Ngày mai thứ Năm 15-04 chính quyền Biden sẽ công bố một loạt biện pháp chống lại Nga, kể cả trừng phạt mạnh về tài chính, để trả đũa hành vi tấn công điện toán vào hệ thống mạng của chính phủ và tư nhân và nhiều hoạt động khác gây phương hại cho lợi ích của Hoa Kỳ.
Trong thời gian qua, Nga đã có nhiều hoạt động phá hoại tài sản của Mỹ như tấn công vào hệ thống mạng điện toán thông qua việc khai thác phần mềm SolarWinds, treo thưởng cho các chiến binh Afghanistan bắn giết quân Mỹ; và nỗ lực kéo dài nhiều năm nhằm can thiệp vào các cuộc bầu cử.
Các phụ tá của Tổng thống Biden cho biết, biện pháp trừng phạt sẽ có các bước “nhìn thấy và không nhìn thấy”, bao gồm việc trục xuất một số nhà ngoại giao Nga, như chính quyền Obama đã làm khi phát hiện những nỗ lực của Nga gây ảnh hưởng đến cuộc bầu cử năm năm trước; có thể nhắm vào nợ công của Nga, buộc Nga phải trả giá về kinh tế và phản công điện toán vào các cơ sở tình báo của Nga.
Các biện pháp cấm vận đối với việc vay nợ có thể ảnh hưởng đến khả năng của một quốc gia trong việc phát hành trái phiếu bằng đồng đô la Mỹ vì người cho vay lo sợ bị cô lập khỏi thị trường tài chính quốc tế mà đồng đô la là công cụ tiền tệ chủ yếu. Hoa Kỳ đã sử dụng các biện pháp tài chính tương tự để chống lại Iran, Bắc Hàn và một số nước khác.
Giá trái phiếu chính phủ Nga đã biến động mạnh trong những tuần gần đây khi giới đầu tư tin rằng các biện pháp trừng phạt sắp xảy ra. Nợ công của Nga tương đối ít nên ít có khả năng bị ảnh hưởng bởi chiến thuật này. Và giá dầu tăng sẽ có lợi cho nền kinh tế của đất nước. Tuy nhiên, bất kỳ lệnh trừng phạt nào đối với lĩnh vực tài chính của Nga cũng làm tăng đáng kể chi phí mà Moscow phải chịu trong giao dịch quốc tế.
Từ lâu giới phân tích đã dự đoán Hoa Kỳ sẽ mạnh tay trừng phạt kinh tế Nga nhưng dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump, mọi biện pháp trừng phạt Nga đều không được phê chuẩn. Chính quyền Biden đã thay đổi quan điểm, phối hợp với các đồng minh Liên Âu và Anh Quốc ban hành lệnh cấm vận nhiều quan chức Nga liên quan tới vụ đầu độc không thành nhà lãnh đạo đối lập Nga Alexei Navalny hồi tháng Ba vừa qua. Nhưng việc trừng phạt Nga vì những hành vi gây hại cho Hoa Kỳ thì các quan chức trong chính phủ vẫn chưa có sự đồng thuận về các biện pháp cụ thể. Chính quyền Biden cũng lo ngại, chưa rõ các tổ chức tình báo và tin tặc Nga có thể trả đũa bằng cách khai thác “cửa hậu” (back-door) đã được cấy ghép trong các hệ thống điện toán của Mỹ hay không.
*
Các quan chức thừa nhận rằng họ không biết liệu vụ tấn công điện toán SolarWinds – trong đó tin tặc Nga đã sửa đổi phần mềm quản lý mạng SolarWinds do một công ty công nghệ Mỹ phát hành, được hàng nghìn tổ chức chính phủ và công ty tư nhân Mỹ sử dụng – có mở ra các “cửa hậu” để đối phó với sự trừng phạt hay không.
Vụ tấn công điện toán trên diện rộng của cơ quan tình báo nước ngoài S.V.R. của Nga, được công ty tư nhân FireEye phát hiện tháng 12 năm ngoái nhưng lúc đó nó đã diễn ra trong nhiều tháng, thâm nhập sâu vào chín cơ quan liên bang, hàng trăm công ty lớn và đánh cắp email của các quan chức cấp cao và các thông tin khác.
Các “biện pháp vô hình” chống lại Nga, bao gồm cả hoạt động mạng chống lại các nhân viên tình báo đã tiến hành vụ tấn công SolarWinds, chắc sẽ không được công khai. Tuy nhiên, Hoa Kỳ sẽ công bố các nỗ lực phối hợp với đồng minh nhằm nâng cao khả năng phát hiện và phản ứng các hoạt động xâm nhập của Nga.
*
Hôm qua thứ Ba, Tổng thống Biden đã nói chuyện với Tổng thống Nga Vladimir V. Putin, cảnh báo ông Putin về việc Nga tập trung quân đội ở biên giới Ukraine và bán đảo Crimea, nhưng không rõ liệu ông Biden thông báo cho ông Putin về các hành động trừng phạt mà chính quyền của ông đang chuẩn bị hay không.
Hoa Kỳ và các đồng minh đang lo lắng về việc Nga điều động quân đội tới biên giới Ukraine. Giám đốc CIA William J. Burns, báo cáo Thượng viện hôm thứ Tư rằng Nga đã tập trung ở biên giới một lực lượng đủ cho một cuộc xâm lược. Tuy nhiên, ông Burns cho biết các quan chức không rõ liệu Nga đang gửi đi một tín hiệu đe dọa hay chuẩn bị cho một hành động quân sự.
*
Cơ quan tình báo trung ương CIA trước đây đã báo cáo với chính quyền Trump rằng Nga đã bí mật treo giải thưởng bằng tiền cho các chiến binh Hồi giáo Taliban để khuyến khích họ giết nhiều lính Mỹ ở Afghanistan. Nhưng nhiều tháng trôi qua mà Tòa Bạch ốc vẫn không phản ứng gì, thậm chí không đưa ra một cảnh báo ngoại giao, dù đã có một sự phẫn nộ của lưỡng đảng trong Quốc hội. Khi còn là một ứng cử viên, ông Biden đã nêu vấn đề này, và sau khi nhậm chức, ông đã ra lệnh cho các cơ quan tình báo lập một báo cáo đầy đủ về những nỗ lực của Nga chống lại người Mỹ.
Trong khi chưa công bố thông tin mới nào về hành động bí mật thưởng tiền cho chiến binh Taliban, chính quyền Biden đã phát hành công khai một báo cáo về sự can thiệp bầu cử của Nga. Báo cáo nói rằng ông Putin đã ủy quyền cho guồng máy chính quyền Nga bí mật thực hiện những nỗ lực rộng rãi để làm tổn hại việc ứng cử của ông Biden trong cuộc bầu cử năm 2020, bao gồm cả việc tổ chức các hoạt động bí mật để gây ảnh hưởng đến những người thân cận với Tổng thống Donald J. Trump. Báo cáo cũng cho thấy rằng Nga không cố gắng tấn công hệ thống bỏ phiếu hoặc thay đổi việc kiểm phiếu, nhưng đã có tác dụng thay đổi nhận thức của công chúng.
