Khi xuất hiện trong chương trình CBS Sunday Morning vào Tháng Mười Hai năm ngoái, Stockton Rush – Giám đốc điều hành và nhà đồng sáng lập OceanGate Expeditions, tiết lộ nỗi sợ lớn nhất của ông là ở trong chiếc tàu ngầm của một trong những chuyến thám hiểm khám phá xác tàu Titanic do công ty ông tổ chức. Và sau đó, là “đối diện với những thứ ngăn cản không cho tôi nổi lên mặt nước,” Rush nói với thông tín viên David Pogue.
Mặc dù cũng chính Rush trước đó tự tin cho rằng, “tôi không nghĩ việc ở trong một chiếc tàu ngầm là điều gì đó nguy hiểm.” Nhưng khi Pogue gặng hỏi về những nguy hiểm có thể xảy ra ở độ sâu 13,000 feet dưới đáy biển, Rush trả lời, ông “sợ con tàu không thể trở lên mặt nước vì nhiều lý do khác nhau.”
“Những vật cản nhô ra, những lưới đánh cá, rủi ro bị vướng. Và, đó chỉ là về kỹ thuật, kỹ thuật điều khiển tàu. Điều đó khá rõ ràng – nếu đó là vật cản, đừng đi vào bên dưới nó. Nếu có lưới đánh cá, đừng đến gần nó. Vì vậy, bạn có thể tránh được những điều đó, chỉ cần từ tốn và ổn định.”
Tuy nhiên những rủi ro mà Rush nêu ra, cho đến nay chưa có cái nào được xác định là nguyên nhân gây mất tích cho tàu ngầm chở năm khách thám hiểm xác tàu Titanic. Trong năm vị khách đó, có Stockton Rush. Họ cùng với tàu ngầm mang tên Titan đã mất tích từ sáng Chủ Nhật, 18 Tháng Sáu.
ABC News xác nhận danh tính của những người trên tàu là: Shahzada Dawood, 48 tuổi, doanh nhân Pakistan và con trai Suleman Dawood, 19 tuổi; Hamish Harding, doanh nhân, khách du lịch không gian người Anh, 58 tuổi; Paul-Henri Nargeolet, một thợ lặn người Pháp, chuyên gia về Titanic, 77 tuổi; và Stockton Rush, 62 tuổi.
Chuyến thám hiểm kéo dài tám ngày của OceanGate để những xem phần đổ nát của tàu Titanic – được Rush gọi là “chuyến đi một lần trong đời” có giá $250.000 cho mỗi hành khách. Giám đốc điều hành của OceanGate nói trong CBS Sunday Morning rằng ông đã từng ước mơ trở thành một phi hành gia, cho đến khi ông tìm thấy “một lời gọi” rằng ông có thể khám phá một nơi khác.
“Tôi muốn là một phiên bản của Hạm Trưởng Kirk. Tôi không muốn là một hành khách ngồi phía sau. Và tôi đã nhận ra đại dương là một hành tinh. Đó là nơi cuộc sống tồn tại.”
Cũng trong cuộc phỏng vấn đó, Rush, người đồng sáng lập công ty du lịch tư nhân đã thực hiện hơn chục chuyến thám hiểm dưới nước kể từ năm 2010, nói rằng mặc dù OceanGate thực hiện các biện pháp an toàn thích hợp, nhưng “có giới hạn.”
“Ý tôi là, nếu bạn chỉ muốn được an toàn thì đừng ra khỏi giường. Đừng lên xe của bạn. Đừng làm gì cả. Tại một thời điểm nào đó, bạn sẽ chấp nhận một số rủi ro và nó thực sự là một rủi ro xứng đáng. Tôi nghĩ rằng tôi có thể làm điều an toàn này bằng cách phá vỡ các quy tắc” – Rush nói.
Một điều thật thú vị, đó là thông tín viên David Pogue từng có mặt trong chuyến tham quan xác tàu Titanic vào mùa Hè năm ngoái cùng một nhóm những người đam mê con tàu nổi tiếng và bất hạnh nhất lịch sử. Đoạn phim tài liệu ngắn quay với chất lượng 4K, cho thấy rõ những phần rêu phong, rỉ sét còn lại của con tàu sang trọng nhất thế giới đang nằm dưới đáy đại dương, sâu 13,000 feet.
Không phải ngẫu nhiên mà thông tín viên kỳ cựu của CBS, David Pogue đặt ra những câu hỏi sắc bén cho CEO của OceanGate. Trong chuyến phiêu lưu mùa Hè năm ngoái trong The Titan, Pogue đã thấy có những “red flags.”
Yes, many red flags! That’s why both the TV story and the “Unsung Science“ podcast episode spent so much time challenging the CEO about the safety and construction of the submersible.
— David Pogue (@Pogue) June 20, 2023
Sau chuyến tham quan đó, Pogue đã lưu ý với vị CEO của OceanGate về những nhận xét của ông. Đó là các thành phần, thiết bị của tàu ngầm có đặc điểm của sản phẩm lắp ráp thủ công gia dụng, thường thấy trong cuộc sống hàng ngày. Đến nỗi, Pogue ví nó như “MacGyver”, nhân vật phim truyền hình tiểu thuyết hư cấu nổi tiếng với những kỹ thuật nghiệp dư.
Rush không đồng ý với ý kiến đó. Ông phản biện rằng công ty đã làm việc với những hãng nổi tiếng như Boeing, NASA và University of Washington để đảm bảo độ chịu lực, sợi ống carbon giúp hành khách duy trì nhịp thở, đều đạt tiêu chuẩn. Rush nói, “mọi thứ khác có thể hỏng, miễn là bình chịu lực không hỏng, con tàu lặn vẫn sẽ trong tình trạng tốt,” theo Washington Post.
Mặc dù Rush thừa nhận sự lo lắng của mình về việc tàu lặn không thể nổi lên mặt nước, nhưng ông đưa lập luận: “Thậm chí chưa có một thương tích lớn nào xảy ra chứ chưa nói đến trường hợp tử vong trong nhiều thập kỷ của hoạt động lặn biển.”
Khi năm hành khách của chuyến thám hiểm “một lần trong đời”, trong đó có Rush bước lên tàu Titan, Rush đã gửi tin nhắn cho Pogue và những khán giả đang theo dõi con tàu ngầm từ từ lặn sâu xuống biển:
“Chúng tôi giờ đây là năm người an toàn nhất trên hành tinh.”
Và đó là tin nhắn cuối cùng (cho đến nay) của Stockton Rush.
Thứ Tư 21 Tháng Sáu, cuộc tìm kiếm con tàu lặn The Titan vẫn đang diễn ra, nỗ lực và không nhiều hy vọng. Lượng oxy trong tàu Titan được dự báo sẽ cạn kiện vào sáng Thứ Năm, 22 Tháng Sáu.
Sáng nay, Thứ Tư, cuộc tìm kiếm lóe lên tia hy vọng khi Lực Lượng Tuần Duyên Mỹ cho biết một chiếc phi cơ tìm kiếm phát hiện âm thanh phát ra ở khu vực Bắc Đại Tây Dương. Lực lượng đã chuyển thiết bị cứu hộ đến khu vực đó, nhưng cho đến hiện tại, nỗ lực tìm ra nguồn gốc của âm thanh vẫn là vô vọng. Rick Murcar, giám đốc đào tạo quốc tế của National Association of Cave Divers và chủ sở hữu của Aquatic Adventures of Florida Inc., giải thích rằng âm thanh truyền nhanh hơn trong nước – khiến cho lực lượng cứu hộ gặp khó khăn trong việc xác định chính xác nơi âm thanh phát ra.
Ông Sean Leet, đồng sáng lập viên và giám đốc của Horizon Maritime Services, công ty sở hữu Polar Prince, con tàu đã đưa các thành viên tàu ngầm đến địa điểm lặn nói với báo giới hôm Thứ Tư: “Chúng ta phải nuôi hy vọng”, khi cuộc tìm kiếm và sứ mệnh giải cứu tàu ngầm Titan vẫn tiếp tục diễn ra.
Có lẽ ngoài điều đó, không còn cách nào khác. Và có lẽ Titanic cũng không mong có một con tàu nào khác soán ngôi “lịch sử” của nó. Như lời bình luận của David Pogue, những cuộc thám hiểm rồi sẽ kết thúc, để lại một mình Titanic nằm lại đại dương.
