Không phải là một White Christmas lãng mạn, du dương trong tiếng nhạc và tiếng lửa bập bùng, ngoài trời là tuyết rơi trắng xoá như mọi người mong đợi hoặc tưởng tượng. Buffalo và nước Mỹ năm nay thật sự đón một Giáng Sinh ‘trắng’ – màu trắng của tang tóc.
Sau năm tiếng chờ ở phi trường, bà T. Hồ, không thể tiếp tục kiên nhẫn với Southwest Airlines. Bà chấp nhận bỏ chuyến bay, mua một vé của hãng khác để về Houston, từ sân bay quốc tế Donald Regan, Virginia.
Cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ của hãng bay Southwest Airlines đã bước sang ngày thứ ba với thêm 2,500 chuyến bay của hãng tiếp tục bị huỷ vào sáng Thứ Tư, 28 Tháng Mười Hai. Theo thống kê của dịch vụ theo dõi chuyến bay FlightAware, tổng cộng gần 11,000 (hơn 91%) số chuyến bay của Southwest đã bị huỷ bỏ và tình trạng này sẽ kéo dài thêm vài ngày trước khi hãng bay Southwest có thể hoạt động trở lại như bình thường.
Tại các cửa lên máy bay của Southewest Airlines đông kín người. Khách hàng giận dữ vì không thể đúng hẹn về nhà bên cạnh gia đình trong dịp lễ cuối năm. Trong hành lý của họ là những món quà Giáng Sinh thay vì gửi bưu điện, họ dành để tận tay trao cho người thân.
Trong cuộc phỏng vấn trên “NBC Nightly News” vào Thứ Ba, Bộ trưởng Giao thông Vận tải Pete Buttigieg gọi đây là “tình huống không thể chấp nhận được”. Ông yêu cầu phải có cuộc điều tra hệ thống lập lịch trình chuyến bay của Southwest Airlines.
“Chúng ta không thể kiểm soát thời tiết. Tất cả chúng ta đều hiểu điều này,” Bộ trưởng Buttigieg nói, nhưng sau đó nhấn mạnh thêm: “Điều này rõ ràng đã vượt qua lằn ranh từ tình trạng thời tiết không thể kiểm soát sang trách nhiệm trực tiếp của hãng hàng không (Southwest).”
Bên cạnh sự kiện khủng hoảng chuyến bay của hãng Southwest với lý do thời tiết, 13,3% chuyến bay của các hãng hàng không lớn khác cũng phải huỷ bỏ vào Thứ Bảy, 9,7% vào Chủ nhật và 5,7% vào thứ Hai, theo thống kê của FlightAware.
Elliott, khách không mời mà đến
Sự cố của Southwest Airlines mấy ngày qua chỉ là một phần trong những ảnh hưởng nặng nề từ đợt bão tuyết cuối cùng của năm 2022 đổ vào nước Mỹ. Trước Giáng Sinh hai ngày (22 Tháng Mười Hai), cơ quan khí tượng quốc gia đã cảnh báo về cơn bão mùa đông Elliott “lớn chưa từng có” đang quét qua Hoa Kỳ, khiến việc đi lại của người dân trong kỳ nghỉ dài cuối năm sẽ nguy hiểm.
Dự báo thời tiết ngày hôm đó đã dự đoán về “cơn lạnh kỷ lục và gió rét nguy hiểm tính mạng phủ khắp vùng Great Plains đến nửa bờ Đông của Mỹ vào Thứ Sáu, 23 Tháng Hai”.
Ngay sau đó, Tổng Thống Joe Biden từ Toà Bạch Ốc đưa ra một thông báo ngắn: “Đây không phải là những ngày tuyết rơi thông thường như chúng ta thường thấy ở tuổi thơ. Đây là một vấn đề nghiêm trọng…”
Không khí lạnh di chuyển nhanh đến mức nhiệt độ trên khắp dãy Rocky Moutains đã giảm với tốc độ kỷ lục. Vào tối thứ Tư ở Cheyenne, Wyo., nhiệt độ giảm hơn 30 độ chỉ trong chín phút. Thống đốc các tiểu bang Georgia, Kansas, Kentucky, North Carolina, Oklahoma, West Virginia và Wyoming đồng tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia. Thống đốc của Indiana, Colorado và Missouri đã phải triệu tập lực lượng vệ binh quốc gia.
Tính đến chiều ngày Thứ Sáu, 23 Tháng Mười Hai, ít nhất chín người chết và hơn 1,2 triệu người trên toàn nước Mỹ chịu cảnh mất điện trong thời tiết băng giá.
CBS News hôm Thứ Bảy, 25 Tháng Mười Hai cho biết ít nhất 22 người thiệt mạng, hơn 700,000 gia đình không có điện và hàng ngàn chuyến bay bị huỷ. Cơn bão tuyết Elliott đã thật sự bắt đầu, lan nhanh ở phạm vi rộng chưa từng có, từ khu vực Ngũ Đại Hồ gần Canada đến Rio Grande dọc biên giới với Mexico.
Cơ quan Khí tượng quốc gia thông báo nhiệt độ ở một số tiểu bang xuống thấp nhất kể từ năm 1989. Washington, D.C., Pittsburgh, South Carolina, Georgia, Oklahoma đón Giang Sinh trong cái lạnh “one digit” – cao nhất trong ngày là 7 độ.
Ở Denver, nhiệt độ giảm 70 độ trong vòng chưa đầy 18 giờ đồng hồ, từ một ngày có khí hậu mùa Đông ôn hòa xuống mức nhiệt độ lạnh nhất được ghi nhận trong hơn ba thập niên.
Cây bút chuyên về Khoa học Khí tượng Eric Mack viết trên Forbes rằng, những ảnh hưởng nặng nề của Elliott như số chuyến bay bị huỷ, nhiệt độ thay đổi, số người chết, là những số liệu đầu tiên ông thấy trong hơn hai thập niên trong nghề.
Ngày 27 Tháng Mười Hai, The Weather Channel đưa tin ít nhất 50 người chết trên toàn nước Mỹ vì cái rét khắc nghiệt và tuyết rơi dày đặt. Riêng vùng Buffalo có ít nhất 28 người chết do bão tuyết mùa Đông Elliott đổ vào phía Tây New York. Lượng tuyết vùng này rơi kỷ lục, lớp tuyết dày tới 43 inch, được cho là tồi tệ nhất trong lịch sử mùa Đông của Buffalo.
Lake effect snow will continue through Tuesday northeast of Lake Erie and Lake Ontario. Additional accumulations of 6 to 12 inches are expected off Lake Erie in and near Buffalo, and 1 to 2 feet for Jefferson and northern Lewis counties. pic.twitter.com/K7RSLiPT20
— NWS Buffalo (@NWSBUFFALO) December 26, 2022
Tuyết đổ liên tục trong gần 40 giờ đồng hồ với lượng rơi kỷ lục suốt 2.235 phút. Năm 1985, Buffalo đã từng có lượng tuyết rơi liên tục nhiều nhất nhưng chỉ 960 phút. Trong lúc đó, mức gió ở tốc độ 35 dặm/giờ. Có những thời điểm gió thổi với vận tốc 60 dặm/giờ giữa lúc nhiệt độ xuống ở mức một chữ số.
Phần lớn những người chết được tìm thấy trong xe hơi, nhà và bị vùi lấp trong tuyết. Một số đã chết trong khi cố gắng xúc tuyết. Theo Sở Khí tượng Quốc gia, số người chết sẽ còn tăng lên do nhiều nơi vẫn chưa có điện trong điều kiện nhiệt độ ngoài trời làm đóng băng.
Mark Poloncarz, Thị trưởng quận Erie, New York mô tả trận bão tuyết này là “cơn bão tồi tệ nhất trong đời chúng ta” và cảnh báo có thể có có nhiều người chết hơn nữa.
“Đây là trận bão tuyết thế hệ chỉ có một lần trong đời,” ông Mark nói về những thiệt hại của trận bão mà Quận Erie và Buffalo gánh chịu, “và đây vẫn chưa phải là kết thúc.”
Cho đến Thứ Tư, 28 Tháng Mười Hai, cập nhật mới nhất từ NYTimes cho biết có hơn 30 cư dân ở các thành phố phía tây New York đã chết trong cơn bão. Con số thương vong này vẫn chưa dừng lại đó, theo quan chức New York.
Vì sao Buffalo phải đón Giáng Sinh ‘trắng’?
Hôm Thứ Ba, 27 Tháng Mười Hai, Cảnh sát trưởng Quận Erie, John Garcia cho biết, khi họ được thông báo rằng New York sắp có một cơn bão lịch sử và nghe những thuật ngữ như “cơn lốc bom”, ông ấy đã nghĩ, “điều này không xa lạ với chúng ta, người dân Buffalo.”
Nhưng sau đó, ông ta nói tiếp: “Chúng tôi đã sai. Tôi chua bao giờ thấy trận bão nào như thế này trong đời.”
Buffalo và nhiều thành phố khác của New York không xa lạ với những đợt tuyết rơi dày đặt. Nhưng vì sao lần này, cơn bão tuyết lại trở thành một Giáng Sinh “trắng” của thành phố?
Kỹ thuật viên dịch vụ khẩn cấp Felicia Williams ngồi suốt 14 giờ trong xe cấp cứu phủ đầy tuyết nhưng không có thức ăn, nước uống. Cô bất lực lắng nghe những người của đường dây nóng trả lời các cuộc gọi về người bị chết cóng, các bà mẹ và trẻ em bị mắc kẹt trong xe hơi, hết bình dưỡng khí, những người ứng cứu tuyến đầu đang cố gắng đến cứu họ. Trước mặt cô, bốn chiếc xe hơi đổ nghiêng trong tuyết, chắn ngang đường.
Cô gái 26 tuổi bắt đầu lo sợ cô sẽ chết ở đây. Felicia tức giận vì Buffalo đã không hành động sớm hơn để ngăn mọi người ra đường trong cơn bão tồi tệ nhất kể từ năm 1977.
“Tôi nghĩ rằng lệnh cấm đi lại nên được đưa ra từ sớm, sớm hơn rất nhiều,” Washington Post thuật lời Felicia.
Tất cả những cuộc gọi khẩn cấp Felicia và đồng nghiệp nhận được đề đến từ những nạn nhân đang kẹt trong xe. “Chúng tôi đã làm hết sức có thể để giải cứu họ, nhưng sự thật là những người kẹt trong xe đó không nên ở đấy. Rất nhiều cái chết vì lý do như thế,” Felicia nói.
Quận Eric, trong đó có Buffalo, ban lệnh cấm đi lại không lâu trước 9 giờ sáng ngày Thứ Sáu, 23 Tháng Mười Hai. Nhưng, rất nhiều người dân đã rời nhà đi làm trước đó khoảng 41 phút. Người phát ngôn của thành phố Buffalo Mike DeGeorge cho biết hơn một nửa số người chết vì bão tuyết xảy ra trên đường, trong xe của họ.
Theo các cuộc phỏng vấn với những nhà lập pháp, tổ chức cộng đồng và các chuyên gia về thảm hoạ, thương tổn về con người ở Buffalo lần nầ, phần lớn là do sức tàn phá của trận bão tuyết lịch sử, thời điểm bất lợi, thiếu nguồn lực quản lý khẩn cấp. Khó khăn nhất là không thuyết phục được người dân hãy huỷ bỏ những công việc, chuyến đi (cần thiết) hoặc kỳ nghỉ lễ.
Trong buổi họp báo hôm Thứ Ba, Cảnh sát trưởng Garcia nói các nhà chức trách không thể lường trước được hậu qủa tồi tệ của trận bão. “Chúng tôi có thể làm tốt hơn không? Chắc chắc là có thể. Quận Erie cần phải làm tốt hơn, trang bị nhiều thiết bị hơn để ứng phó với những điều kiện thời tiết như thế này.”
Natalie Simpson, chuyên gia về các dịch vụ khẩn cấp và ứng phó với thảm họa tại Đại học Buffalo cho rằng “quan chức New York đã làm tốt hơn nhiều so với năm 2014, nhưng tôi nghĩ sẽ có nhiều bài học từ lần này.”
Rất khó khăn để những người có trách nhiệm trong cộng đồng đưa ra những quyết định ưu tiên mà có thể khiến họ phải trả giá đắt. Họ phải trả giá ngay cả khi đó là quyết định đúng đắn.
Đúng như cây bút chuyên về Khí tượng và Khoa học Mark Eric nhận định, những cách gọi như “lịch sử”; “một lần trong đời”; hoặc “sự kiện trăm năm có một” đã bắt đầu không còn nhiều ý nghĩa khi được dùng để mô tả các sự kiện như cơn bão Elliott này.
