trump nhưng không ngăn chặn được. Trong một tuyên bố, người phát ngôn của Bragg cho biết văn phòng công tố Quận hạt Manhattan đã liên hệ với luật sư của Trump “nhằm có thể phối hợp việc “đầu thú” của ông với Văn phòng Công tố Manhattan để ra toà theo cáo trạng của tòa án”.
Vẫn chưa rõ liệu Trump có tự nguyện đầu hàng hay không. Phần mình, DeSantis cần xây dựng những lập luận pháp lý vững chắc để từ chối yêu cầu dẫn độ. Theo Điều IV, Mục 2, Khoản 2 của Hiến pháp Hoa Kỳ, không tiểu bang nào có quyền từ chối yêu cầu dẫn độ từ tiểu bang khác. Hiến pháp ghi rõ:
“Một người bị buộc tội ở bất kỳ tiểu bang nào về tội phản quốc, trọng tội hoặc tội phạm khác, kẻ chạy trốn khỏi công lý và bị tìm thấy ở một tiểu bang khác, theo yêu cầu của cơ quan hành pháp của tiểu bang mà đương sự bỏ trốn, sẽ bị giao nộp, bị trục xuất đến tiểu bang có thẩm quyền xét xử tội danh”.
Luật liên bang cũng quy định các tiểu bang phải tuân thủ yêu cầu dẫn độ của các tiểu bang khác. Luật Florida nêu rõ: “Nếu thống đốc nhận được yêu cầu dẫn độ từ các quan chức ở một tiểu bang khác và thấy yêu cầu đó cần được tuân thủ thì họ sẽ ký lệnh bắt giữ”.
Michael Bachner, cựu công tố viên ở Manhattan, cho biết trong một cuộc phỏng vấn hôm thứ Năm: “DeSantis sẽ rất khó từ chối về mặt pháp lý yêu cầu dẫn độ đối với Trump, vì DeSantis chỉ là nhánh hành chính”. Ông lưu ý thêm: “Florida cho phép cơ quan thực thi pháp luật hoặc các cá nhân khác bắt giữ một người mà họ biết là có thể bị buộc tội hình sự. Điều đó có nghĩa là thống đốc không nên tham gia”.
Những ẩn số gì đáng chú ý?
Bản cáo trạng có thể tạm có lợi cho Trump trước cuộc bầu cử sơ bộ nhưng sẽ gây tổn thương trong trận tái đấu với Joe Biden. Những người ủng hộ cựu Tổng thống đã tập hợp về phía ông nhưng các cử tri dao động sẽ bị chán ngán bởi tranh cãi pháp lý mới nhất và những tranh cãi tiếp tục xoay quanh Trump kể từ khi ông rời nhiệm sở.
Bản chất của việc một cựu Tổng thống đối mặt với các cáo buộc hình sự còn nhiều ẩn số. Trump hiện trông chờ vào các đảng viên GOP gồm cả những người đang do dự về việc có nên tiếp tục ủng hộ ông hoặc không đứng về phía ông, với luận điểm rằng hệ thống chính trị Mỹ luôn sẵn sàng hạ gục Trump và đè bẹp “phong trào” MAGA do ông khởi xướng. Biến mình thành nạn nhân luôn là chiến thuật của Trump.
“Họ chỉ muốn nhốt tôi vì tôi là thứ duy nhất đứng giữa họ và các bạn” – một trong những email gây quỹ tranh cử của ông viết. Dù thế nào, Trump đã bị mất nhiều cử tri GOP ôn hòa và cử tri độc lập trong trận thua năm 2020 trước Joe Biden. Sự tức giận của GOP với Trump càng gia tăng sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào Tháng Mười Một, trong đó một số ứng cử viên nổi tiếng được Trump hậu thuẫn đã thất bại. Ngay thời điểm hiện tại, Trump còn phải đối mặt với nhiều vấn đề pháp lý khác. Cựu Thống đốc New Jersey Chris Christie (GOP), người đang cân nhắc chạy đua trong cuộc bầu cử sơ bộ tổng thống, dù chỉ trích Bragg, cũng nói, “ý tưởng rằng một bản cáo trạng sẽ tạo ra lợi thế hơn cho một ứng cử viên là điều rất nực cười”.
____________
Cựu Tổng thống Trump bị truy tố hình sự trong vụ “tiền bịt miệng”
