Bản cáo trạng gỡ niêm phong vào thứ Ba, ngày 4 Tháng Tư đã bắt đầu khởi động một cuộc chiến pháp lý nghiêm túc mà có thể lên đến đỉnh điểm trong một phiên tòa hình sự hoặc… chẳng có gì ầm ĩ như dự đoán? Lần đầu tiên một bản cáo trạng cho tội danh hình sự đầu tiên được đưa ra chống lại một cựu tổng thống Hoa Kỳ và người được “vinh dự” này là Donald Trump.
Sau những ngày ồn ào, căng thẳng
Ông Trump không nhận tội đối với tất cả 34 tội danh liên quan đến vai trò của ông trong việc trả tiền bịt miệng một ngôi sao phim người lớn trước cuộc bầu cử năm 2016. Ông Trump luôn phủ nhận hành vi sai trái và tố cáo cuộc điều tra của văn phòng Chánh công tố (biện lý) Quận hạt Manhattan Alvin Bragg, một đảng viên Dân chủ, là có động cơ chính trị. Sau một loạt hoạt động ồn ào trong những tuần gần đây, cả trước và sau khi đại bồi thẩm đoàn nghe các bằng chứng buộc tội lần cuối trước khi bỏ phiếu chuẩn thuận truy tố, tốc độ xử án hầu như chắc chắn sẽ chậm lại đáng kể.
Vậy chuyện gì xảy ra tiếp theo? Mọi thứ sẽ không tiến triển nhanh. Trong ngày đọc cáo trạng, bên công tố đề xuất ngày xét xử vào Tháng Một, 2024 nhưng một luật sư của Trump gọi đề nghị đó là “hơi quá khích” và gợi ý “ngày xét xử vào cuối mùa xuân năm sau có thể thực tế hơn”. Thẩm phán Juan Merchan chủ toạ phiên toà cũng chưa ấn định chính thức ngày xét xử mà chỉ nói ông muốn “tiến hành càng nhanh càng tốt”.
Là chờ đợi và dự đoán
Vậy các hoạt động trước xét xử sẽ như thế nào? Ngay sau khi đại bồi thẩm đoàn có quyết định truy tố, bên công tố có nghĩa vụ pháp lý phải chuyển giao cho bên bào chữa tất cả các bằng chứng mà họ đã thu thập được như một phần của cuộc điều tra ban đầu. Những tài liệu như vậy thường không được công khai, nhưng cung cấp cho bên bào chữa một bức tranh rõ ràng và đầy đủ để họ có thể chuẩn bị những bằng chứng và lý lẽ phản bác.
Trong phiên điều trần ngày 4 Tháng Tư, các luật sư của bên công tố cho biết “trong vòng một tuần” họ có thể trao lô bằng chứng đầu tiên, gồm “biên bản của bồi thẩm đoàn và tang vật, cũng như ghi chú lời khai của những nhân chứng đã ra làm chứng trước đại bồi thẩm đoàn”. Tiếp theo, bên công tố sẽ chuyển lô bằng chứng thứ hai, gồm “tình trạng tuân thủ trát đòi hầu tòa, các tài liệu nhân chứng bổ sung và các tài liệu khác” trong vòng 65 ngày hoặc vào khoảng giữa Tháng Sáu.
Lô tài liệu cuối cùng sẽ được công tố bàn giao vào một thời điểm chưa xác định. Điều gì xảy ra sau khi bên bào chữa đã có đầy đủ các bằng chứng? Ngay cả trước khi nhận được bằng chứng phạm tội, nhóm bào chữa của Trump đã đưa ra các lập luận pháp lý tốt nhất cho thân chủ của họ và sau khi có bằng chứng họ sẽ bàn bạc về các kiến nghị trước khi xét xử, thậm chí yêu cầu Thẩm phán Merchan áp dụng các biện pháp giảm nhẹ đặc biệt (specific relief).
Ngày 4 Tháng Tư, ông Merchan cho biết tất cả các kiến nghị của bên bào chữa phải được đệ trình trước ngày 8 Tháng Tám. Và phía công tố có thời hạn đến ngày 19 Tháng Chín để cho ý kiến các kiến nghị. .
Nhưng cuối cùng là “giơ cao đánh khẽ”?
Dự báo, ông Trump và các luật sư của ông sẽ bác bỏ bản cáo trạng, dựa trên nhiều lý do, gồm cả việc ông Bragg xử một vụ việc quá cũ hoặc lý thuyết pháp lý cơ bản hỗ trợ phiên toà là không thoả đáng. Ông Trump, người nổi tiếng với những cách tiếp cận quyết liệt đối với các vụ kiện tụng, cũng có thể đưa ra một loạt các đề xuất khác, gồm cả yêu cầu chuyển vụ án ra khỏi Manhattan.
Ông Trump luôn phàn nàn công khai là ông khó có thể được đối xử công bằng nếu xử án ở Manhattan, và đề nghị chuyển vụ việc đến Staten Island, nơi nghiêng về đảng Cộng hòa hơn các khu vực khác của Thành phố New York. Tuy nhiên, các kiến nghị yêu cầu châm chước cho bị cáo (loại bỏ hoàn toàn vụ kiện hoặc chuyển nó ra khỏi địa điểm hiện nay) thường hiếm khi được chấp thuận.
Các thẩm phán thường xem xét các lý lẽ rất nghiêm túc và quyết định cuối cùng có thể mất hàng tuần hoặc hàng tháng. Trước khi xét xử, các luật sư cũng có thể nộp các bản tóm tắt pháp lý và tranh luận về bằng chứng nào mà đại bồi thẩm đoàn được phép nghe. Vậy khi nào ông Trump sẽ ra tòa lại? Ngày ra tòa tiếp theo được quy định là 4 Tháng Mười Hai.
Thẩm phán Merchan hoàn toàn có thể hủy vụ án trước khi xét xử. Ông Trump cũng có thể thay đổi không có tội thành có tội vào một thời điểm nào đó để nhận án nhẹ, dù ông đã cam kết sẽ theo đuổi vụ án đến cùng. Vậy liệu ông Trump có phải ngồi tù? Có lẽ không, theo các cựu công tố viên. Nhiều luật sư cho biết các cáo buộc mà ông phải đối mặt là những tội tương đối nhẹ, vì vậy ngay cả khi bị kết án, ông Trump do phạm tội lần đầu khó có thể phải ngồi tù.
