Cử tri đảng Cộng hoà (GOP) nhìn thấy một đất nước bị tha hóa bởi những lý tưởng tự do, tiến bộ. Trong khi các cử tri Dân chủ lại sợ những tiến bộ phải khó khăn lắm mới đạt được sẽ bị tiêu tan nếu GOP thắng thế.
Văn hoá là trọng tâm trong cuộc bầu cử 2024
Để giành được lá phiếu của một người như Jason Stewart 51 tuổi, một ứng cử viên tổng thống cần phải nói về việc ngăn chặn nhập cư bất hợp pháp, kiểm soát lạm phát và loại bỏ các lý thuyết hàn lâm về chủng tộc ra khỏi lớp học. Với một người trung thành của Cộng hòa (GOP) như Jason Stewart, một nhiệm vụ tổng thể quan trọng hơn bất kỳ vấn đề đơn lẻ nào là phải “giải cứu” nền văn hóa Mỹ khỏi những người theo chủ nghĩa tự do.
Wall Street Journal thuật, Stewart, hiện là giám đốc điều hành bán hàng và là cựu quân nhân sống bên ngoài thành phố Philadelphia, than phiền: “Các nhà dân chủ và những người theo chủ nghĩa tự do đã xâm chiếm mọi khía cạnh của văn hóa trong 40, 50 năm qua. Những người bảo thủ đang ở thời điểm khó khăn nhất. Điều tôi muốn thấy ở một ứng viên tổng thống GOP là ông ta có thể chiến đấu trên nhiều mặt trận”.
Nhiều cử tri và các nhà lãnh đạo chính sách cho biết, chiến lược giành lá phiếu trong cuộc bầu cử sơ bộ tổng thống của GOP là phải mang lại cảm giác rằng “xã hội Mỹ (chính phủ, giới truyền thông, Hollywood, giới học thuật và các doanh nghiệp lớn) đã bị làm hỏng bởi những tư tưởng tự do về chủng tộc, giới tính và các vấn đề xã hội khác”.
Ngược lại, các đảng viên Dân chủ lại thấy rằng những người bảo thủ đã sử dụng quyền lực chính trị của họ ở các tiểu bang đỏ và thế đa số ở Tối cao Pháp viện để làm suy yếu quyền phá thai mà người ta đã mất nhiều thập niên vất vả mới có thể xác lập được quyền bình đẳng cho các nhóm thiểu số và yếu thế.
Hai suy nghĩ trái ngược này đó đã biến cuộc đua tiếp theo vào Toà Bạch Ốc thành “một cuộc bầu cử mang tính sống còn”, khi cử tri của cả hai bên không chỉ lo mất ảnh hưởng chính trị mà còn sợ bị hủy hoại lối sống mà họ xem là tốt nhất.
Laurie Spezzano, 68 tuổi, một đảng viên Dân chủ hiện là đại lý bảo hiểm ở Louisville, Kentucky bộc bạch: “Nỗi sợ hãi lớn nhất của tôi là chương trình nghị sự cực hữu tại Tối cao Pháp viện. Quyền phá thai đã bị đẩy lùi. Quyền của người đồng tính trong môi trường việc làm và hôn nhân cũng gặp rủi ro. Tôi chưa bao giờ chống lại các đảng viên GOP như một tập thể nhưng bây giờ họ thực sự đáng sợ!”
Ngược lại, Julie Duggan, 31 tuổi, nhân viên an toàn công cộng ở Chicago ủng hộ GOP, nhận thấy “các giá trị bảo thủ và vai trò giới tính truyền thống đang bị tấn công trong bối cảnh xã hội thay đổi quá nhanh theo hướng cấp tiến. Thậm chí có người còn không biết họ thuộc giới tính nào. Nếu GOP lại thua, đó sẽ là sự kết thúc xã hội chúng ta!”.
Quỹ Di sản (Heritage Foundation), một viện nghiên cứu chính sách bảo thủ, đã tập hợp 60 tổ chức cánh hữu để biên soạn một tài liệu dài 900 trang ghi chi tiết cụ thể chính sách mà tổng thống tiếp theo của GOP cần đi theo. Mới đây, Kevin Roberts, chủ tịch quỹ đã phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh ban lãnh đạo quỹ: “Những chi tiết cụ thể đó nhắm đến cho một mục tiêu rộng lớn hơn. Cuộc bầu cử tiếp theo có thể là cơ hội cuối cùng và tốt nhất để chúng ta giải cứu đất nước khỏi cánh tả Xã hội chủ nghĩa đang thức giấc. Tầm nhìn của họ là phá hủy mọi thứ tạo nên nước Mỹ, các giá trị, lịch sử và các quyền của chúng ta”.
Trong một cuộc phỏng vấn, ông nói thêm: “Chúng ta đã mất các trường K12 vào tay các nhà hoạt động cánh tả cực đoan. Chắc chắn chúng ta cũng để mất các trường đại học vào tay các tổ chức tương tự, mất cả các doanh nghiệp lớn, thậm chí cả nhà thờ. Người Mỹ hàng ngày đang bị buộc phải quỳ gối trước lá cờ cầu vồng”.
Các đảng viên Dân chủ và những người khác không nghĩ như thế mà xem cuộc chiến văn hóa của GOP là một “phản ứng dữ dội chống lại sự chấp nhận ngày càng nhiều đối với sự đa dạng của quốc gia”, “nhưng đó là tự nguyện chứ đâu có ai bị buộc phải quỳ gối hoặc can dự vào?”. Richard Blissett, 33 tuổi, đảng viên Dân chủ và là nhân viên đại học sống ở Baltimore xem một số phàn nàn của GOP đã trở nên mâu thuẫn với niềm tin truyền thống của đảng này về thị trường tự do. “Có một sự khác biệt lớn giữa chính phủ và Hollywood. Nếu những người Cộng hòa muốn có nhiều phim Cộng hòa hơn, họ cứ làm chúng. Không ai ngăn cản họ!” – ông nhấn mạnh.
Blissett lo ngại các cộng đồng sẽ xung đột với nhau nếu GOP phá hỏng những thành tựu bình đẳng đạt được cho các nhóm yếu thế. “Việc tranh luận những điều cấm kỵ trên bàn ăn như chủng tộc và giới tính sẽ ảnh hưởng đến khả năng hòa nhập cộng đồng. Chấp nhận và hỗ trợ những người khác biệt với bạn là một phần của nghệ thuật chung sống” – ông nói.
Những con số không thể xem thường
Cảm xúc dâng cao của cả hai bên được phản ánh trong một cuộc thăm dò mới cho thấy khoảng 80% đảng viên GOP tin chương trình nghị sự của đảng Dân chủ, nếu không dừng lại, “sẽ hủy diệt nước Mỹ mà chúng ta biết”.
Một cuộc khảo sát của NBC News vào mùa thu năm ngoái cũng cho thấy một tỷ lệ tương tự đảng viên Dân chủ có cùng nỗi sợ hãi chương trình nghị sự của GOP sẽ phá hủy đất nước. GOP cho rằng văn hóa Mỹ đã đi chệch hướng và họ đã gây tranh cãi tại Quốc hội trong tuần này, khi các đảng viên GOP tại Hạ viện thúc đẩy thông qua một loạt các sửa đổi chính sách xã hội trong dự luật quốc phòng hàng năm, gồm cả cắt kinh phí cho các sáng kiến đa dạng trong quân đội và hạn chế thêm các quy định phá thai và chăm sóc người chuyển giới của quân đội.
Các nhà lập pháp GOP lập luận rằng họ phải hành động vì hệ tư tưởng tự do đang làm suy yếu quân đội. Những sửa đổi như thế sẽ bị thách thức tại Thượng viện do đảng Dân chủ kiểm soát nên không dễ vượt qua.
Nhiều cử tri GOP cho biết tốc độ thay đổi xã hội đã khiến họ bị sốc, với việc các trường học và doanh nghiệp thúc đẩy sự đa dạng chủng tộc và người Mỹ chuyển giới đặt ra những câu hỏi khó cho phụ huynh, nhà trường và các quan chức thể thao. Trong cuộc thăm dò của Wall Street Journal-NORC năm nay, ba phần tư đảng viên GOP nói xã hội đã đi quá xa trong việc chấp nhận người chuyển giới, người đồng tính nam, đồng tính nữ và hơn 50% cho rằng các doanh nghiệp, trường học đã đi quá xa trong việc thúc đẩy sự đa dạng chủng tộc và sắc tộc.
Rất ít đảng viên Dân chủ có quan điểm đó. Trong một cuộc thăm dò của Ipsos vào Tháng Ba qua, khoảng một nửa đảng viên GOP đồng ý với nhận định: “Những ngày này, tôi cảm thấy như kẻ xa lạ ngay trên chính đất nước mình”, nhưng có chưa tới 30% đảng viên Dân chủ đồng ý như thế.
Trong khi các cuộc chạy đua sơ bộ trước đây của GOP thường xoay quanh các khác biệt chính sách, chẳng hạn như xét lại Medicare hoặc loại bỏ mã số thuế hiện nay để áp dụng thuế cố định, thì các ứng cử viên GOP năm 2024 đang chuyển qua nói nhiều về các vấn đề văn hoá xã hội như phá thai, chủng tộc và giới tính.
Viện trợ cho Ukraine cũng được nhắc đến. Jondavid Longo, một đảng viên GOP và là thị trưởng Slippery Rock, bên ngoài Pittsburgh, nhận xét: “Rất ít người nói về cải cách thuế và hầu như tất cả đều nói về các văn hóa. Có vẻ cả hai đảng đều xem chính trị là tình huống sinh tử, nên buộc phải chiến thắng. Nhiều cử tri tin rằng nếu ứng cử viên của họ không giành chiến thắng, thì số phận của họ sẽ theo sau”.
Wes Anderson, một nhà thăm dò ý kiến của GOP cho biết, ngoài các vấn đề về văn hoá như chủng tộc và giới tính các cử tri GOP cũng quan tâm đến tương lai nền kinh tế. Ông nói: “Chúng tôi tin đất nước đang bị đánh mất và cánh tả đã trở nên cực đoan đến mức họ không còn tin vào nước Mỹ nữa và muốn thiêu rụi tất cả để biến nó thành thứ họ muốn.
Các cử tri GOP có hai câu hỏi lớn cho các ứng cử viên: Bạn có biết chúng ta đang trên bờ vực mất nước không? Và chúng tôi có thể tin bạn sẽ chiến đấu trở lại?”. Đặc điểm nổi bật của cựu Tổng thống Donald Trump là sự háo hức chiến đấu trong các trận chiến văn hóa. Ông ta thường xuyên nhấn mạnh mối đe dọa từ cánh tả, cảnh báo về “những người Cộng sản đang dạy con cái chúng ta” và hứa sẽ “không cho những người Cộng sản, những người theo chủ nghĩa Marx và những người theo chủ nghĩa xã hội, ghét Cơ đốc giáo làm chủ nước Mỹ”.
