Chấp nhận bồi thường để đỡ thiệt hại thêm nữa
Nếu bạn đã sử dụng Facebook ở Mỹ trong 16 năm qua, bạn sẽ nằm trong số hàng chục triệu người dùng đủ điều kiện gửi yêu cầu gã khổng lồ truyền thông xã hội này bồi thường, theo một trang web giải quyết vụ kiện tập thể (class-action settlement website) mới đi vào hoạt động.
Những người dùng Facebook hiện nay và trước đây có thể nộp đơn đòi bồi thường như một phần của thỏa thuận $725 triệu đạt được trong vụ kiện mạng xã hội thuộc sở hữu của công ty Meta đã chia sẻ dữ liệu của người dùng mà không có sự đồng ý của họ.
Năm 2018, khi xuất hiện tin tức về việc công ty khai thác dữ liệu Cambridge Analytica đã lấy dữ liệu của 87 triệu người dùng Facebook thông qua “ứng dụng đố tính cách” (personality quiz app), những người bị ảnh hưởng đã đệ đơn kiện.
Vụ kiện phát triển quy mô hơn, trong đó nhiều trường hợp được hợp nhất thành “nhóm kiện tập thể” tại Tòa án liên bang khu vực (U.S. District Court) Northern District of California. Các nguyên đơn cáo buộc Facebook đã tuỳ tiện trao cho bên thứ ba (ví dụ Cambridge Analytica) quyền truy cập vào nội dung và thông tin của họ mà không có sự đồng ý và Facebook cũng không giám sát cách khai thác của bên được trao.
Meta phủ nhận mọi hành vi sai trái nhưng Tháng Mười Hai, 2022 bất ngờ đồng ý giải quyết vụ việc bên ngoài toà án để tránh các chi phí và rủi ro nếu để vụ kiện kéo dài.
Thỏa thuận dàn xếp đã được một thẩm phán liên bang đồng ý sơ bộ vào cuối Tháng Ba và phiên điều trần phê duyệt cuối cùng được ấn định vào Tháng Chín, 2023. Lúc đó thoả thuận sẽ có giá trị về mặt pháp lý và được thực thi.
Keller Rohrback, một trong những công ty luật đại diện cho các nguyên đơn gọi thỏa thuận (gần như chắc chắn được toà chấp thuận) là “sự dàn xếp lớn nhất từ trước đến nay đối với một vụ kiện tập thể về quyền riêng tư ở Hoa Kỳ”.
Dù bị mất tiền nhưng Meta gọi thỏa thuận là “vì lợi ích cao nhất của cộng đồng và các cổ đông”đồng thời cho thấy công ty đã cải tiến cách tiếp cận đối với quyền riêng tư của người dùng”. Theo Forbes, thỏa thuận được thông qua trong bối cảnh Facebook đang phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ ứng dụng chia sẻ video TikTok và việc Apple thắt chặt các quy tắc về quyền riêng tư trong quảng cáo khiến Facebook thiệt hại ước tính hàng tỷ đôla.
Hiện Meta vẫn phải tiếp tục chiến lược cơ cấu lại để giảm chi. Ngày 19 Tháng Tư, công ty công bố đợt sa thải mới nhất trong nhiều đợt sa thải trong năm nay, ảnh hưởng hàng ngàn chuyên viên công nghệ. Theo dữ liệu của Meta, trong quý cuối cùng của năm 2022, chỉ còn 266 triệu người dùng Facebook hoạt động hàng tháng ở Mỹ và Canada.
Ai sẽ nhận được tiền bồi thường?
Trong số người dùng Facebook đủ điều kiện để nhận bồi thường theo thỏa thuận có những công dân Mỹ đã sử dụng nền tảng này vào bất kỳ thời điểm nào từ ngày 24 Tháng Năm, 2007 đến 22 Tháng Mười Hai, 2022. Đơn yêu cầu bồi thường có thể nộp qua trang web nêu trên hoặc qua đường bưu điện.
Ngày 25 Tháng Tám là hạn chót nộp đơn đòi bồi thường và Ngày 26 Tháng Bảy là hạn chót nộp đơn phản đối thỏa thuận dàn xếp. Thật khó để nói chính xác số tiền người dùng Facebook sẽ nhận được vì còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Ngoài phí pháp lý, phí hành chính trừ ra, còn tuỳ vào số đơn kiện Meta nhận được (càng nhiều đơn càng chia nhỏ) và thời gian người dùng hoạt động trên Facebook nhiều hay ít.
Mỗi người trong tám nguyên đơn trong đơn kiện tập thể tại tại Tòa án liên bang khu vực (U.S. District Court) Northern District of California sẽ nhận được $15,000. Theo thoả thuận, tối đa 25% của quỹ $725 triệu sẽ chuyển thành phí pháp lý. Số tiền còn lại được chia cho hàng chục triệu người dùng.
Một nghiên cứu của Ủy ban Thương mại Liên bang năm 2019 cho thấy chỉ có 9% người dùng đủ điều kiện đã nộp đơn kiện trong 149 vụ kiện tập thể. Nhưng thoả thuận dàn xếp mới sẽ giúp khép lại tất cả các vụ kiện khác để áp dụng chung.
Đây không phải là trường hợp bảo mật dữ liệu tập thể đầu tiên Facebook phải đối mặt. Năm 2021, một thẩm phán ở Illinois đã phê chuẩn một thỏa thuận dàn xếp trong đó Facebook đồng ý trả $650 triệu để giải quyết vụ kiện tập thể cáo buộc công ty sử dụng trái phép dữ liệu sinh trắc học của người dùng.
Gần 1.6 triệu người bị ảnh hưởng và đủ điều kiện nhận ít nhất $345 mỗi người. Facebook đã cố gắng tuân thủ quyền riêng tư trong những năm gần đây, chẳng hạn như cho phép người dùng cho ai có thể xem bài đăng của họ và những quảng cáo họ muốn thấy.
Phí dịch vụ $12 một tháng mới được Facebook áp dụng gần đây tại Mỹ sẽ cho người dùng đăng ký thêm biện pháp bảo mật bổ sung. Một nhà phê bình xem phí dịch vụ này là “cách biến lỗi bảo mật riêng tư thành cơ hội kinh doanh”.
Tham khảo:
https://www.washingtonpost.com/technology/2023/04/19/facebook-class-action-settlement-privacy/
