Cơn bão Yagi vừa rồi đã làm trốc gốc bao nhiêu cây xanh ở Hà Nội. Chưa thấy ai thống kê, bao nhiêu trong số cây bị trốc gốc ở Hà Nội có bộ rễ bị bó trong bao khi trồng xuống. Nhưng hình ảnh những gốc cây còn đang bị bó khi trốc gốc cho thấy sự bất lương trong xã hội hiện nay.
Ở nhà tôi cũng đã bị như vậy. Mình mua cây, bên bán trồng, do sơ suất không ràng buộc điều kiện bảo hành. Cây cứ héo hon dần rồi chết, đào gốc lên mới thấy, bên dưới gốc vẫn còn bị bó bao bố và nilon. Mình là người mua, chỉ biết trách cứ chỗ bán, cho rằng họ làm ăn vô lương tâm.
Người bạn tôi chuyên làm vườn, trồng cây cho người ta. Rủi ngày ấy ảnh bị bịnh, phải đi cấp cứu và nằm viện, không giám sát nhân viên. Vừa ra viện về được vài ngày là cây có chuyện. Đào lên thì y như rằng, nhân viên làm ẩu. Khắc phục lại còn hơn số tiền thu của khách trước đó.
Thậm chí, ngay cả một số nhân sự chuyên môn cao cũng chưa hẳn đã có thái độ làm việc đàng hoàng. Tôi đã từng sa thải toàn bộ các nhân sự, đóng cửa phòng xét nghiệm, dù họ đã từng là giảng viên đại học, bằng cấp chuyên môn cao, chỉ vì họ “kiên định lập trường” không tuân thủ quy trình chuyên môn, lấy lý do là để tránh tốn kém… cho tôi.
Ngoài thái độ làm việc, sự bất lương còn thể hiện ở tính tham lam của một bộ phận. Tôi đã có lần sa thải toàn bộ nhân viên lái xe và làm vườn, trong khi họ đang làm khá tốt công việc mình giao cho họ. Chỉ vì tôi tình cờ phát hiện, họ đã thu hoạch “giùm” mấy vườn hàng xóm khi thấy những vườn đó không rào chắn, không người trông coi. Mấy người biết chuyện thắc mắc với tôi, rằng tôi trả lương cũng tốt, điều kiện ăn ở cũng tốt, họ đâu có thiếu thốn mà làm như vậy?
Theo lý luận của Marx, khi CNTB phát triển, của cải vật chất dồi dào, trình độ tự giác của con người nâng cao, thì CNXH sẽ xuất hiện. Và khi trình độ tự giác của con người đạt đến mức cao hơn, thì sẽ tiến đến hình thức sở hữu “làm theo năng lực, hưởng theo nhu cầu”. Trên thực tế, trong xã hội XHCN của chúng ta hiện nay, của cải vật chất càng nhiều, càng dồi dào, thì sự tự giác của con người càng xuống cấp tệ hại.
Khi thái độ làm việc gian dối của một nhóm nhân viên không được phát hiện, hoặc phát hiện mà không được xử lý rốt ráo, lại còn được những nhân sự cao cấp ủng hộ, thậm chí, cả chủ cơ sở thi công cũng ủng hộ, chỉ vì áp lực doanh thu, hoặc áp lực lợi nhuận khi phải “lại quả” ở mức cao, thì những kiểu làm ăn bất lương đó phát triển.
Và, khi sự dối trá và bất lương len lỏi vô các cấu trúc thượng tầng, thì đó là nỗi bất hạnh cho đất nước và dân tộc.
