Với những ai từng xem chương trình “Tôi là người Việt Nam” được Thúy Nga Paris thực hiện cách đây vài năm, hẳn sẽ nhớ nhân vật này: Hung Cao, một sĩ quan Mỹ gốc Việt từng chỉ huy trường đào tạo người nhái của Hải quân Mỹ. Ông Hung Cao vừa giành chiến thắng trong một cuộc bầu cử sơ bộ tại tiểu bang Virginia…
Là người Việt Nam tị nạn, Hung Cao, 50 tuổi, một thuyền trưởng Hải quân Mỹ về hưu đã giành chiến thắng vào ngày Thứ Bảy và sẽ đấu với Dân biểu đương nhiệm Jennifer Wexton thuộc đảng Dân chủ tại đơn vị bầu cử số 10 ở Bắc Virginia. Trong danh sách tranh cử ấn tượng gồm 11 ứng cử viên GOP, người mới bước vào chính trị Hung Cao bất ngờ về đầu và giành được hơn 50% số phiếu trong vòng bỏ phiếu thứ chín. Hung Cao được đánh giá là người không có cơ hội chiến thắng nhất trong các ứng cử viên. Sau khi tốt nghiệp Học viện Hải quân Hoa Kỳ, Cao trở thành chuyên viên lặn biển sâu và xử lý vật liệu nổ của Hải quân. Trong những công việc ông làm có cả thu hồi mảnh vỡ chiếc máy bay tư nhân bị rơi, trong tai nạn máy bay gây tử vong cho John F. Kennedy Jr (con trai tổng thống John F, Kennedy), cùng người vợ Carolyn Bessette Kennedy và con gái Lauren Bessette.
Hung Cao và gia đình bảy người của ông đến Virginia định cư chỉ năm năm trước đây, sau 13 lần chuyển chỗ ở trên khắp các tiểu bang và thế giới vì lý do công vụ. Phần lớn các quảng cáo trong chiến dịch tranh cử của ông mang chủ đề quân sự, từ hình ảnh đến ngôn từ. Ví dụ, logo “Hung Cao” được định dạng giống như một khẩu súng hoặc ảnh người bắn nhìn qua để nhắm súng. Mặc một chiếc áo phông màu đỏ đơn giản và quần jeans, Cao cảm ơn những người ủng hộ và cử tri qua Twitter, và nói thêm rằng “công việc vẫn chưa được hoàn thành và cần giành chiến thắng trong cuộc bầu cử vào Tháng Mười Một”. Ông viết: “Chúng ta đã thành công! Cảm ơn tất cả những người đã ủng hộ tôi. Nhiệm vụ của chúng ta vẫn chưa hoàn thành. Hãy cùng nhau đoàn kết và giành chiến thắng vào tháng 11. # VA10”.
Bị đánh giá thấp về bề dày chính trị nhưng Cao dẫn đầu các cuộc thăm dò trong suốt cuộc đua trước ngày bầu cử sơ bộ, vượt qua cả bà Jeanine Lawson, Giám sát viên Quận hạt Prince William, người gây quỹ nhiều hơn so Hung Cao. Với dân số của đơn vị bầu cử chỉ có 15.5% người châu Á, cuộc vận động của Hung Cao cũng nhắm mục tiêu chiến lược vào các cộng đồng nhập cư khác tại khu vực. Chủ tịch GOP Virginia Rich Anderson đăng một dòng tweet chúc mừng, viết “Đây là câu chuyện hấp dẫn của Cao và tôi tin anh ấy sẽ sẵn sàng bước vào ngày đầu tiên để đại diện GOP tại đơn vị bầu cử số 10. Tôi tự hào về Hung Cao và đội của anh ấy!”.
Ba vấn đề chính mà Hung Cao tập trung suốt chiến dịch tranh cử là giá xăng, lạm phát và giáo dục. Trong một dòng tweet hồi đầu tháng, Hung Cao viết: “Tôi sẽ đấu tranh để đưa chương trình ‘woke agenda’ (nghị trình tỉnh thức) ra khỏi lớp học và khôi phục vai trò của cha mẹ trong việc giáo dục con cái”.
Cuộc bầu cử dân biểu liên bang sắp tới tại Virginia được dự đoán là cuộc đua ngang ngửa giữa Hung Cao đại diện GOP với Jennifer Wexton của đảng Dân chủ (người giữ ghế hai nhiệm kỳ). Ai được bầu sẽ bắt đầu nhiệm kỳ mới hai năm từ 2023. Hung Cao nhận được sự ủng hộ của một số thành viên tên tuổi trong đảng, gồm cả Thống đốc Virginia Glenn Youngkin và gần đây nhất là Tom Cotton, Thượng nghị sĩ tiểu bang Arkansas. Trong tuyên bố ủng hộ Cao, Cotton viết: “Hung hiểu rõ hơn ai hết cái giá của tự do và anh ấy sẽ không bao giờ từ bỏ việc bảo vệ nó cho con cái của chúng ta”.
Hiến pháp yêu cầu các tiểu bang vẽ lại các tuyến đơn vị bầu cử Quốc hội sau mỗi 10 năm để đảm bảo dữ liệu điều tra dân số mới và số đại diện dân cử tương ứng với nhau. Đơn vị 10 của Bắc Virginia đã được vẽ lại trong năm nay. Trong số ứng cử viên GOP thắng cử sơ bộ trong đảng tại Virginia còn có Dân biểu Bob Good của đơn vị bầu cử số 5 và người nhập cư Ukraine Karina Lipsman của đơn vị bầu cử số 8, nơi Đảng Dân chủ chiếm đa số. Một tin tức đáng chú ý nữa trong các cuộc bầu cử sơ bộ của GOP là Dân biểu Marjorie Taylor Greene, người ủng hộ Trump và thuyết âm mưu với nhiều màn ồn ào tại Hạ viện đã thắng lớn tại đơn vị bầu cử có đa số theo GOP ở bang Georgia với 69% phiếu bầu và Thống đốc Brian Kemp thắng lớn cựu thượng nghị sĩ David Perdue (người được Trump ủng hộ) để chuẩn bị tái đấu với Stacey Abrams của Đảng Dân chủ từng bị ông đánh bại.
________
Hung Cao sinh ra ở Việt Nam và cùng gia đình rời bỏ quê hương ngay trước khi Sài Gòn sụp đổ năm 1975. Trong một cuộc phỏng vấn vào tuần trước (theo Washington Post), Hung Cao kể lại, vào những ngày chạy giặc và buộc phải rời bỏ đất nước, mẹ ông phải khâu tiền vào quần áo của ông cùng anh chị em trong gia đình, phòng trường hợp lạc nhau. Khi chứng kiến sự sụp đổ Kabul vào Tháng Tám, nhìn cảnh những bà mẹ Afghanistan nước mắt chảy dài giao con của họ cho Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ, Hung Cao không khỏi không nhớ lại cảnh gia đình mình từng trải qua những ngày miền Nam thất thủ.
Sau khi đến Mỹ, gia đình ông chuyển đến Tây Phi, nơi ông học ở các trường Pháp, trước khi trở về Annandale (tiểu bang Virginia) vào năm 1982. Trong chương trình Tôi là người Việt Nam do trung tâm Thúy Nga Paris thực hiện, khi được mời lên sân khấu, Hung Cao kể rằng ký ức của ông vẫn in đậm thời gian sống khổ cực ở châu Phi và ông luôn nhớ đến những ngày tháng cha mình lam lũ khổ cực như thế nào để lo cho gia đình.
Sau khi học xong trung học, Hung Cao vào Học viện Hải quân Hoa Kỳ ở Annapolis (tiểu bang Maryland). Thời gian tại ngũ, Hung Cao còn tham gia công tác hoạch định cân đối ngân sách $140 tỷ của Hải quân tại Ngũ Giác Đài, đóng góp vào việc viết chính sách cho Bộ Quốc phòng, làm việc với Lực lượng đặc nhiệm chống khủng bố hỗn hợp của FBI ở San Diego-California, thành lập đội phá bom cho văn phòng cảnh sát ở Monterey (California) và tham gia hoạt động nhân đạo và cứu trợ thiên tai ở Pakistan.
Hung Cao cũng làm việc với nhiều tổ chức phi lợi nhuận và thực hiện các chuyến hoạt động từ thiện khắp thế giới. Hung Cao và gia đình cũng thành lập tổ chức từ thiện [theo điều khoản 501 (c) 3] với việc chuyên làm trứng Phục sinh (cài thiết bị phát âm thanh) dành cho trẻ khiếm thị (chương trình từng được Tổng thống Barack Obama khen ngợi). Tháng Một 2021, sau chuyến công tác cuối cùng ở Afghanistan, Hung Cao trở về Mỹ và nghỉ hưu vào Tháng Mười.
Năm đứa con của Hung Cao đều đang học tại gia. Hung Cao nhấn mạnh vấn đề giáo dục trong suốt chiến dịch tranh cử. Ông ủng hộ việc chọn trường. Từng tốt nghiệp Trường Trung học Khoa học và Công nghệ Thomas Jefferson lừng danh của tiểu bang Virginia, Hung Cao phản đối việc khu học chánh Fairfax thay đổi quy trình tuyển sinh của trường Thomas Jefferson. Học khu đã loại bỏ kỳ thi đầu vào đầy khó khăn của trường Thomas Jefferson và thực hiện những thay đổi khác nhằm thúc đẩy sự đa dạng học sinh. Tuy nhiên, Hung Cao và các bậc cha mẹ thuộc Coalition for TJ – những người đệ đơn kiện lên Tòa án Tối cao – cho rằng những thay đổi này đã hạ thấp tiêu chuẩn và phân biệt đối xử với người Mỹ gốc Á.
