Thẩm phán liên bang James Boasberg đã yêu cầu cựu Phó Tổng thống Mike Pence phải xuất hiện trước đại bồi thẩm đoàn điều tra cựu Tổng thống Donald Trump về vụ 6 Tháng Một. Phán quyết của Boasberg (có thể bị kháng cáo) được đưa ra chưa đầy một tuần sau khi ông tổ chức phiên điều trần kín về vấn đề này.
Pence sẽ làm gì?
Thẩm phán Boasberg vừa ra phán quyết yêu cầu cựu Phó Tổng thống Mike Pence phải làm chứng trước một đại bồi thẩm đoàn về các cuộc trò chuyện giữa ông với cựu Tổng thống Donald Trump trước ngày 6 Tháng Một, 2021 sau khi Boasberg bác bỏ tuyên bố của Trump rằng, Pence không phải làm chứng vì “đặc quyền hành pháp”.
Wall Street Journal cho biết, trong phán quyết được niêm phong ngày 28 Tháng Ba, thẩm phán James Boasberg nêu rõ: dù Pence không được miễn ra làm chứng về các hành vi bất hợp pháp của ông Trump, nhưng cựu Phó Tổng thống có thể từ chối trả lời một số câu hỏi liên quan đến vai trò chủ tịch Thượng viện của ông trong phiên họp lưỡng viện chứng nhận chiến thắng của Tổng thống Biden vào ngày hôm đó.
Nói với các phóng viên vào tháng trước, ông Pence khẳng định sẽ chống lại trát đòi hầu tòa của công tố viên đặc biệt Jack Smith để lấy lời khai của ông và “nếu cần sẽ đưa vấn đề lên Tối cao Pháp viện”. Khi phản đối trát đòi hầu tòa, Pence nêu lý do, ông vừa là Phó Tổng thống vừa là chủ tịch Thượng viện nên cũng như các thành viên Quốc hội khác, ông được Hiến pháp bảo vệ khỏi bị chất vấn về các hoạt động lập pháp của mình.
Năm ngoái, hai cố vấn cấp cao của cựu Phó Tổng thống, Chánh văn phòng Marc Short và cố vấn pháp lý Greg Jacob, đã có lời khai về ngày 6 Tháng Một theo trát đòi hầu tòa. Các công tố viên đang tìm kiếm thêm thông tin về cuộc họp của Phòng Bầu dục vào ngày 4 Tháng Một, 2021, trong đó luật sư bảo thủ John Eastman đã thúc giục ông Pence, trước sự chứng kiến của Trump, ngăn chặn việc kiểm phiếu của Đại cử tri đoàn để chuẩn thuận kết quả bầu tổng thống.
Vào thời điểm đó, ông Trump đồng tình với một lý thuyết bên lề do ông Eastman đưa ra (cho rằng Phó Tổng thống có thể từ chối các phiếu đại cử tri từ một số tiểu bang hoặc đình chỉ việc kiểm phiếu để chuyển vấn đề trở lại các tiểu bang đó). Cùng lúc, trong công khai lẫn riêng tư, ông Trump cũng áp lực ông Pence “hãy nắm lấy cơ hội”. Nhưng ông Pence không làm theo mà xem bất kỳ nỗ lực can thiệp nào vào quá trình chuẩn thuận là bất hợp pháp, một quan điểm được các học giả luật Hiến pháp ủng hộ.
Cần nhắc lại, chính cựu Phó Tổng thống là mục tiêu của đám đông người ủng hộ ông Trump xông vào Điện Capitol vào ngày 6 Tháng Một. Ông Trump đã gửi một dòng tweet lúc 2g24 chiều ngày hôm đó với lời phàn nàn “Mike Pence đã không đủ can đảm để làm những gì đáng lẽ ông ta phải làm”. Được xem là người thu hút sự ủng hộ của các cử tri theo đạo Cơ đốc cho ông Trump trong cuộc bầu cử năm 2016, hiện ông Pence đang thực hiện chiến dịch vận động khắp nước Mỹ và dự kiến sẽ sớm ghi danh tranh cử tổng thống dù tỷ lệ ủng hộ ông thấp trong những cuộc thăm dò.
Truy đến cùng sự thật
Phán quyết của thẩm phán Boasberg là phán quyết mới nhất trong một số chiến thắng của công tố viên đặc biệt Smith. Đầu tháng này, một thẩm phán liên bang khác ở Washington xác định rằng văn phòng công tố Smith đã đệ trình đủ bằng chứng cho thấy ông Trump có thể đã đánh lừa các luật sư của mình về những tài liệu mật ông lưu giữ tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago sau khi rời Toà Bạch Ốc và buộc Evan Corcoran, một trong số luật sư này phải ra làm chứng.
Ông Corcoran đã xuất hiện trước đại bồi thẩm đoàn trong khoảng ba giờ vào thứ Sáu tuần trước. Công tố Smith đang dẫn đầu cuộc điều tra của Bộ Tư pháp về những nỗ lực của ông Trump và các đồng minh nhằm lật ngược thất bại trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 cũng như cuộc điều tra về việc ông Trump xử lý sai trái các tài liệu mật.
Cũng đầu Tháng Ba 2023, thẩm phán Boasberg đã tiếp quản ghế chánh án Tòa án liên bang Quận hạt Columbia. Trong cương vị mới, ông giám sát tất cả hoạt động của đại bồi thẩm đoàn trong tòa án, gồm cả các cuộc điều tra của công tố Smith. Đại bồi thẩm đoàn Quận hạt Columbia (đang xem xét việc xử lý các tài liệu tại Mar-a-Lago và sự kiện ngày 6 Tháng Một) không liên quan đến đại bồi thẩm đoàn Manhattan (New York), nơi đang xem xét vai trò của ông Trump trong vụ thanh toán tiền bịt miệng cho một ngôi sao khiêu dâm để quyết định có hay không có cáo trạng truy tố cựu tổng thống.
