Sau hơn hai năm nhiệm kỳ Tổng thống của Joe Biden, nhiều nhà hoạt động đảng Dân chủ tin rằng Phó tổng thống Kamala Harris không xứng đáng để chuẩn bị ngồi vào công việc hàng đầu của nước Mỹ.
Năng lực kế thừa bị đặt vấn đề
Là một lãnh đạo lâu năm của đảng Dân chủ Quận hạt Cobb, Jacquelyn Bettadapur rất hài lòng với vận may của đảng ở tiểu bang Georgia quê hương: Sự lên xuống của Stacey Abrams, sự thăng tiến bất ngờ của đảng Dân chủ vào năm 2020, giữa không khí mà ảnh hưởng Donald Trump vẫn còn tồn tại. Giờ đây, Bettadapur lo lắng về triển vọng chính trị của người phụ nữ được cho là “kế thừa” Tổng thống Biden: Phó Tổng thống Kamala Harris.
Vừa từ chức chủ tịch đảng quận hạt, Bettadapur cho biết: “Mọi người sẵn sàng vồ lấy bất cứ thứ gì, bất kỳ sai lầm nào, bất kỳ hớ hênh nào, bất cứ điều gì bà ấy nói. Từ đó nảy sinh ra lắm sự nghi ngờ. Nhiều đảng viên Dân chủ không biết đủ về những gì bà ấy đang làm”.
Những lo ngại như vậy về sức mạnh chính trị của Harris đã được hơn chục lãnh đạo đảng Dân chủ ở các tiểu bang quan trọng được The Washington Post phỏng vấn lặp lại. Họ nói, nhiệm kỳ của Harris không mấy thành công, được đánh dấu bằng những khó khăn trong giao tiếp và có lúc bà gần như… tàng hình, khiến nhiều đảng viên Dân chủ bình thường không bị thuyết phục là bà có đủ sức mạnh, uy tín và kỹ năng để dẫn một chiến dịch tranh cử tổng thống đến thắng lợi.
Nếu Biden tìm cách tái tranh cử, bà sẽ là một phần trung tâm của chiến dịch trong buổi “tổng duyệt” cho chiếc ghế tổng thống của chính bà vào năm 2028. Nếu Biden bước sang một bên, bà sẽ ngay lập tức chuyển vào vị trí trung tâm với tư cách là người kế nhiệm, phải đối mặt với các cuộc tấn công và giám sát ngày càng cao của công chúng. Nhiều đảng viên Dân chủ lo lắng tuổi tác của Biden là một vấn đề. Ông sẽ 86 tuổi khi kết thúc nhiệm kỳ thứ hai (nếu có). Họ lo lắng về việc thiếu một người thay thế có khả năng thể hiện sự mong đợi của đảng.
Nhấn mạnh những lo ngại, Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren (Dân chủ-Massachusetts), khi phát biểu trên đài phát thanh WGBH ở Boston vào Thứ Sáu tuần trước, đã tránh hoàn toàn việc ủng hộ Harris với tư cách là người phó của Biden năm 2024. Khi được hỏi liệu Tổng thống có nên tái tranh cử hay không, Warren trả lời: “Có, ông ấy nên tái tranh cử!”. Nhưng khi được hỏi liệu Harris có nên tranh cử cùng Biden hay không, bà lảng tránh.
Những nghi ngờ phổ biến hơn về Harris trong đảng Dân chủ phần lớn rơi vào hai loại. Một số đảng viên sợ người Mỹ bình thường không sẵn sàng bầu một phụ nữ da màu làm tổng thống, đặc biệt trước tình trạng phân biệt chủng tộc và phân biệt giới tính đang rộ lên những năm gần đây. Những người khác lo lắng bản thân Harris thiếu kỹ năng chính trị để giành chiến thắng trong một cuộc đua cấp quốc gia.
Khó khăn trăm bề
Brady Quirk-Garvan, cựu Chủ tịch đảng Dân chủ Quận hạt Charleston nhận định: “Tôi nghĩ nhiều đảng viên Dân chủ đã thay đổi quan điểm của năm 2008, thậm chí quan điểm của năm 2012 và 2016. Đó là bỏ phiếu cho khát vọng. Các đảng viên Dân chủ hiện nay không bàn nhiều về khát vọng mà là đảm bảo một chiến thắng chắc chắn. Họ muốn an toàn hơn là may rủi”.
Nhiều nhà hoạt động chính trị được The Washington Post tiếp cận cho biết họ thích Harris về mặt cá nhân và sẽ ủng hộ nếu bà ứng cử tổng thống. Nhưng họ không tin bà đủ những yếu tố cần thiết để vượt qua những ứng viên tiềm năng khác của đảng; đặc biệt một số thống đốc đảng Dân chủ sáng giá, như Gretchen Whitmer của Michigan và Gavin Newsom của California; hoặc gần đây hơn là Wes Moore của Maryland và Josh Shapiro của Pennsylvania.
Năm 2020, trong cuộc bầu cử sơ bộ ứng viên tổng thống, đảng Dân chủ đã đưa ra số ứng viên “đa dạng” nhất rồi cuối cùng cũng chọn Biden, một chính trị gia kỳ cựu thuộc “dòng chính” của đảng. Lý do, nhiều người tin đặt cược vào Biden là an toàn nhất để đánh bại Trump. Các cuộc bầu cử gần đây có thể dùng tham khảo.
Cuộc bầu cử giữa kỳ Tháng Mười Một chứng kiến số lượng kỷ lục các ứng cử viên da đen cho chức vụ Thượng viện và thống đốc. Một số đã chiến thắng, trong đó có Moore ở Maryland và Thượng nghị sĩ Raphael G. Warnock ở Georgia. Nhưng những thất bại cũng khắc sâu vào ký ức của đảng Dân chủ, kể cả thất bại của Hillary Clinton, người phụ nữ đầu tiên dẫn đầu đảng nhưng thất bại trước Trump; và hai lần thất bại liên tiếp của Spacey Abrams trong nỗ lực trở thành nữ thống đốc da đen đầu tiên của nước Mỹ.
Cần nhắc lại, mọi đương kim hoặc cựu phó tổng thống tìm kiếm sự đề cử của đảng Dân chủ kể từ năm 1972 đều nhận được sự ủng hộ. Tuy nhiên, Biden là người duy nhất trong số những người được đề cử như vậy chiến thắng. Walter Mondale thua Ronald Reagan năm 1984, còn Al Gore thua George W. Bush năm 2000.
Những người chỉ trích Harris đặt câu hỏi về kỹ năng chính trị cơ bản của bà trên sân khấu quốc gia. Năm 2016, bà giành được ghế Thượng viện sít sao. Năm 2019, cuộc tranh cử tổng thống trong đảng của bà cũng kết thúc trước phút cuối cùng do chiến dịch vận động kém, sự ủng hộ yếu, nguồn lực cạn kiệt và tình trạng hiềm khích giữa các cố vấn. Khi Biden chọn Harris làm người đồng tranh cử, nhiều người xem đây là cơ hội thứ hai để bà thiết lập một cơ sở chính trị vững chắc.
Là người phụ nữ và người da màu đầu tiên nắm chức vụ này, bà ghi dấu ấn ngay lập tức và nhiều đảng viên Dân chủ xem bà là người có vị trí tốt để khai thác những thay đổi về nhân khẩu học đang giúp đảng Dân chủ giành chiến thắng ở các bang chiến trường quan trọng. Tuy nhiên, nhanh chóng sau đó, Kamala Harris trở nên vô cùng mờ nhạt và khiến chính những người ủng hộ Dân chủ cũng thất vọng tràn trề.
Hãy “ra ngoài chiến đấu”
Biden và Harris sống đa phần ở thủ đô Washington trong năm đầu tiên của nhiệm kỳ do các hạn chế coronavirus. Chuyến đi đầu tiên của bà ra nước ngoài trong cương vị Phó Tổng thống là đến Guatemala và Mexico đã bị đặt vấn đề về cách bà trả lời phỏng vấn, nếu không nói là quá vụng về. Cuối cùng, bà lại cố thủ trong pháo đài an toàn.
Một lãnh đạo đảng Dân chủ ở Wisconsin cho biết mình rất ngạc nhiên khi Harris gần đây không dành nhiều thời gian hơn ở bên ngoài. “Tôi không biết liệu có thông tin nào về việc đi đây đi đó của bà ấy hay không” – ông nói. J.A. Moore, một nhà lập pháp tiểu bang South Carolina, người ủng hộ Harris năm 2020, cũng nói: “Tôi ước rằng bà ấy ra bên ngoài để công chúng dễ thấy hơn. Điều này đặc biệt ý nghĩa đối với các tổ chức mới nổi nhờ có Phó Tổng thống da đen đầu tiên”.
Nhóm của Harris, nhận thức được những chệch choạc của bà, đã có sự điều chỉnh. Jamal Simmons, Giám đốc thông tin của bà đang cố sắp xếp nhiều chuyến đi hơn cho Phó tổng thống, khuyến khích bà gặp gỡ các nhóm cử tri quan trọng trên khắp đất nước. Bộ sậu của Harris cũng có sự thay đổi đáng kể trong các vị trí cấp cao nhất tại văn phòng của bà, đặc biệt những người chịu trách nhiệm giúp định hình hình ảnh của bà trước công chúng.
Harris đã có chánh văn phòng thứ hai và trưởng phát ngôn viên thứ hai. Bà sẽ sớm thuê giám đốc truyền thông thứ ba thay Simmons. Một trong những trợ lý thân cận nhất và phục vụ lâu nhất của bà, cố vấn chính sách kinh tế Rohini Kosoglu, đã từ nhiệm vào Tháng Tám. Tóm lại, nhiều ý kiến tin rằng “hồ sơ thành tích” của bà cần phát triển trong những tháng tới, khi Biden khởi động chiến dịch tranh cử (nếu ông tái tranh cử).
Erick Allen, Chủ tịch đảng Dân chủ Quận hạt Cobb, tự nhận là người “rất trung thành” với Harris nhưng cho biết ông nhận ra một số nhân vật trong đảng nói riêng và nhiều người dân Mỹ nói chung đang chống lại bà. “Có một bộ phận sẽ không bỏ phiếu cho một phụ nữ làm tổng thống, và có một bộ phận khác sẽ không bỏ phiếu cho một người Mỹ gốc Phi. Hillary có một, Harris có cả hai!” – Allen nói. Một cách chính xác, Kamala Harris không chỉ có hai mà có đến “ba” (yếu tố): Sự kém cỏi không thể che đậy của bà!
