Tiểu bang California đang trong nguy cơ về khả năng bị thiếu điện nghiêm trọng hơn bao giờ hết trong nhiều năm tới.
Từ cuộc khủng hoảng điện ngày 6 Tháng Chín
Mặc dù bổ sung thêm các nhà máy điện mới, xây dựng hệ thống lưu trữ pin khổng lồ và khởi động lại một số máy phát điện chạy bằng nhiên liệu hóa thạch đã đóng cửa vài năm qua, California vẫn chủ yếu dựa vào nguồn cung cấp điện từ các tiểu bang khác chuyển qua các ngọn đồi xa xôi. Nhưng đôi khi sự hỗ trợ bên ngoài không thoả mãn sự mong đợi.
Biến đổi khí hậu làm cho các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt xảy ra thường xuyên hơn và nguy cơ mất điện tăng thêm. Cụ thể vào ngày 6 Tháng Chín, hàng triệu cư dân nhận được cảnh báo qua điện thoại di động thúc giục họ tiết kiệm điện, khi tiểu bang đang gặp khủng hoảng điện trong cái nóng như lò thiêu. Hôm ấy, Elliot Mainzer, Giám đốc điều hành của CAISO (California Independent System Operator-CAISO), cho biết mình đang phải đối mặt với một trong những ngày khó khăn nhất.
Các nhà khí tượng học và Dịch vụ Thời tiết Quốc gia (National Weather Service) dự báo mức nóng kỷ lục khi nhiệt độ tăng đến hơn 100 độ F, ở Sacramento cũng lập kỷ lục cao với 116 độ F. Hàng trăm công ty dịch vụ tiện ích khai thác lưới điện nhỏ và các dịch vụ khẩn cấp nhận cuộc gọi khẩn cấp lúc 9 giờ sáng ngày 6 Tháng Chín của văn phòng Thống đốc Gavin Newsom, các nhà dự báo của CAISO dự đoán nhu cầu cao nhất chưa từng thấy: 51,276 megawatt, vượt đỉnh cao được thiết lập 16 năm trước đó: 50,270 megawatt. “Chúng tôi biết sẽ thiếu hụt điện đáng kể – Mainzer nói – Không chỉ nhu cầu tăng do nóng bức mà cháy rừng, khói và mây bao phủ cũng ảnh hưởng đến hệ thống”.
Hệ thống điện không hoàn hảo
Evan Caron, nhà kinh doanh và đầu tư có 20 năm kinh nghiệm trong ngành năng lượng và xử lý các khoản đầu tư mạo hiểm cho công ty cổ phần tư nhân Riverstone Holdings ở New York nhận định: “Sự bất ổn của thời tiết đã tàn phá chuỗi cung ứng năng lượng. California tạo ra một hệ thống cung cấp điện phức tạp để cố đáp ứng nhu cầu, nhưng hệ thống này không hoàn hảo”.
Lưới điện của California được kết nối bằng đường dây tải điện với các tiểu bang miền Tây và các tỉnh của Canada để xuất hoặc nhập khẩu điện tuỳ thời điểm. Hệ thống có lợi thế về quy mô, cho phép điện được chuyển hướng đến nơi cần, nhưng kinh nghiệm của California cho thấy có một số lỗ hổng trong thiết kế hệ thống và sản lượng điện bấp bênh của toàn khu vực khiến khả năng thất bại rất cao.
Việc thoát khỏi nhiên liệu hóa thạch đòi hỏi các chính sách năng lượng thay thế phức tạp. Tỷ lệ ngày càng tăng của điện mặt trời và điện gió (do các trang trại năng lượng mặt trời và gió cung cấp) trong nguồn cung điện đang gặp trở ngại khi điện mặt trời và điện gió chỉ sản xuất được lúc có ánh nắng mặt trời hoặc gió thổi. Thực tế này khiến nguồn cung khả dụng không ổn định trong ngày.
Một phần trong chiến lược xanh giảm lượng khí thải CO2 và chống lại tác động của biến đổi khí hậu của Tổng thống Joe Biden là tăng cường cung cấp năng lượng sạch trong mỗi tiểu bang, mỗi khu vực liên kết và cả từ khu vực này sang khu vực khác. Điện của các trang trại gió như ở Wyoming hoặc trang trại năng lượng mặt trời Arizona sẽ đến với các cư dân và văn phòng ở California.
Nỗ lực này được hỗ trợ bởi hàng trăm tỷ đôla trong Đạo luật Giảm lạm phát vừa ban hành và các biện pháp khác. Dù cho đến nay các nỗ lực đó đã mang lại sự gia tăng đáng kể trong việc sản xuất và truyền tải điện, nhưng các cơ quan quản lý lưới điện như CAISO, công ty điều hành 80% hệ thống điện của tiểu bang phải phụ thuộc và cạnh tranh với các tiểu bang láng giềng cho những gì được bán trên thị trường năng lượng. Điều đó có nghĩa là California có nguy cơ thiếu điện trong những giờ cao điểm dùng điện, giống như hôm 6 Tháng Chín.
Khi nhu cầu điện liên tục tăng, giá cũng tăng, một số nơi lên đến gần $2,000/megawatt giờ, quá cao so với giá bình thường dưới $100.
Khoảng 2,000 megawatt điện từ khí đốt tự nhiên (đủ đáp ứng điện cho gần 1.5 triệu ngôi nhà) – đã “ngoại tuyến” hoặc chỉ hoạt động ở mức thấp thay vì hết công suất. Vấn đề là do các nhà máy điện khí đã căng thẳng quá mức trong nhiệt độ khắc nghiệt. Trạm phát điện Ormond Beach, một nhà máy điện khí 51 tuổi ven biển cách Los Angeles một giờ lái xe, liên tục bị buộc phải ngoại tuyến trong những ngày đầu của đợt nắng nóng.
Bây giờ, sản lượng của nhà máy đã trở lại gần 100% như cũ. Các công ty dịch vụ tiện ích bắt đầu kích hoạt các máy phát điện dự phòng, nhưng vẫn thiếu. Ngày 26 Tháng Chín, nhu cầu điện trong hệ thống của CAISO đã đạt đến 52,061 megawatt, cao hơn gần 4% so với kỷ lục cũ. “Nhiệt độ tăng tiếp tục gây quá tải,” Mainzer nói. “Tình hình ngày càng tệ hơn.” Điều đó có nghĩa nguồn cung cấp điện mặt trời cũng sắp giảm nhanh chóng và nhà điều hành lưới điện CAISO đã cạn kiệt các công cụ dự phòng.
Giải pháp nào?
Jon Wellinghoff, cựu Chủ tịch Federal Energy Regulatory Commission (Ủy ban Điều tiết Năng lượng Liên bang) tin rằng CAISO và các cơ quan quản lý của California cần dành nhiều thời gian hơn để đưa ra những dự báo đúng đắn hơn. Ông nói: “Thị trường mở là cách hiệu quả nhất để quản lý nguồn cung cấp năng lượng giữa các tiểu bang, nhưng phải có kế hoạch phù hợp để giá điện không bị đẩy lên quá cao.”
Ngay cả khi không có trường hợp khẩn cấp, người dân California đã bị ảnh hưởng sâu sắc bởi chi phí điện cao. Theo Energy Information Administration (Cơ quan Thông tin Năng lượng), khách hàng ở California phải trả khoảng $290 một tháng cho tiền điện so với $154 trung bình cả nước. Wellinghoff tin rằng một phần vấn đề của California có thể được giải quyết bằng cách thay đổi cách quản lý điện ở miền Tây Hoa Kỳ. Ông nhấn mạnh: “CAISO điều hành một thị trường kinh doanh năng lượng tại nhiều tiểu bang miền Tây nhưng chỉ kiểm soát được lưới điện của California!”.
Wellinghoff muốn có một nhà điều hành lưới điện khu vực lớn hơn thay vì các nhà điều hành riêng lẻ ở từng tiểu bang riêng biệt. Ông nêu lý do “một nhà quản lý lưới điện khu vực sẽ phân phối tài nguyên tốt hơn từ khu vực này sang khu vực khác. Quyền lực rộng hơn sẽ tạo ra lợi ích ngay lập tức”. Nhưng ý tưởng này đã bị phản đối gay gắt trong quá khứ vì hội đồng quản trị của CAISO được bổ nhiệm bởi thống đốc California, không muốn có một cơ quan quá lớn như thế.
Chính quyền California cũng không muốn chia quyền kiểm soát cơ quan quản lý lưới điện cho các tiểu bang nhỏ. Mainzer cho biết nhân viên của ông sẽ phải xem xét lại dữ liệu sau sự kiện khẩn cấp điện ngày 6 Tháng Chín để biết thêm chi tiết về hoạt động của các nhà máy điện và thưc trạng xuất nhập khẩu điện. Nhưng ông lưu ý: “California đã giúp các tiểu bang lân cận bị ảnh hưởng bởi cái nóng khắc nghiệt, đặc biệt là Nevada và các tiểu bang khác cũng hỗ trợ cho California. Mối quan tâm lớn hơn của chúng tôi là cần phải điều chỉnh các nhu cầu ngày càng tăng do biến đổi khí hậu đối với mạng lưới điện, gồm cả việc nâng cấp quy hoạch mạng lưới. Trước mắt, chúng tôi phải cập nhật dự báo các tài nguyên điện do mình quản lý. Quá khứ không còn là yếu tố tiên đoán cho tương lai”
(theo New York Times)
