Đảng Cộng hòa vừa trải qua một “cơn địa chấn” khiến nhiều đảng viên đảng Cộng Hoà phải ngồi lại nhìn nhau mà thở dài.
Kết quả bầu cử ngày 4 Tháng Mười Một, 2025 tại ba tiểu bang New York, Virginia và New Jersey cho thấy cử tri không còn “mê” Trump như trước.
Ở New York, Zohran Mamdani, chàng trai 34 tuổi của đảng Dân Chủ, bất ngờ giành chiến thắng trước cựu thống đốc Andrew Cuomo tranh cử độc lập và ứng viên Cộng hòa Curtis Sliwa.
Ở Virginia, Abigail Spanberger đánh bại Winsome Earle-Sears tới 15 điểm, trở thành nữ thống đốc đầu tiên của tiểu bang.
New Jersey cũng không khá hơn, khi Mikie Sherrill của Dân Chủ vượt qua Jack Ciattarelli của Cộng Hòa với cách biệt 13 điểm.
Những con số này không chỉ là thua, mà là thua đau và rõ ràng, làm nổi bật nỗi lo trong nội bộ đảng Cộng Hòa.
Nguyên nhân thì không khó đoán. Cử tri giờ đây quan tâm tới những thứ gần gũi với đời sống hàng ngày: Giá xăng, giá thực phẩm, tiền sinh hoạt và chăm sóc sức khỏe.
Trong khi đó, Tòa Bạch Ốc của Trump dường như dành quá nhiều thời gian cho các vụ kiện, các cuộc chiến pháp lý, trấn áp tội phạm ở Washington hay vụ kiện thuế quan tại Tòa án Tối cao.
Người dân không cần biết bạn thắng kiện bao nhiêu, họ cần biết tiền trong túi họ còn bao nhiêu.
Một đồng minh của Tòa Bạch Ốc thừa nhận rằng người dân không còn thấy những lời hứa giảm chi phí sinh hoạt được thực hiện. Tất nhiên, ai cũng biết kinh tế không thể cải thiện trong một sớm một chiều, nhưng vấn đề là người dân cần thấy Nhà Trắng quan tâm tới họ, thay vì chỉ đọc tin pháp lý hay các thông cáo báo chí về đối ngoại.
Tòa Bạch Ốc cố gắng biện hộ. Phát ngôn viên Kush Desai nói rằng chính quyền đã hạ lạm phát còn 2.5%, giá các mặt hàng thiết yếu giảm và “điều tốt đẹp nhất vẫn đang ở phía trước.” Nghe thì có vẻ ổn, nhưng người dân không chỉ muốn nghe số liệu, họ muốn cảm nhận lợi ích. Không ai quan tâm lắm khi nghe rằng “lạm phát giảm,” nếu hóa đơn điện nước vẫn khiến họ nhăn mặt mỗi tháng. Chính vì vậy, thất bại của đảng Cộng Hòa không phải là ngẫu nhiên mà là hệ quả tất yếu của việc tập trung sai vấn đề.
Bên trong nội bộ GOP, mọi chuyện còn “vui hơn.” Một số đảng viên đổ lỗi cho ứng viên, một số đổ lỗi cho chính sách, một số lại đổ lỗi cho chính phủ đóng cửa.
James Blair, cựu giám đốc chiến dịch tranh cử tổng thống, cho rằng ứng viên Cộng hòa tại Virginia và New Jersey đã không chú ý đúng mức đến chi phí sinh hoạt, và điều đó làm cử tri quay lưng. Một số đảng viên khác lại phàn nàn rằng nhà tài trợ không chịu rót thêm tiền cho chiến dịch. Chưa hết, còn có ý kiến cho rằng phe Dân Chủ cố tình không thỏa hiệp để kéo dài thời gian chính phủ đóng cửa, nhằm tạo lợi thế chính trị. Tóm lại, mọi người đều thấy lỗi ở người khác, còn chính họ thì… vô can.
Cựu chiến lược gia Tòa Bạch Ốc Steve Bannon thì không giữ ý tứ. Ông nói rằng nếu thất bại trong các cuộc bầu cử 2026 và 2028, “họ sẽ đi tù,” ám chỉ các vụ án hình sự và tài chính đang treo lơ lửng trên đầu nhóm thân cận Trump. Nghe có vẻ kịch tính, nhưng đây là lời cảnh báo nghiêm túc: quyền lực chính trị là tấm khiên duy nhất bảo vệ họ trước pháp luật, và nếu mất quyền lực, rủi ro sẽ trở thành hiện thực. Đồng thời, Bannon kêu gọi Trump nỗ lực gấp đôi, tập trung vào việc làm, chi phí sinh hoạt và thực hiện đầy đủ các chương trình đầu tư đã hứa. Ông nhấn mạnh đây là thời điểm phải hành động, nếu không, phong trào MAGA có thể sụp đổ.
Phó Tổng Thống JD Vance cũng đồng quan điểm khi nhắc rằng đảng Cộng Hòa cần tập trung vào mặt trận trong nước, vì thành Rome không thể xây trong một ngày. Ông cho rằng nỗ lực hạ lãi suất, giảm lạm phát là điều đáng ghi nhận, nhưng chỉ người dân thấy rõ cuộc sống cải thiện mới là thước đo thực sự.
Trong khi đó, những dân biểu bảo thủ như Marjorie Taylor Greene cảnh báo Tòa Bạch Ốc đang đi quá xa khỏi chủ nghĩa dân túy kinh tế cái đã giúp phong trào MAGA thắng lợi vang dội. Họ cho rằng chính sách đối ngoại hấp dẫn thế giới nhưng chưa cải thiện túi tiền người dân, và đó là lý do khiến cử tri rời bỏ GOP.
Tổng Thống Trump, với phong cách vốn có, đưa ra lý giải riêng rằng tên ông không xuất hiện trên lá phiếu và chính phủ đóng cửa là nguyên nhân thất bại.
Trong khi đó, các chiến lược gia như Chris LaCivita nhắc nhở rằng chất lượng ứng viên và chiến dịch tranh cử cũng quan trọng. Cuộc đua ở Virginia là minh chứng cho việc ứng viên kém, chiến dịch yếu sẽ dẫn đến thua cuộc, dù đảng có cơ sở ủng hộ mạnh. Dù vậy, Blair vẫn tin rằng GOP có thể lật ngược thế cờ nếu lựa chọn ứng viên tốt và thông điệp tập trung vào vấn đề chi phí sinh hoạt và đời sống người dân.
Nhìn rộng ra, thất bại ở New York, Virginia và New Jersey không chỉ là ba cuộc thua địa phương mà là lời cảnh tỉnh cho toàn bộ đảng Cộng Hòa. Nó phơi bày giới hạn của phong trào cá nhân hóa Trump, sự mệt mỏi của cử tri độc lập và phụ nữ trung lưu, và nhu cầu cấp thiết phải tập trung vào các vấn đề đời sống thực tế.
Steve Bannon có phần phóng đại khi nói về tù tội, nhưng ông cũng chỉ ra một sự thật nghiêm trọng: Nếu quyền lực chính trị mất đi, rủi ro pháp lý sẽ không còn tránh khỏi. Điều này khiến các đảng viên GOP phải nhận ra rằng chiến thắng không chỉ là mục tiêu chính trị mà còn là bảo vệ tương lai cá nhân.
Đảng Cộng Hòa đứng trước ngã rẽ
Một là trở lại với tư cách chính trị gia thực thụ, quan tâm đời sống người dân, tập trung vào chi phí sinh hoạt, việc làm, và thông điệp dân sinh.
Hai là tiếp tục làm biểu tượng tranh đấu đầy thị phi, giữ phong cách cá nhân hóa Trump nhưng bỏ qua những khó khăn thực tế của cử tri.
Chọn vế thứ hai, họ có nguy cơ biến phong trào MAGA thành một biểu tượng hào nhoáng nhưng tự thiêu trong ngọn lửa chính trị của mình.
Chọn vế thứ nhất, họ vẫn có cơ hội phục hồi trong bầu cử giữa kỳ 2026 và duy trì ảnh hưởng đến 2028.
Thời gian sẽ chứng minh liệu GOP có học được bài học, xây dựng lại từ nội lực, và giành lại niềm tin cử tri, hay tiếp tục chìm sâu trong khủng hoảng chính trị và chia rẽ nội bộ.
Nhìn tổng thể, thất bại vừa qua là bài học về giới hạn của chính trị cá nhân hóa, về sự cần thiết phải cân bằng giữa tầm lãnh đạo và những nhu cầu thực tế của người dân.
Nếu đảng Cộng Hòa muốn tồn tại và thành công, họ phải hành động quyết liệt, lựa chọn ứng viên sáng giá, và đưa thông điệp tới cử tri một cách thuyết phục hơn bao giờ hết. Mỗi lần người dân bỏ phiếu, họ không chỉ đánh giá chính trị gia, mà còn đánh giá xem cuộc sống của họ có được cải thiện hay không. Bài học mà Tổng Thống Trump và GOP không thể bỏ qua nếu muốn tồn tại trong thập niên tới.
