Một phân tích của tờ Wall Street Journal về sàn giao dịch tiền điện tử FTX và hồ sơ pháp lý cho thấy các giám đốc điều hành của công ty này đã tiêu xài bừa bãi và ăn cắp hơn $7.7 tỷ của những khách hàng mà họ đã hứa sẽ giúp giàu lên. Khoản tiền kếch xù này được dùng để cho vay cá nhân, mua các bất động sản sang chảnh và đóng góp chính trị, từ thiện để… nổi tiếng!
Tiêu xài phung phí qua vỏ bọc đầu tư
FTX đã phá sản vào năm ngoái mà nguyên nhân là do người sáng lập Sam Bankman-Fried và các nhân viên cấp cao đã lén lút sử dụng nguồn quỹ của khách hàng để đầu tư công nghệ, mua các bất động sản sang trọng và đóng góp chính trị, cùng nhiều thứ bất minh khác. Số tiền mất cân đối sổ sách là trọng tâm của phiên tòa xét xử hình sự Bankman-Fried sẽ bắt đầu tại tòa án liên bang Manhattan, New York trong tuần này.
Các cấp phó hàng đầu của FTX và “công ty chị em” Alameda Research của họ đã nhận tội lừa đảo và ăn trộm tiền của khách hàng. Theo đơn kiện của các khách hàng, FTX có đến $16 tỷ trên sàn giao dịch trước khi sụp đổ, nhưng cho đến nay, ban quản lý mới của công ty chỉ tìm thấy $7.3 tỷ có thể dùng thu hồi được để trả lại cho họ!
Nguy cơ họ không được hoàn trả đầy đủ là rất cao. Vậy số tiền đã mất đi đâu? Trong số chi mạnh tay FTX đã trả $1.15 tỷ để mua khoảng 20% cổ phần của công ty khởi nghiệp công nghệ Genesis Digital Assets chuyên khai thác tiền điện tử sở hữu một số mỏ “đào tiền” ở đất nước Trung Á Kazakhstan.
Tiếp đến là đổ $243 triệu vào bất động sản ở Bahamas và khoảng $86 triệu đóng góp chính trị, từ thiện (ba khoản tiền này có thể thu hồi được). Đặc biệt, công ty chi hậu hĩnh hơn $2.2 tỷ cho những người trong ban giám đốc, kể cả Bankman-Fried, bằng cách cho phép mỗi cá nhân tự vay một khoản tiền lớn dù biết chắc sẽ không bao giờ trả được!
Vẫn còn khoảng $1 tỷ thiếu trong hạch toán thu chi. Số tiền này có thể đã được FTX dùng cho các giao dịch “không có khả năng hoàn vốn” tại Alameda, quỹ phòng hộ (hedge fund) liên kết với họ.
Theo đơn kiện khách hàng nhằm vào các giám đốc điều hành cấp cao của FTX, phần lớn trong số hơn $5 tỷ công ty đầu tư vào các công ty công nghệ đều là tiền biển thủ của khách hàng. Nhiều giao dịch không cho lợi nhuận. Hồ sơ pháp lý cho thấy FTX đã mua nền tảng giao dịch Embed với giá $236.8 triệu vào Tháng Chín, 2022 để thực hiện các giao dịch chứng khoán cho khách hàng. Nhưng đến nay vẫn không có người mua nào trả hơn 1 triệu để mua lại nền tảng này sau khi FTX phá sản (ban giám đốc mới đang kiện các cổ đông cũ của Embed, gồm Y Combinator và Bain Capital để lấy lại tiền).
Năm 2022 Bankman-Fried đầu tư $700 triệu tiền của FTX vào công ty đầu tư mạo hiểm K5 Global. Theo hồ sơ tòa án, hai người đồng sáng lập K5 – Bryan Baum và Michael Kives – nhận được $125 triệu mỗi người theo thỏa thuận (các nhà quản lý mới của FTX đang cố gắng thu hồi số tiền đầu tư được định giá quá cao này). Các giám đốc điều hành FTX còn thực hiện một số đầu tư cá nhân bằng tiền của khách hàng.
Theo đơn kiện, Bankman-Fried và Gary Wang, giám đốc công nghệ của FTX, đã vay cá nhân thông qua quỹ phòng hộ Alameda để mua gần 8% cổ phần của nền tảng giao dịch tiền điện tử Robinhood Markets vào Tháng Năm, 2022 và mua $546 triệu cổ phiếu Robinhood. Giám đốc điều hành FTX Nishad Singh dùng khoản vay cá nhân từ Alameda để mua cho mình 44 triệu cổ phiếu FTX (trị giá $477 triệu lúc đó) vào Tháng Mười Một, 2021.
Ngoài ra, Bankman-Fried đã chuyển khoảng $10 triệu từ tài khoản Alameda sang tài khoản của người cha Joseph Bankman. Theo ban quản lý mới của FTX, Bankman-Fried, Wang và Singh chưa hoàn trả một xu nào cho các khoản vay đó và không hề có ý định hoàn trả!
Mua bừa bãi bất động sản và đóng góp chính trị, từ thiện bằng tiền của người khác
Những người sáng lập FTX quyết định chuyển trụ sở chính từ Hong Kong đến Bahamas (vì luật pháp khá thoáng của khu vực Caribe có lợi cho kinh doanh tiền điện tử hơn) và dùng tiền của khách hàng để mua các căn hộ tại khu nghỉ dưỡng sang trọng Albany ở Bahamas, kể cả căn hộ Orchid Penthouse $30 triệu có năm phòng ngủ, nơi Bankman-Fried sống cùng một số nhân viên khác trước khi FTX sụp đổ (ông ta bị bắt tại đây và bị dẫn độ sang Mỹ).
Hồ sơ toà án cho thấy Bankman-Fried đã dùng tiền của khách hàng FTX để từ vị thế tương đối mờ mịt vươn lên thành một trong những nhà tài trợ lớn nhất của chính trường Mỹ. Ví dụ đóng góp hào phóng hơn $28 triệu cho ủy ban hành động chính trị (PAC) Protect Our Future (PAC này đã chuyển cho doanh nhân tiền điện tử Carrick Flynn $10 triệu để tranh cử vào Hạ viện Mỹ nhưng bị thua trong cuộc đua sơ bộ của đảng Dân chủ ở tiểu bang Oregon vào Tháng Năm 2022).
Với tư cách công ty, Alameda đóng góp cho hai chính trị gia đảng Dân chủ: Thượng nghị sĩ Kirsten Gillibrand của New York và Dân biểu Jim Costa của California (cả hai hứa sẽ trả lại hoặc đóng góp từ thiện hết khoản tiền Bankman-Fried đưa cho họ).
Người sáng lập FTX còn một số khoản đóng góp trên danh nghĩa cá nhân mà một số dùng tiền của khách hàng. Alameda tài trợ $500,000 cho Viện Thực phẩm Tốt (Good Food Institute), một tổ chức tư vấn phi lợi nhuận về các sản phẩm thay thế thịt (viện cho biết đã chi hết số tiền này với sổ sách đầy đủ).
Gab, anh của Bankman-Fried, được FTX tài trợ $35 triệu cho tổ chức từ thiện Guarding Against Pandemics do ông ta điều hành. Ban giám đốc mới FTX ước tính vẫn còn khoảng $80 triệu tiền đóng góp từ thiện và chính trị mà công ty có thể thu hồi để trả nợ cho khách hàng. Năm ngoái, công tố liên bang Damian Williams thuộc Southern District of New York từng khẳng định: “Những khoản đóng góp này được Alameda ngụy trang giống như của những người giàu có, nhưng thực tế, chúng là tiền đánh cắp của khách hàng!”
