Một xu thế mới nổi trội của các ứng viên Đảng Cộng hòa tranh cử Thượng viện liên bang là tự khoác áo “thường dân” cho mình để chống lại “giới tinh hoa ưu tú” khuynh loát chính trường. Việc này chẳng khác gì chống lại chính họ!
Những “thường dân” tại nhiệm
Thượng nghị sĩ Tom Cotton, một đảng viên Cộng hòa tiểu bang Arkansas, thành viên Ủy ban Tư pháp Thượng viện Mỹ đầy phẫn nộ tuyên bố tại các phiên điều trần chuẩn thuận thẩm phán Tối cao Pháp viện trong tuần này rằng ông không muốn có “một công lý tuân theo quan điểm của giới luật pháp”.
Sau đó, ông phàn nàn: “Một loạt luật sư ưu tú như ứng viên Ketanji Brown Jackson nghĩ rằng các bản án dành cho nội dung khiêu dâm trẻ em là quá khắc nghiệt. Tôi thì không và tôi cá rằng rất nhiều người Mỹ bình thường cũng thế”. Nhưng “người Mỹ bình thường Cotton” có thực sự là “người Mỹ bình thường” như ông nói? Xin thưa là không! Lý do, ông tốt nghiệp Đại học Harvard (thuộc nhóm trường quí tộc Ivy League), Trường Luật Harvard và là cựu thư ký tại Tòa phúc thẩm liên bang Mỹ Khu vực 5 (5th Circuit) và một cựu cộng sự tại hai công ty luật cộm cán của Washington, trước khi ngồi vào Ủy ban Tư pháp Thượng viện. Vậy mà, đến năm 2022, thành viên “quí tộc” Cộng hòa này bỗng lật sang kịch bản mới của chủ nghĩa dân túy: Cảnh báo “giới quý tộc đang nổi dậy, và hãy coi chừng!”.
Cũng tại các phiên điều trần trên, Thượng nghị sĩ John Neely Kennedy (Cộng hòa tiểu bang Lousiana) đã đánh động về “giới quản lý ưu tú” gồm truyền thông, học giả, quan chức và tập đoàn doanh nghiệp. Kennedy lập luận: “Những người này nghĩ họ thông minh hơn và có đạo đức hơn người dân Mỹ bình thường”. Tuy nhiên, lục lại tiểu sử cho thấy Kennedy có bằng danh dự hạng nhất của Đại học Oxford (Magdalen College). “Người đàn ông tự xưng là người của dân thường này trên thực tế thuộc giới thượng lưu và ăn uống như họ” – Phi Beta Kappa biên tập viên tờ điểm tin luật pháp tại Đại học Virginia và là thành viên của tổ chức có tên Order of the Coif nói.
Hai người nổi bật khác trong các phiên điều trần chuẩn thuận thẩm phán Tối cao Pháp viện mới là Thượng nghị sĩ Ted Cruz (Cộng hòa tiểu bang Texas), tốt nghiệp Luật Princeton và Harvard, người thích đấu tranh chống lại “giới tinh hoa ven biển”; và Thượng nghị sĩ Josh Hawley (Cộng hòa tiểu bang Minnesota), một cựu thư ký Tòa án Tối cao tiểu bang tốt nghiệp Đại học Stanford và Trường Luật Yale, nhưng luôn tưởng tượng mình đứng về phía giai cấp vô sản, “dân thường” trong một nước Mỹ “chia rẽ lớn” giữa “tầng lớp lãnh đạo thượng lưu” và “tầng lớp trung lưu thường dân đông đảo”.
Còn nhớ, ba thập niên trước, Pat Buchanan, một người có vai vế trong chính trường Washington DC, khi ra tranh cử tổng thống của Đảng Cộng hòa, đã hùng hồn tuyên bố “Chúng ta cần một cuộc cách mạng của giới nông dân với những công cụ của họ”. Nhưng cuộc cách mạng lần này của Đảng Cộng hòa không nói về nông dân mà là “những quí tộc giả thường dân cầm nông cụ”.
Cruz, Hawley và Cotton đều đang dự tính tranh cử tổng thống nên họ có thể gặp nhau trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa cùng với một người đàn ông “thường dân” khác, Thống đốc tiểu bang Florida Ron DeSantis. Tốt nghiệp Đại học Luật Yale và Harvard, DeSantis đã viết một bài đăng trên mục “op-ed” của tờ Wall Street Journal với tiêu đề “Đừng tin tưởng vào giới tinh hoa”. Ông cũng thường xuyên cảnh báo “giới tinh hoa đang cố gắng đẩy cái này hoặc cái kia xuống cổ họng của người dân Mỹ”.
Những thường dân mới
Trên đây là ví dụ về những người theo “chủ nghĩa dân túy giả danh” đang ngồi tại Thượng viện. Tiếp theo là thế hệ mới những người giống họ đang tìm cách vào Thượng viện. Ở tiểu bang Nevada, ứng viên Đảng Cộng hòa Adam Laxalt tự miêu tả mình là “một Robespierre thời hiện đại” (Maximilien François Marie Isidore de Robespierre là luật sư, chính khách, một trong những nhân vật có sức ảnh hưởng lớn nhất cuộc Cách mạng Pháp).
“Thường dân” này, tốt nghiệp Trường Luật Đại học Georgetow, từng nhiều lần cảnh báo về “Giới tinh hoa giàu có… đang chiếm nước Mỹ”, “Giới tinh hoa ở Washington”, “Giới tinh hoa ven biển”, “Giới tinh hoa không tin vào quốc gia của chúng ta” và “Giới tinh hoa thuộc một câu lạc bộ khác câu lạc bộ của tất cả chúng ta”. Trong thực tế, Adam Laxalt (cháu trai của một thượng nghị sĩ Mỹ và thống đốc bang Nevada; con trai của một nhà vận động hành lang ở Washington) gần đây đã thu về $2.2 triệu nhờ hợp tác với Cooper & Kirk, một công ty luật ở Washington DC từng tuyển dụng Cotton và Cruz làm nhân viên tư vấn.
Tại Pennsylvania, Dave McCormick, một ứng viên Cộng hòa vào Thượng viện, cố gắng mô tả đối thủ Mehmet Oz như “con cưng của giới thượng lưu Hollywood” trong khi tự nhận mình là “nhà đấu tranh cho những người thấp cổ bé miệng”. Ông ta tự hào về thời tuổi trẻ thu gom cỏ khô, bồi bàn, và không ngớt lời tôn vinh các hoạt động săn bắn, đá bóng và thích dùng chữ “chúng ta” để chỉ phe “thường dân vất vả” và chữ “chúng” để chỉ các công ty công nghệ (Big Tech) xấu xa! Nhưng “chúng ta” ở đây là ai?
McCormick là người đứng đầu một trong những quỹ đầu cơ (hedge fund) lớn nhất thế giới. Vợ ông có chân trong ban điều hành công ty Goldman Sachs. Tài trợ cho chiến dịch của ông ta là một tỷ phú quỹ đầu cơ. Tại Arizona, ứng viên Cộng hòa Thượng viện Jim Lamon cũng rất thích nói “we the people” (chúng ta, nhân dân). Ông tố cáo giới tinh hoa Washington DC đang “tha hóa thành một trong những tập đoàn giàu có nhất nước Mỹ”. Nhưng “người đàn ông bình thường của nhân dân” này vừa bán doanh nghiệp năng lượng mặt trời của mình cho Koch Industries với giá $1 tỷ và chi $50 triệu cho cuộc vận động tranh cử của mình.
Sau đó là J.D. Vance, ứng viên Cộng hòa Thượng viện đại diện tiểu bang Ohio, người thường xuyên than phiền “Giới tinh hoa không hề quan tâm đến người dân thường Mỹ” và “Giới tinh hoa trong giai cấp thống trị ở đất nước này đang lợi dụng sự ngây thơ của chúng ta”. “Chúng ta-thường dân” của Vance có hơi khác thường dân bình thường. Trước khi tranh cử, Vance, tốt nghiệp Trường Luật Yale, từng nói “Sự thật khách quan không thể phủ nhận, tôi là một người ưu tú”. Thậm chí gần đây, Vance còn tấn công giới tinh hoa của mình khi nói rằng: “Những lời xin lỗi của Đảng Cộng hòa thường không kèm theo trách nhiệm việc họ từng nhận lương Big Tech”. Vậy ai trả lương cho Vance? Theo CNBC, phần lớn thu nhập của Vance đến từ các dự án liên doanh với nhà đầu tư Big Tech, tỷ phú Peter Thiel, và các nhà đầu tư công nghệ khác.
