Vấn đề nợ công của nước Mỹ: “Bên miệng hố chiến tranh”

Trần nợ công lại trở về trong cuộc đấu chính trị
Khoản nợ hiện tại của nước Mỹ trên một đồng hồ nợ công ở New York ngày 19 Tháng Một 2023 (ảnh: Fatih Aktas/Anadolu Agency via Getty Images)

Đảng Cộng hòa (GOP) thề không nhượng bộ thỏa thuận trần nợ công (debt ceiling- giới hạn nợ) với Tổng thống Joe Biden. GOP khẳng định lại các yêu cầu chính trị của mình khi Biden chuẩn bị làm việc với Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy (Cộng hoà-California).

Hai đảng đứng ở miệng hố chiến tranh nợ công

Biden đã đồng ý gặp McCarthy, ngay cả khi Tổng thống cho rằng Hoa Kỳ “không nên mặc cả trong việc ngăn chặn vỡ nợ”. Ngày Chủ nhật, 22 Tháng Một, các đảng viên GOP hàng đầu đã chỉ trích Biden từ chối đàm phán một thỏa thuận về trần nợ công, đồng thời nhắc lại lời đe dọa sẽ tận dụng viễn cảnh vỡ nợ nghiêm trọng để buộc Toà Bạch Ốc phải cắt giảm chi tiêu. Bế tắc vẫn tiếp tục và có khả năng gây thảm họa cho số tiền tối đa mà chính phủ Mỹ có thể vay để thanh toán các hóa đơn đang chờ thanh toán.

Theo các nhà kinh tế học và quan chức hành chính hàng đầu, Quốc hội phải hành động ngay để tăng hoặc “treo” mức trần nợ, nếu không sẽ đẩy Hoa Kỳ vào suy thoái ảnh hưởng đến toàn cầu. Khoản nợ công của nước Mỹ (hiện đã vượt quá $31 ngàn tỷ) là hệ quả của hàng thập niên chi tiêu từ cả hai đảng. Nhưng GOP đang nắm quyền kiểm soát Hạ viện trong khi cam kết tìm cách cắt giảm mạnh chi tiêu liên bang đã cố đổ lỗi hoàn toàn cho đảng Dân chủ.

“Bạn không thể chỉ tăng giới hạn nợ để Tổng thống Biden tiếp tục chi tiêu thoải mái như ông ấy đã làm” – lãnh đạo đa số Hạ viện Steve Scalise (Cộng hoà-Lousiana) nhận định trong chương trình “Sunday Morning Futures” của Fox News Channel. Xuất hiện trên chương trình “Meet the Press” của kênh NBC, Dân biểu Nancy Mace (Cộng hoà-South Carolina) khuyến cáo: “GOP phải khống chế trần nợ công vì rõ ràng quy trình ngân sách không hoạt động”. Bà nói thêm: “Không có lúc nào như lúc này, chúng ta nói về trần nợ công khi thời hạn chót đã lù lù trước mắt!”.

Ngay cả Thượng nghị sĩ (TNS) Joe Manchin III (Dân chủ-West Virginia), một thành viên chủ chốt của đảng nhưng có xu hướng trung dung, cũng tỏ ý muốn tổ chức các cuộc đàm phán về chi tiêu. Trong một gợi ý “ly khai có thể” với các đảng viên Dân chủ khác, Manchin III nói với CNN: “Sẽ là một sai lầm nếu tổng thống không thảo luận về một số cắt giảm với những người đồng cấp GOP của tôi, đặc biệt tập trung vào việc loại bỏ lãng phí, gian lận và lạm dụng”.

Vấn đề nợ công lại ám ảnh và phủ bóng đen lên Tòa Bạch Ốc (Getty Images)

Thời gian không còn nhiều

Cuộc tranh cãi về trần nợ công đã tạo tiền đề cho một trận chiến chính trị gay cấn trong những tháng tới, khi Hoa Kỳ dự kiến ​​sử dụng hết số ngân sách đặc biệt còn lại để ngăn vỡ nợ chính phủ. Trong một bức thư gửi các nhà lập pháp vào tuần trước, Bộ trưởng Tài chính Janet L. Yellen cảnh báo: “Các biện pháp đặc biệt chỉ có thể duy trì tài chính liên bang cho đến qua đầu Tháng Sáu”.

Chính mốc thời gian cấp bách này đã khiến đảng Dân chủ trong Quốc hội phải đưa ra những lưu ý hành động khẩn cấp vào ngày Chủ nhật. “Chúng ta không nên chơi trò đánh đố với nợ quốc gia” – TNS Richard J. Durbin (Dân chủ-Illinois) lưu ý trên chương trình “State of the Union” của CNN, đồng thời khuyên Biden “tuyệt đối không nên đàm phán với GOP”.

Chính phủ Hoa Kỳ chưa bao giờ vỡ nợ trong lịch sử nhưng ngay cả nguy cơ vỡ nợ cũng đã đủ khiến nền kinh tế phải trả giá đắt. Một cuộc đối đầu tương tự giữa các nhà lập pháp GOP và Toà Bạch Ốc do Đảng Dân chủ kiểm soát vào năm 2011 đã làm náo loạn thị trường, ảnh hưởng xấu đến tín dụng và khiến người nộp thuế phải mất hơn $1 tỷ.

Tình trạng “bên miệng hố chiến tranh” nợ công chỉ kết thúc sau khi Tổng thống Barack Obama đạt được một thỏa thuận với các nhà lập pháp GOP nhằm hạn chế chi tiêu trong một thập niên, dẫn đến “sự thiếu hụt trầm trọng kinh phí phân bổ cho các cơ quan y tế, khoa học, giáo dục và lao động liên bang”, đúng như đảng Dân chủ cảnh báo từ lâu.

Sẽ có đàm phán

Năm nay, các đảng viên GOP cũng tìm kiếm một thỏa thuận tương tự dưới thời McCarthy dù các đồng cấp Dân chủ vẫn kiên định từ chối các yêu sách của họ. Nhưng ngày 20 Tháng Một, Toà Bạch Ốc xác nhận Biden hiện có kế hoạch gặp Chủ tịch Hạ viện “để thảo luận về một loạt vấn đề”, gồm cả cuộc chiến chi tiêu sắp xảy ra. Tuy nhiên, Thư ký báo chí Karine Jean-Pierre nhấn mạnh trong một tuyên bố: “Cuộc gặp về nâng trần nợ không phải là đàm phán” và nhắc lại viễn cảnh “sẽ có hỗn loạn kinh tế nếu GOP dùng áp lực trần nợ công để đạt được lợi ích chính trị” – The Washington Post cho biết.

Các trợ lý của Biden cũng muốn GOP từ bỏ các đe dọa về giới hạn nợ. Về phần mình, gần đây Tổng thống đã nhấn mạnh đến trách nhiệm của GOP đối với khoản nợ công cao ngất ngưởng hiện nay của đất nước. Phát biểu tại Toà Bạch Ốc ngày 20 Tháng Một, ông nói: “Khoảng một phần tư nợ công của Hoa Kỳ trong 200 năm qua đến từ “bốn năm của người tiền nhiệm của tôi”, ám chỉ cựu Tổng thống Donald Trump.

Các đảng viên Dân chủ khác nhắc lại họ từng bỏ phiếu để nâng trần nợ dưới thời chính quyền Trump nên bây giờ phải “có qua có lại”. Một đảng viên GOP ôn hòa hàng đầu, Dân biểu Brian Fitzpatrick (Pennsylvania) cảnh báo trên “Fox News Sunday”: “Sẽ là một vấn đề nếu Biden không thuyết phục được sự tham gia của các đảng viên GOP trong thời đại đất nước bị chia rẽ!”.

Là đồng chủ tịch của “Problem Solvers Caucus” (nhóm giải quyết vấn đề lưỡng đảng), Fitzpatrick cho biết ông đang nghiên cứu luật để tìm cách phá vỡ bế tắc cùng Dân biểu Josh Gottheimer (New Jersey), một đảng viên Dân chủ ôn hòa, và cho biết cả hai sẽ sớm trình một dự luật mới.

Theo Fitzpatrick, dự luật đang còn soạn thảo sẽ thay đổi thước đo trần nợ từ “số tiền bằng đôla” thành tỷ lệ phần trăm của tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Nếu tỷ lệ phần trăm đó vượt quá một ngưỡng ấn định, “thời kỳ chữa bệnh” sẽ bắt đầu. Ông lưu ý “nếu không có chữa trị, một số cải cách ngân sách quy định sẽ tự động bắt đầu” và nhấn mạnh: “Không ai nên giữ vững lập trường không đàm phán”.

Share:

Ý kiến độc giả
Quảng Cáo

Có thể bạn chưa đọc

Quảng Cáo
Quảng Cáo
Quảng Cáo
Quảng Cáo
Quảng Cáo
Quảng Cáo
Share trang này:
Facebook
Twitter
Telegram
WhatsApp
LinkedIn
Email
Kênh Saigon Nhỏ: